طرز برخورد با بچه هاي زبان دراز

حاضر جوابي يا به اصطلاح زبان درازي، يعني پاسخگويي و واکنش سريع (گاه بي ادبانه و شروروانه) نسبت به بزرگ ترها. زبان درازي در دنياي کودکان شکل ها و سطوح متفاوتي دارد و از مثلاً: «من از اسفناج خوشم نمي ياد، آشغاله!» گرفته تا «بابابي بد!» زبان درازي محسوب مي شود. حتي سرپيچي از انجام کار مانند «من حالشو ندارم، خودت اتاقم رو تميز کن» هم مصداق حاضر جوابي يا زبان درازي در کودکان به حساب مي آيد.
ممکن است بچه متوجه نباشد که اين طور جواب دادن او زبان درازي و بي ادبي محسوب مي شود. شايد فکر مي کند فقط دارد عقيده خود را در مورد يک موقعيت خاص بيان مي کند. گاهي اوقات؛ بچه ها دليل خوبي براي اين گونه رفتارها دارند اما راه مناسبي براي ابراز آن بلد نيستند. زبان درازي معمولاً روشي عادي براي کسب اعتماد به نفس در کودکان است. آنها به تجربه زباني و شناخت محدوديت هاي آن به منظور يادگيري زبان و مهم تر از آن روش به کارگيري مهارت هاي زباني نياز دارند. بچه هايي که در محيطي زندگي مي کنند يا درس مي خوانند که اين گونه حرف زدن عادي است و بجه هاي ديگر هم نسبت به بزرگ ترهاي خود بي احترامي مي کنند؛ اين کار را به سادگي ياد مي گيرند. ممکن است زبان درازي نشانه اضطراب، احساس دلسردي يا ناراحتي کودک باشد. در صورتي که کودک با والدين يا بزرگ ترهاي خود احساس امنيت و راحتي کند، آنها را با رفتارهايي مانند زبارن درازي آزمايش مي کند. گاه، زبان درازي کودک نشان دهنده اين است که کودک اطمينان دارد بزرگ ترها به رغم رفتارهاي او، وي را دوست دارند.

روش کوتاه کردن زبان!

رفتار کودک و تأثير منفي حاضر جوابي او را بر بزرگتر ها و اساساً ديگران، با خونسردي و آرامش کامل براي او توضيح دهيد و عبارات جايگزيني را برايش مثال بزنيد. اگر کودکتان آشفته و عصباني به نظر مي رسد، حرف هاي او را برايش تکرار کنيد و به او نشان دهيد منظور او را مي فهميد. مثلاً «فکر مي کنم از اينکه بايد اسباب بازي هايت را جمع کني عصباني شده اي.» در باره احساس او و خودتان با هم صحبت کنيد و تأثير رفتار بي ادبانه او را صادقانه توضيح دهيد. به او بگوييد به جاي اين رفتار؛ مثلاً مي توانست بگويد: «الآن کمي خسته هستم اما چند دقيقه ديگر آنها را جمع مي کنم طوري که کودکتان از عبارات مؤدبانه استفاده مي کند و رفتارهاي بي ادبانه قبلي را پس مي زند، حتماً او را تشويق کنيد. اجازه دهيد بين «رفتاري تند» و «پيشنهاد شما» يکي را انتخاب کند. وقتي رفتار بي ادبانه اي از بچه سر مي زند، با قاطعيت اما کاملاً خونسرد و آرام به او بگوييد: «يا مؤدبانه حرف بزن يا اصلاً با تو صحبت نمي کنم.» به بچه بگوييد اگر باز هم بخواهد زبان درازي يا بي احترامي کند، اتاق را ترک خواهيد کرد و هنگامي به حرف هايش گوش خواهيد داد که او مؤدبانه و آرام صحبت کند. بعد از اينکه مدتي بچه را تنها گذاشتيد تا خوب آرام شود، مؤدبانه از او بپرسيد آيا براي درست صحبت کردن آماده است يا خير. هرگز فراموش نکنيد که در همه حال و هميشه؛ بايد عشق و محبت خود را به کودکتان نشان دهيد.

زبان درازي او را ناديده بگيريد

بچه ها محتاج جلب توجه والدين هستند. اگر نتوانند اين توجه را از طرق مثبت به دست آورند، آن را از روش هاي منفي هم که شده به دست خواهند آورد بنابراين وقتي بچه براي جلب توجه شما «زبان درازي» مي کند، اين کار را از او بگيريد. اگر پيامد «بد حرف زدن کودک» را به او نشان ندهيد، (يا به عبارتي به او در جواب زبان درازي اش توجه نشان دهيد، حتي اگر عکس العمل شما منفي باشد) در اين صورت کودکتان اين کار (زبان درازي کردن) را دوباره تکرار خواهد کرد اما اگر در اين گونه مواقع به او هيچ توجهي ـ نه مثبت و نه منفي ـ نداشته باشيد، او از تکرار آن پرهيز مي کند.

فقط بگوييد «نه»!

از کودک خود بخواهيد زبان درازي را متوقف کند و محترمانه حرف بزند. از «نه» گفتن به کودک نهراسيد و اين کار را تا وقتي ادامه دهيد که کودک تغيير رفتار مثبتي از خود نشان دهد. اينکه به کودک اجازه دهيد با شما يکي به دو کند اصلاً به نفع کودک نيست. بچه، بي ادبي را به سرعت ياد مي گيرد و تغيير دادن اين رفتار در کودک در آينده بسيار دشوار خواهد بود. اگر امروز به او ياد دهيد چگونه با عصبانيت خود کنار بيايد و به روشي مناسب و مؤدبانه سخن بگويد، تر درازمدت نتيجه بهتري خواهد داشت تا اينکه فقط بخواهيد عصبانيت او را فرونشانيد.

کمک گرفتن از ديگران

از ديگران کمک بخواهيد اگر: پس از تلاش هاي شما و آزمودن دست کم دو راه از راه هاي پيشنهادي فوق، کودک پيشرفتي از خود نشان داد يا تا سن چهار سالگي روي رفتارهاي خشن خود کنترل مناسب و کافي نداشته باشد. وقتي پاي خانواده و کودکتان به ميان مي آيد، شما بهترين متخصص خانواده خود هستيد. اگر خيلي نگران رفتارهاي کودکتان هستيد، از يک متخصص کودکان، مشاور خانواده، متخصص مغز و اعصاب، مربيان و مشاوران کمک بخواهيد. به هيچ وجه لازم نيست که بدون ياري گرفتن از ديگران، دايماً نگران باشيد!
منبع: روزنامه سلامت شماره 225
/س