علت غیبت امام زمان؛ سرّی که بعد از ظهور مشخص خواهد شد
در مضمون روایت عبداللّه بن فضل هاشمی از امام صادق (ع) به موضوع علت غیبت امام زمان اشاره شده است؛«ایشان فرمودند: حضرت صاحب الأمر، ناچار غیبتی خواهد داشت، به طوری که گمراهان، در شک واقع می‌شوند. عرض کردم: چرا؟ فرمودند: اجازه نداریم علتش را بیان کنیم؛ پرسیدم: حکمتش چیست؟ فرمودند: همان حکمتی که در غیبت حجّت‌های گذشته وجود داشت، در غیبت آن جناب نیز وجود دارد؛ اما حکمتش ظاهر نمی‌شود، مگر بعد از ظهور او، چنان که حکمت سوراخ کردن کشتی و کشتن جوان و اصلاح دیوار به دست خضر (ع)، برای موسی (ع) آشکار نشد، مگر آن گاه که می‌خواستند از هم جدا شوند؛ ای پسر فضل! موضوع غیبت، سری است از اسرار خدا و غیبی است از غیوب الهی؛ چون خدا را حکیم می‌دانیم، باید اعتراف کنیم که کارهایش، از روی حکمت، صادر می‌شود؛ گرچه تفصیلش برای ما مجهول باشد؛ [۴]
دریافتن علت غیبت امام زمان در حد اندیشه‌های بشری
با این همه، می‌توان راز غیبت را در حدّ اندیشه‌ی بشر دریافت؛ حضرت مهدی ـ. عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف ـ. آخرین حجّت معصوم الهی است که برای تحقق آرمانی بزرگ (گسترش عدل فراگیر و به اهتزاز درآوردن پرچم توحید در جهان) در نظر گرفته شده است و این آرمان نیاز به گذشت زمان و شکوفایی عقل و دانش بشر و آمادگی روحی بشریّت دارد، تا جهان به استقبال موکب آن امام عدل وآزادی برود؛ ظهور زود هنگام آن حضرت، قیام کلی و گسترده‌ای را به دنبال نخواهد داشت؛ زیرا اگر ایشان پیش از فراهم شدن مقدمات در میان مردم ظاهر شوند، سرنوشتی چونان دیگر حجّت‌های الهی (شهادت) یافته و قبل از تحقق آن آرمان بزرگ، دیده از جهان برخواهند بست.
بعضی از حکمت‌ها در علت غیبت امام زمان (ع) در روایات
امام باقر (ع) فرمود: برای حضرت قائم ـ عجّل اللّه تعالی فرجه الشریف ـ غیبتی است قبل از ظهور؛ راوی از علت آن پرسید؟ امام فرمود: «برای جلوگیری از کشته شدن»؛ [۵]گذشته از این، در برخی روایات مسأله امتحان و آزمودن خلق مطرح شده است؛ بدین معنی که مردم در عصر غیبت در بوته‌ی آزمایش الهی قرار می‌گیرند و مراتب استواری آنان در ایمان و اعتقاد سنجیده می‌شود؛ [۶]
از امام رضا (ع) نیز نقل شده است که غیبت امام زمان به این دلیل است که بیعت هیچ کس در گردن ایشان نباشد [۷] و به وسیله غیبت، ایشان از بیعت با ستمکاران، محفوظ می‌ماند. [۸]
ناسپاسی مردم
تاریخ نشان داده است که مردم قدر و منزلت یازده امام معصوم را ندانستند و هر یازده امام شهید شدند؛ زندگی و خانواده، از آن‌ها گرفته شد، خانواده‌ی آن‌ها به اسارت درآمد و، زندانی شدند و حتی برخی شیعیان نیز در حق آنان ظلم کردند و درجایی که باید درکنار آنان می‌بودند، آنان را تنها گذاشتند؛ درمنابع تاریخی آمده است که دشمنان اهل بیت علیهم السلام، برای کشتن امام دوازدهم نیز برنامه ریزی کرده بودند؛واقعاً جواب این ناسپاسی بندگان خدا چیست؟ آیا ما هم منتظر واقعی امام دوازدهم هستیم یا عدالت واقعی را برنتابیده و با خواسته‌های الهی به مخالفت برمی خیزیم، ایشان را تنها گذاشته و منافع و هوس‌های خود را مقدم می‌داریم؟
نکته‌ی پایانی
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آخرین وصیّ از اوصیای الهی است که برای تکامل همه جانبه‌ی بشر و ایجاد حکومت واحد الهی آفریده شده است؛ این ایده و آرزو هنگامی تحقق می‌پذیرد که در جامعه‌ی بشری، آمادگی برای پذیرش چنین حجتی وجود داشته باشد و در غیر این صورت، ظهور ایشان جز کشته شدن و نابودی نتیجه‌ای نخواهد داشت و آن هدف عالی تحقق نخواهد یافت؛ از این جهت حضرت در غیبت به سر می‌برند؛ با اینکه ایشان در میان مردم زندگی می‌کنند و مردم هم ایشان را می‌بینند، ولی نمی‌شناسند و از این طریق از گزند دشمنان حق و عدالت مصون می‌مانند؛علاوه بر این، حکومت ایشان حکومت جهانی خواهد بود و تحقّق این امر در گرو ایجاد شرایطی است که در هنگام تولد، وجود نداشته است؛ این شرایط به مرور زمان تحقّق پیدا کرده و یا در حال پیدایش است؛ [۹] ذکر این شرایط، مقاله‌ای جداگانه می‌طلبد.
پی نوشت:
[۱] اعراف/۱۴۲.
[۲] نساء/۱۵۸.
[۳] صافات/۱۴۰.
[۴] کمال الدین و تمام النعمة، ج. ۲، ص. ۴۸۱، بحارالأنوار، ج. ۵۲، ص. ۹۱، ح. ۴، رک دادگستر جهان ص. ۱۴۸
[۵] کمال الدین، شیخ صدوق، باب ۱۴، حدیث ۸، ۹، ۱۰.
[۶] بحارالأنوار، ج. ۵۲، ص. ۱۱۳، باب التمحیص و النهی عن التوقیت، ح. ۲۶
[۷] بحارالأنوار، ج. ۵۱، ص. ۱۵۲، باب ما جاء عن الرضا علیه السلم ...، ح. ۱
[۸] رک به دادگستر جهان، ابراهیم امینی، ص. ۱۴۷
[۹] گزیده‌ی راهنمای حقیقت، آیت الله سبحانی، ص. ۱۸۷. (با تصرف و اضافات)
منبع: سایت ستاره
