در مدرسه خلاق، بچه‌ها به محض ورود احساس آرامش، امنیت و صمیمیت می کنند. آنها فکر می کنند که وارد دنیایی شدند که با روح و احساس آنها نزدیک و همخوان است. محیطی که چشم نواز و دارای وضعیتی هماهنگ، متعادل و متناسب از لحاظ عناصر زیباشناسی است. در مدارس جدید نمی توان به عناصری از قبیل رنگ، سرسبزی، پاکیزگی و طراوت توجه نکرد. متأسفانه در بسیاری از مدارس سنتی بچه‌ها بعد از ساعات درس، دچار احساس خستگی، افسردگی و گاهی اوقات پرخاشگری می شوند. نورهای کسل کننده، رنگهای ناهمگون، محیطی پرتنش و... می تواند مدرسه را به محیطی تنفرآمیز و غیرقابل تحمل مبدل سازد. اما برعکس اگر فضاها شاداب، پرنشاط و پرانرژی باشد زمینه ای برای رشد، حرکت، پویایی و گسترش افق ذهنی کودکان ایجاد خواهد شد. مدرسه نابغه‌ها، مدرسه ای است که از رنگ های زیبا بهره می برد و هر ساخت و سازی در آن براساس استانداردهای زیبایی شناسی شکل می گیرد. هم اکنون با توجه به محدودیت مکانهای مسکونی توصیه میشود که حیاط مدارس فضاهای مناسب و قابل قبولی برای تفریح و شادی بچه‌ها داشته باشد. چرا که هر کمبود در حوزه فضایی می تواند باعث خستگی و دلتنگی دانش آموزان شود. ضمن اینکه روح کودکان نیازمند تماس با فضاهای سبز است.دوستی با طبیعت خواص فراوانی دارد. یکی از مهم ترین حسنهای آن این است که کودکان محیط زیست خود را بشناسند، نحوه احترام به آن را بدانند و مشکلات در ارتباط با طبیعت را شناسایی کنندهم اکنون در برخی از کشورها این سیاست را در مدرسه سازی ها به کار گرفته اند و مدارس را در میان مناطق سبز یا جنگل های انبوه می سازند. امروز بر همگان ثابت شده است که گل و گیاه باعث تلطیف روح انسان شده و به او در تعاملات اجتماعی، رشد روحی و گسترش افقهای ذهنی کمک می کند. وجود فضاهای سبز، لبخند را بر لبان بچه‌ها و معلم‌ها نمایان می سازد و روح عشق را جایگزین پرخاشگری ها و خشونت طلبیها می کند. گسترش فضاهای سبز در مدارس سبب امتیازات و ویژگیهایی به شرح زیر می شود:
۱- فضاهای سبز باعث شناخت بیشتر کودکان از خود، از یکدیگر و از معلم‌ها می شود و آنها را به هم نزدیک تر می کند.
۲- فضاهای سبز باعث انس و الفت بچه‌ها با طبیعت شده و آنها را دوست، همیار و عاشق طبیعت می کند. هر قدر بچه‌ها بیشتر طبیعت را دوست داشته باشند، روحیه بهتری برای زندگی پیدا خواهند کرد.
٣- فضاهای سبز باعث تقویت فرهنگ عشق شده و بچه‌ها را از نفرت، خشم و خشونت دور می سازد.
۴- فضاهای سبز باعث ایجاد آرامش روانی در کودکان می شود و آنها را با روح طبیعت همنوا می سازد.
۵- اگر بچه‌ها با طبیعت آشنا شوند و آرامش در روحشان درونی شود، در آن صورت آنها بهتر می توانند از عهده خواندن و فهمیدن و درک دروس برآیند.
۶- تجربه نشان داده کودکانی که در محیطهای سرسبز زندگی می کنند نسبت به آنهایی که در محیطهای آلوده و درهم بر هم زندگی می کنند، از هوش خلاق بالاتری برخوردارند(ناظری، ۱۳۸۵: ۱۰۷-۱۰۱). بنابراین داشتن محیط طبیعی زیبا می تواند یک ویژگی ضروری برای مدارس باشد.
۷- در فضاهای سرسبز، بچه‌ها درک متفاوتی از محیط زیست خواهند داشت. آنها می فهمند که زندگی انسان در گرو حفظ و حراست از محیط زیست ممکن می شود. پس برای داشتن محیطی زیبا باید تلاش کرد.
۸- در مدارس نوین بچه‌ها ساعت ها در حیاط مدرسه به بازی و تفریح می پردازند و از بودن در چنین محیطی احساس آرامش می کنند. این یعنی که کودکان ما دچار استرس نیستند.
۹- در مدارس جدید تقویت روح همیاری و مشارکت، با کار در فضاهای سبز شکل می گیرد. مثلا در ژاپن، بچه‌ها در حیاط مدرسه گوجه فرنگی و... می کارند و خودشان از محصولات کاشته شده بعد از به عمل آمدن، مصرف می کنند. حیاط مدرسه باید عرصه و مکان ارتقا و درک کودکان از طبیعت و ارتباط با یکدیگر باشد. اگر فضاهای خلاق در مدارس در سطح حداقلی باشد، و محیط مناسب برای پرورش ذوق و احساس کودکان وجود نداشته باشد، برنامه های آموزش نابغه ها با شکست مواجه خواهد شد.
۱۰- استراحت و گذراندن اوقات فراغت بچه‌ها در حیاط مدارس باعث رفع استرس ها، خستگیها و بازتولید ذهن کودکان برای دروس و آموزش است. پس طبیعت داشتن زنگ تفریح در حیاطی به وسعت یک باغ میتواند تجربه ای دلپذیر و ناب برای کلیه کودکان باشد.
۱۱- بچه‌ها با نگاه کردن به جنگل، گل و سبزه میتوانند تخیل، رؤیاها و ادراکشان را تقویت کنند. یکی از تمرین های خلاق در کلاس های درس، نگاه با تمرکز به طبیعت است.
۱۲- یک روش ایده ال آموزش این است که کلاسهای درس را در باغ ها، مراتع و جنگلها تشکیل دهیم. در این روش بچه‌ها در کنار سبزه، چمن، گل و درخت با روحیه پر از انرژی و شادابی به آموزش و یادگیری مشغول می شوند.
۱۳- اگر مدرسه را در مرکز یک شهر شلوغ و پر از ازدحام احداث کنیم، هیچ کار اساسی آموزشی در آنجا به نتایج مطلوب نخواهد رسید و نتیجه این خواهد بود که بچه‌ها از کلاسهای درس متنفر و منزجر خواهند شد.
دانش آموزان یک کلاس این گونه تنبیه شدند که در فضای سبز و پر از درخت حیاط مدرسه به نقاشی کردن بپردازند. هر کدام از آنها رویاها و علایقشان را نقاشی کردند. معلم از دور نظاره گر آنها بود. اما می دانست که این تنبیه شیرین ترین لحظات زندگی آنها را رقم خواهد زد.
۱۴- در کلاس هایی که فضاهای سرسبز و حیاطهای زیبا در آنها وجود دارد بچه‌ها یاد می گیرند که آلودگی محیط زیست می تواند چه تبعات منفی برای زندگی شهروندان یک جامعه داشته باشد. آنها حافظان محیط زیست خواهند شد و با آلودگی های محیط زیست که توسط خانواده یا سایرین ایجاد شود، برخورد می کنند.
۱۵- زندگی در فضاهای سبز و مأنوس کردن روح بچه‌ها با آن می تواند حساسیت و انعطاف ذهنی آنها را افزایش داده و به نوعی کودکان را در برابر محیط و بازخوردهای منفی آن، مقاوم کند.
۱۶- دوستی با طبیعت خواص فراوانی دارد. یکی از مهم ترین حسنهای آن این است که کودکان محیط زیست خود را بشناسند، نحوه احترام به آن را بدانند و مشکلات در ارتباط با طبیعت را شناسایی کنند. امروزه یکی از وظایف اصلی آموزش و پرورش شناخت منابع طبیعی، بحران های زیست محیطی و... است. برای مثال باید به بچه‌ها آموزش داد که مصرف بیش از حد اسپریها (به دلیل داشتن CFC) باعث سوراخ شدن لایه ازن خواهد شد و یا اینکه مسئولیت در برابر طبیعت تا چه حد دارای اهمیت است.
منبع: جامعه‌شناسی نخبه‌پروری، مهرداد ناظری، چاپ دوم، نشر علم، تهران 1396
