مارچوبه چیست؟
نام علمی مارچوبه، Asparagus officinalis می باشد، که متعلق به خانواده نیلوفرها است و به خاطر خواص درمانی آن ارزشمند تلقی می شود.مارچوبه در زبان انگلیسی (Asparagus) یک واژه یونانی است که به معنی “جوانه” است و حدود ۳۰۰ گونه از این جوانه در سراسر جهان وجود دارد.
مارچوبه در رنگ های سفید، سبز و بنفش موجود است. مارچوبه سفید به دور از نور خورشید رشد میکند و از این رو، رنگدانه سبز، کلروفیل کمی دارد.
مارچوبه بنفش سرشار از فیتوکمیکال ها و آنتوسیانین ها است که سبب رنگ منحصر به فرد آن می شوند.
اثر دارویی این گیاه از ریشه به جوانه بیشتر می شود و کاربرد آن در علوم همچنین سیستم های پزشکی بومی مانند سیدها، آیورودا و طب یونانی آزمایش و اثبات شده است.
حقایق تغذیه ای مارچوبه
مارچوبه منبع خوبی از ویتامین ها، مواد معدنی و پروتئین های ضروری است.مارچوبه غنی از ویتامین A، ویتامین B1 (تیامین)، ویتامین B2 (ریبو فلین)، ویتامین B3 (نیاسین)، ویتامین B5 (پانتووتنیک اسید)، ویتامین B6، فولات، ویتامین C، ویتامین E (آلفا توکوفرول) و ویتامین K (فیلووینون) می باشد.
گنجینه های معدنی که در مارچوبه ذخیره شده اند عبارتند از آهن، کلسیم، فسفر، منیزیم، منگنز، روی، سلنیوم و پتاسیم. مارچوبه حاوی مقادیر بسیار کمی کالری بدون کلسترول و همچنین سدیم پایین است. علاوه بر این، منبعی غنی از فیبر می باشد که برای بدن ضروری است.
فواید سلامتی مارچوبه
حفظ سطح هوموسیستئین
مارچوبه غنی از ویتامین های B است که در حفظ سطح هوموسستئین سالم، که در هنگام تجزیه اسید آمینه (متیونین) در بدن، در خون تولید می شود، کمک میکند.ویتامین B، بویژه فولات، B6 و B12 نقش مهمی در تبدیل هوموسیستئین به سیستئین ایفا می کنند که پس از آن به عنوان متاسیون متناوب به متیونین تبدیل می شوند.
کمبود ویتامین B در بدن می تواند سطوح هموسیستئین را بالا ببرد و خطر آسیب رساندن به رگ های خونی، ترومبوز وریدی راکه در آن لخته شدن خون در رگ ها، آترواسکلروز و سایر اختلالات قلبی رخ می دهد، افزایش میدهد. علاوه بر این، ویتامین B با کمک به متابولیسم درست نشاسته و قندهای موجود در بدن، به حفظ سطح سالم قند خون کمک میکند.
کمک به بارداری
محتوای فولات بالا در مارچوبه به کاهش خطر وزن پایین نوزاد در هنگام تولد و نقص جنین در دوران بارداری کمک میکند.فولات برای رشد جنین ضروری است. همچنین به دلیل اثر دیورتیک آن به کاهش عوارض اِدم یا حفظ آب در بافت های بدن کمک می کند.
مبارزه با سندرم پیش از قاعدگی
عصاره مارچوبه می تواند به طور موثر برای کاهش نفخ پیش از قاعدگی استفاده شود.وجود مواد مغذی ضروری به مبارزه با افسردگی و خستگی و همچنین کاهش گرفتگی قاعدگی کمک میکند. همچنین به کنترل قند خون و حفظ تعادل هورمونی در طول قاعدگی کمک می کند.
بهبود باروری
ریشه مارچوبه به طور گسترده ای در طب آیورودا ستایش می شود و معروف به شاتاوری است که در زبان آنها به معنی “کسی است که ۱۰۰ شوهر دارد.شاتاوری دارای خواص شهوت زا است و برای تنظیم هورمون ها و درمان اختلالات جنسی زنان و مردان استفاده می شود. شاتاوری خواص ضد اضطراب دارد و به درمان ضعف جسمی و ذهنی در مردان کمک می کند. همچنین به افزایش میل جنسی کمک می کند و تعداد اسپرم و حرکت آن را افزایش می دهد.
در زنان، مارچوبه اثبات شده است که در سندرم یائسگی و کم خونی موثر است. شاتاوری به عنوان یک شیرآور برای زنان شیرده مورد اعتماد واقع شده است و برای اثربخشی آن در بهبود کیفیت و کمیت شیر مادر ارزشمند است، در عین حال، اشتها زنان شیرده را افزایش میدهد.
مطالعات انجام شده روی حیوانات اثرات مثبتی بر اندام های تناسلی و غدد پستان زنانی که مقدار کافی مارچوبه مصرف کردند، را اثبات کردند.
بهبود روند گوارش
مارچوبه حاوی مقادیر قابل توجهی ماده مغذی اینولین است که نوعی کربوهیدرات پیچیده است که معمولا به عنوان پروبیوتیک شناخته می شود.مارچوبه تا زمانی که به روده بزرگ برسد، جایی که با نوعی باکتری خوب مانند لاکتوباسیل تغذیه می شود، هضم نمی شود. اینولین به جذب بهتر مواد مغذی و کاهش خطر ابتلا به سرطان معده و آلرژی ها کمک میکند.
مارچوبه برای در اختیار دادن فیبر، مفید شناخته میشود و دارای خواص ملین است که به عملکرد روان روده کمک می کند، و نفخ و یبوست را در حالت خفیف نگه می دارد.علاوه بر هضم سالم، فیبر به کاهش سطح کلسترول بدن نیز کمک می کند.
مارچوبه به طور گسترده ای در طب آیورودا به خاطر اثربخشی آن در درمان اسهال، اسهال خونی و سوء هاضمه که احساس ناراحتی های شکمی از جمله سوزش یا دل پیچه که در طول غذا خوردن یا پس از آن رخ میدهند، توصیه می شود مطالعات انجام شده نشان داده است که شاتاوری به اندازه داروهای تجاری مدرن در درمان سوء هاضمه موثر است.
مبارزه با تومور
مارچوبه شاتاوری یا مارچوبه وحشی شامل انواع خاصی از فیتونوترینت های طبیعی است که موسوم به ساپونین هستند.مطالعات نشان داده اند که ساپونین های به دست آمده از مارچوبه دارای خواص ضد سرطانی و ضد التهابی هستند.
علاوه بر اثربخشی پیشگیرانه شیمیایی، مارچوبه به افزایش سطح گلوتاتین، ترکیب آنتی اکسیدانی و سم زدا، نیز کمک می کند.
همچنین به جلوگیری از بیماری های متعدد مانند اچ آی وی ، ایدز، فیبروز کیستیک، بیماری آلزایمر، کم خونی، سرطان، دیابت و اختلالات قلبی مختلف کمک می کند.
درمان مسمومیت الکلی
عصاره مارچوبه حاوی اسید آمینه های ضروری می باشد که میتوانند در درمان مسمومیت الکلی موثر باشند.خماری به اثر روحی و روانی ناخوشایند ناشی از مصرف زیاد نوشیدنی های الکلی اشاره دارد. علائم آن شامل اضطراب، خستگی و اختلالات معده مانند حالت تهوع، استفراغ و کم آبی بدن است.
تحقیقات انجام شده نشان داده اند که برگ و جوانه های مارچوبه دارای مقادیر خوبی از مواد معدنی هستند که به حفاظت از سلول های کبدی از اثرات سمی الکل کمک می کنند.
کنترل دیابت
مواد مغذی ضد التهابی موجود در مارچوبه به کاهش خطر ابتلا به بیماری های مزمن، از جمله دیابت نوع ۲ کمک می کنند.این اثر مطلوب به وجود کروم مینرال، که نقش مهمی در تنظیم قند خون در بدن دارد، نسبت داده میشود.
مطالعات انجام شده در این زمینه نتایج قابل توجهی را نشان داده اند و اثبات کرده اند که مارچوبه به حفظ سطح قند خون کمک میکند، ترشح انسولین را بهبود بخشد و از اثرات ضد دیابتی برخوردار است.
غنی از rutin
مارچوبه منبعی غنی از rutin نیز می باشد، rutin یک فلاونوئیدوئید است که خواص ضد التهابی دارد و برای درمان هموروئید و جلوگیری از لخته شدن خون استفاده می شود.این ماده باعث افزایش نفوذپذیری مویرگها، تقویت عروق خونی و محافظت از آنها از تخریب و شکنندگی می شود.
rutin با کاهش ویسکوزیته خون و تقویت فشار خون، کاهش کلسترول و حفظ سلامت قلب و عروق، از سخت شدن سرخرگ ها نیز جلوگیری می کند.
مراقبت از چشم
مارچوبه منبع خوبی از ویتامین A است که برای سلامت بینایی ضروری است.با توجه به وجود آنتی اکسیدان ها، مارچوبه در دفاع از شبکیه از آسیب ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کند.
وجود گلوتاتیون اسید آمینه در آن نیز به کاهش خطر بیماری های چشم مانند آب مروارید و شب کوری کمک می کند.
درمان بیماری سل
جوانه های مارچوبه به خاطر اثربخشی آنها در درمان برونشیت و سل نیز معروف هستند.مارچوبه عملکرد بافت ریه را بهبود می بخشد و همچنین به درمان عفونت های گلو کمک می کند.
درمان بیماری های انحطاط عصبی
مطالعات شواهدی ارائه کرده اند که حاکی از تاثیر شاتاوری مارچوبه بر درمان بیماری های انحطاط عصبی مانند بیماری های آلزایمر، پارکینسون و هانتینگتون هستند.این اثرات مفید به وجود فیتواستروژن ها در مارچوبه نسبت داده شده اند که دارای اثرات حفاظت عصبی خاصی هستند.
بیماری های انحطاط عصبی ناشی از شرایط ژنتیکی یا دوره ای هستند که بر نورون مغز انسان اثر می گذارند و بدن به طور عادی توانایی جایگزینی نورون های آسیب دیده را ندارد.
درمان آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن است که باعث ایجاد التهاب در مفاصل می شود.مطالعات نشان داده اند مصرف خوراکی های غنی از فولات مانند مارچوبه، که دارای خواص ضد التهابی نیز هستند، میتوانند به کاهش درد و تسهیل عملکرد کلی در بدن افراد مبتلا به آرتریت کمک کنند.
کاهش افسردگی
تحقیقات علمی حاکی از کارایی مارچوبه به عنوان داروی ضد اضطراب و ضد افسردگی هستند.مارچوبه به بهبود حافظه، افزایش تولید و ترشح استروژن کمک میکند و اثر تجدید کننده و آرام بخش بر سیستم عصبی دارد.
درمان صرع
صرع یک اختلال مزمن است که بر مغز اثر می گذارد و منجر به تشنج های عود کننده می شود.مغز در نتیجه تغییرات غیر قابل برگشت در بافت های مغزی سیگنال های غیر طبیعی انتقال می دهد.
ریشه مارچوبه می تواند به عنوان یک ماده ضد صرع برای درمان علائم صرع استفاده شود.
درمان عفونت های مجاری ادراری
تحقیقات نشان می دهند که مارچوبه دارای اثرات ضد انگلی است که به درمان عفونت های دستگاه ادراری کمک می کند.با توجه به خواص دیورتیک مارچوبه، مصرف آن باعث افزایش دفعات و حجم ادرار می شود. این امر به سم زدایی و دفع مواد زائد سمی از بدن کمک می کند.
طبق تحقیقات، اثر ضد انگلی می تواند به وجود آنتی اکسیدان ها و ویتامین های ضروری C و E مربوط باشد.
همچنین مشخص شده است که مارچوبه باعث ایجاد بوی خاص، تند و زننده در ادرار می شود که کاملا طبیعی است.
این مسئله بدین دلیل است که مارچوبه اجزای تشکیل دهنده آمونیاک و گوگرد خود را به ترکیبات شیمیایی فرار تبدیل می کند که در واقع به سم زدایی بدن کمک می کند.
حفظ سطح کلسترول خون
مطالعات این واقعیت را ثابت کرده اند که وجود مقادیر زیاد آنتی اکسیدان در مارچوبه توان بالقوه برای درمان استرس اکسیداتیو همراه با اختلالات دیگر مانند هیپرلیپیدمی و هیپوکلسترولمی را دارد.این بیماری ها نشان دهنده وجود مقادیر بالای چربی و کلسترول در بدن هستند که بیشتر می تواند تهدیدی برای شرایط کشنده مانند بیماری های قلبی عروقی و آترواسکلروز باشد.
کاربرد های آشپزی مارچوبه
مارچوبه دارای طعمی خوشمزه است و می تواند به صورت خام، کباب شده و یا برشته مصرف شود.مارچوبه می تواند به ترشی ها، سالاد ها و سوپ ها اضافه شود. جوانه های این گیاه به عنوان پیش غذا بسیار لذیذ هستند و به روش های مختلف در سراسر جهان آماده می شوند.
مارچوبه نیاز به پخت کمی دارد، و در برخی فرهنگ ها برای کاری که باید سریع انجام شود، گفته میشود، به سرعت پخت مارچوبه.
عوارض جانبی مارچوبه
مارچوبه نیز به عنوان گیاه رزایانا در طب آیورودا نامگذاری شده و از طیف گسترده ای از فواید سلامتی همراه با چند مورد استثنا یا عوارض جانبی که در زیر آمده است، برخوردار است.افزایش خروج گاز از بدن
مارچوبه شامل یک کربوهیدرات شناخته شده به عنوان raffnose است. برای هضم این قند پیچیده، بدن انسان نیاز به تخمیر آن دارد.در طول فرایند شکستن این نوع کربوهیدرات، اغلب گاز تولید و متعاقبا از بدن آزاد می شود.
بارداری و شیردهی
مارچوبه تعادل هورمونی را تغییر می دهد و در قدیم برای کنترل بارداری استفاده می شده است.در دوران بارداری و شیردهی، مصرف مقدار معمول مارچوبه معمولا بی خطر در نظر گرفته می شود، اما بدون مشورت با پزشک برای دوزهای دارویی مناسب نیست.
واکنش های آلرژیک
مارچوبه می تواند موجب آلرژی برای افراد مستعد به واکنش های آلرژیک به پیاز، تره فرنگی و دیگر اعضای خانواده سوسن شود.سنگ کلیه
مارچوبه حاوی پورین است. پورین ها برای ایجاد اسید اوریک شکسته میشوند که می تواند به علت محتوای پورین بالا در بدن انباشته شود.این مسئله برای افرادی که از عوارض مرتبط با اسید اوریک مانند نقرس یا سنگ کلیه رنج می برند، خوشایند نیست.
برای افرادی که به این بیماری ها مبتلا هستند توصیه می شود از مصرف خوراکی هایی با پورین بالا مانند مارچوبه پرهیز کنند یا مصرف آنها را محدود کنند.
مارچوبه جوانی بخش است و به عنوان تقویت کننده برای اعصاب عمل می کند. همچنین برای بیماری هایی مانند آکنه، زردی، تب حلزون و جذام مفید است.
مارچوبه سیستم ایمنی را تقویت می کند و به ارتقاء کلی سلامت جسمی و روانی کمک می کند. این غذا را در رژیم خود بگنجانید و از فواید آن لذت ببرید.
منبع: سایت راستینه
