دوران بارداري يكي از خاطره انگيزترين، منحصر به فردترين و در عين حال پرهيجان‌ترين مقاطع زندگي هرزني است كه در آرزوي مادر شدن به او فرصت تجربه لذت‌ها و دشواري‌هاي 9 ماه حاملگي و انس با موجودي عزيزتر از خود را مي‌دهد. وقتي زني در آرزوي مادر شدن است در لحظه‌اي كه خبر بارداري خود را مي‌شنود از شدت خوشحالي و غرور سر از پا نخواهد شناخت اما واكنش‌هاي بعدي او به اين خبر مسرت بخش مي‌تواند هيجاني توأم با ترس و اضطراب باشد.
براي بسياري از زنان بارداري و تغييرات ناشي از آن ناشناخته‌‌ترين تجربه‌اي است كه پشت سر خواهند گذاشت و از همين رو ترس، اضطراب و بحران‌هايي را در اين دوران خواهند داشت كه به گفته روانشناسان حداقل به اندازه دو بحران مهم ديگر در زندگي يك زن يعني بلوغ و يائسگي اهميت دارد. طبيعي‌ترين واكنش‌هاي روحي يك زن به پديده حاملگي است. با توجه به اهميت بهداشت رواني مادران در دوران بارداري مشاوره و راهنمايي آنها در مورد بسياري از پرسش‌ها و دغدغه‌هاي فكري كه در اين دوران دارند تا حد زيادي به كاهش اضطراب و دل نگراني آنها كمك مي‌كند. در عين حال بايد توجه داشت بسياري از اين «دلواپسي‌ها» منشأ و دليل علمي نداشته و گاه از بي‌تجربگي مادران جوان و وسواس‌هاي فكري آنان نشأت مي‌گيرند.
نگراني اول: دريافت غذاي كافي در ويار
پزشكان مي‌گويند: «كودك به راحتي تمام مواد ضروري و لازم براي رشد خود را از غذايي كه مصرف مي‌كنيد دريافت مي‌كند مگر آن‌كه بيماري سختي داشته باشيد و يا ويار صبحگاهي باعث از دست رفتن شديد آب بدن مادر شود. درغير اين صورت اين ويار تأثيري بر جنين و يا ميزان جذب مواد با ارزش غذايي در بدن او نخواهد داشت. دكتر هنگ فيلد مشاور بهداشت رواني مادران در اين زمينه توصيه مي‌كند: «غذاي مصرفي خود را به وعده‌هاي كوچك و متناوب تقسيم كنيد. لقمه‌هاي كوچك، سيستم گوارشي شما را كمتر تحريك خواهند كرد. در حالي كه ويار دوره بارداري با خالي شدن معده تشديد ميشود، خوردن غذا در چند وعده مانع از خالي شدن معده و بالارفتن اسيد آن ميشود.» چنانچه ويار صبحگاهي بسيار شديد است پزشك دارو يا قرص‌هاي ضد تهوع بي‌خطري را تجويز مي‌كند و حقيقت دلگرم كننده‌تر اين‌كه احساس تهوع در بيشتر زنان باردار پس از سپري كردن هفته شانزدهم حاملگي رو به كاهش رفته و به آنها اجازه مي‌دهد غذاهاي سالم‌تر بيشتري مصرف كنند و اين درست همزمان با وقتي است كه بچه نيز شروع به وزن‌گيري مي‌كند.
نگراني دوم: بچه‌ام سقط خواهد شد
احتمال اتفاق افتادن چنين چيزي بعيد است. بيشتر بارداري‌ها به تولد بچه‌هاي سالم ختم ميشود و تنها كمتر از 20 درصد بارداري‌ها به سقط خاتمه پيدا مي‌كند. همچنين اغلب سقط‌ها در چند هفته اول بارداري اتفاق مي‌افتند يعني زماني كه بسياري از زنان حتي نمي‌دانند كه باردار هستند ومتوجه سقط خود مي‌شوند. حقيقت دلگرم كننده اين‌كه خطر سقط جنين در بارداري‌هاي دوم با كاهش بيشتري روبه‌رو است. چه چيزي باعث سقط ميشود؟ شايع‌ترين دليل، اختلالات كروموزومي است كه مانع از رشد طبيعي جنين ميشود و از تولد نوزادي با نقص‌هاي ژنتيكي غيرقابل جبران جلوگيري مي‌كند. به عبارتي ديگر اين گونه سقط‌ها كاملاً غيرقابل اجتناب هستند و به اين خاطر اتفاق نمي افتند كه بي‌‌احتياطي خاصي را انجام داده‌ايد. با اين حال مي‌توانيد همين ريسك كم را هم با تغذيه سالم پيش از بارداري، محدود كردن مصرف كافئين و مشاوره ژنتيكي پيش از بارداري و ... از آنچه كه هست كمتر كنيد.
نگراني سوم: مي‌ترسم غذاهايي كه مي‌خورم براي بچه‌ام خوب نباشد.
زنان باردار امروزه تحت فشار و استرس بسياري براي انجام «درست‌ترين چيزها و كارها» در مدت 9 ماه انتظار هستند، حتي داشتن يك رژيم غذايي سالم و متعادل و در كنار آن مصرف ويتامين‌هاي مكمل و لازم براي دوران بارداري اين روزها تبديل به دغدغه شده و كمتر زني را مي‌توان يافت كه قبل از انجام هر كار يا مصرف هر نوع غذا سؤال «آيا خطري ندارد كه ...» را از خود و يا ديگران نپرسد. حقيقت اين است، فكر كردن به اين‌گونه مسائل بطور شبانه روزي و تبديل كردن نوع غذاي مصرفي روزانه به يك دغدغه ذهني بيشتر از آن‌كه مفيد باشد، مضر است و چيزي جز وسواس و اضطراب در پي نخواهد داشت. معمولاً پزشك بهترين مشاور و راهنما در نخستين ويزيت دوره بارداري است و مي‌توان با او راجع به بسياري از بايد‌ها و نبايدهاي مهم اين دوره مشورت كرد و كمتر افرادي هستند كه بتوانند رژيم غذايي دقيق و بسيار ثابتي را در اين دوران حفظ كنند.
نگراني چهارم: استرس دارم و اين به بچه آسيب مي‌رساند.
دوران بارداري با خستگي‌هاي مفرط، عدم تعادل هورموني و بسياري از تغييرات روحي – رواني ديگر همراه است، بنابراين استرس داشتن در اين دوران طبيعي است. آنچه كه هيچ نفعي براي مادر ندارد داشتن استرس مضاعف بر اين استرس است چرا كه داشتن يك روز ناخوشايند يا پركار و مشغله در محيط كار يا مشاجره به جنين آسيبي نمي زند. اغلب تحقيقات نشان داده‌اند استرس‌هايي مي‌توانند خطر زايمان زودرس و ... را افزايش دهند كه شدت بالايي داشته باشند (همچون از دست دادن كار يا از دست دادن عضوي از خانواده) و در غير اين صورت نوع واكنش مادر در برابر يك شرايط خاص بسياري از اين استرس‌هاي بي دليل را كاهش داده و يا از بين مي‌برد. توصيه نهايي متخصصان اين است كه اگر مي‌دانيد از آن دسته افرادي هستيد كه با كوچك‌ترين موضوع يا ناراحتي‌اي دچار استرس مي‌شويد، سعي در يافتن راهي براي تخليه روزانه اين استرس و فشارهاي منفي كنيد. اين كار مي‌تواند نوشتن روي يك دفترچه، قرار با دوستان، پياده‌روي، تماشاي فيلم و سريال مورد علاقه و يا حتي يك ساعت زودتر خوابيدن باشد.
نگراني پنجم: كودكم با نقص عضو به دنيا خواهد آمد.
بسياري از مادران در هر بار ويزيت‌شدن از سوي پزشك منتظر هستند تا بشنوند بچه سالم، حالش خوب و رشدش طبيعي است. در حقيقت اين خبر خوشايند چندان هم غيرقابل پيش‌بيني نيست چون ريسك به دنيا آمدن كودك با نقص مادرزادي تنها چهار درصد است و اين شامل بيماري‌هاي مادرزادي حاد و جدي مثل سندروم داون و يا نقص‌هاي مادرزادي نه چندان خطرآفرين ميشود. متخصصان توصيه مي‌كنند حتي اگر در يكي از آزمايشات يا سونوگرافي‌ها مشكلي در جنين ديده شود، احتمال اين كه با تكرار آن آزمايش يا سونو آن مشكل به خاطر سهل‌انگاري آزمايش گيرندگان يا درست انجام نشدن سونوگرافي برطرف شود، زياد است. در هرحال بهترين راه براي كاهش اين گونه ريسك‌ها مصرف مولتي ويتامين همراه با اسيدفوليك در طول دوره بارداري و يا حتي قبل از آن بنابر توصيه پزشك معالج و انجام مشاوره ژنتيك و بارداري در سنين مناسب است.
نگراني ششم: زايمان زودتر از موعد
اين نگراني چندان هم بي‌پايه نيست چرا كه در سال‌هاي اخير تعداد زايمان هاي پيش از موعد روبه افزايش بوده است. 70 درصد اين نوزادان بين هفته‌هاي 34 تا 36ام حاملگي به دنيا مي‌آيند و همين ريسك خطرات بسيار جدي يا عدم تكامل دستگاه‌هاي مختلف بدن را بسيار كاهش مي‌دهد. علاوه بر اين براي كاهش احتمال زايمان پيش از موعد مادر بايد اقدامات لازم را براي معاينات دوره اي داشته و هر روز اقدام به مصرف فوليك‌اسيد و ويتامين‌هاي مكمل كرده و از انجام كارهاي سخت اجتناب كند و از دوران بارداري خود لذت ببرد و سعي كند استرس نداشته باشد. تحقيقات انجام‌گرفته روي 40 هزار زن نشان داده است احتمال زايمان زودتر از موعد در آن دسته از زناني كه يكسال پيش از بارداري و در طول دوره بارداري خود اين ويتامين‌ها را مصرف كرده‌اند 50 تا 70 درصد كمتر بوده است. محققان بر اين باورند «فوليك اسيد» مانع از به وجود آمدن بسياري از اختلالات ژنتيكي و زايمان پيش از موعد ميشود.
منبع:www.iran-newspaper.com/خ
