برای انتخاب یک داروی ضدجوش مناسب، ابتدا باید با چهار روش اساسی مبارزه با آکنه آشنا شوید. ترکیبات ضدآکنه با از بین بردن باکتری‌های ایجاد کننده آکنه، لایه‌برداری سلول‌های مرده پوست، کاهش انسداد منافذ پوست ، کاهش التهاب یا از بین بردن چربی اضافه عمل می‌کنند.
بنزوئیل پراکسید Benzoyl Peroxide
بنزوئیل پراکسید موثرترین داروی بدون نسخه برای درمان جوش است. این دارو نه‌تنها از بروز آکنه پیشگیری می‌کند، بلکه باعث از بین رفتن باکتری‌ها و چربی اضافه و لایه‌برداری سلول‌های مرده پوست نیز می‌شود.این ماده به میزان ۱۰-۲٫۵ درصد در پاک‌کننده‌های صورت ، لوسیون‌ها، کرم‌ها، ژل‌ها و داروهای ضد لک پوستی استفاده می‌شود.
| موارد مصرف | درمان موضعی آکنه |
| عوارض | سوزش ، خارش ، قرمزی شدید ، تورم پوست ، پوسته پوسته شدن |
نکات مهم
از تماس این دارو با چشم یا دهان خودداری شود .ممکن است باعث از بین رفتن رنگ مو و یا پارچه های رنگی شود .
ترتینوئین Tretinoin
ترتینوئین برای درمان آکنه خفیف غیر التهابی به کار میرود. این دارو در درمان اختلالات کراتین سازی پوست مانند پسوریازیس نیز به کار میرود. ترتینوئین با تغییر بیان ژنی چسبندگی اپی تلیوم فولیکولار را کم کرده و تشکیل میکروکومدون را کاهش می‌دهد. ترتینوئین، دانه‌های ریز سر سفید یا سر سیاه (کومدونها) را از بین می‌برد. همچنین مانع به وجود آمدن کمدون‌ها می‌شود.لوسیون ۰/۰۵ درصد ، کرم ۰/۰۵ درصد ، ژل ۰/۰۲۵ درصد . این محصول به صورت پماد، ژل و لوسیون می باشد.
| موراد مصرف | درمان موضعی آکنه |
| عوارض جانبی | پوسته ریزی ، قرمز شدن ، حساسیت به نور ، احساس گرما |
نکات مهم
از تماس این دارو با چشم یا دهان خودداری شود .رزورسینول Resorcinol
کاربرد اصلی رزورسینول در درمان جوش صورت (آکنه) و سبوره است ولی در درمان، اگزمای مزمن، پسوریازیس وهیدرادنیت عفونی نیز به کار میرود . این دارو در سایر ترکیبات ضدآکنه مانند پماد رزورسینول اس نیز وجود دارد.رزورسینول همچنین به عنوان ضدعفونی‌کننده و گندزدا نیز مصرف می‌شود. اثر دارو احتمالاً به‌دلیل برداشتن لایه کراتینین پوست می‌باشد. این دارو اغلب به صورت پماد و محلول می باشد.| موارد مصرف | درمان موضعی آکنه |
| عوارض جانبی | حساسیت پوست، تیرگی پوست، تحریک پوست، تیره شدن موهای روشن |
نکات مهم
از تماس دارو با چشم باید خودداری شود .داکسی سایکلین Doxycyclin
نوعی آنتی بیوتیک از دسته تتراسایکلین است. این دارو به فرمول C22H24N2O8, HCl, ½》 C2H6O, ½ H2O 》و دارای وزن ملکولی 《۵۱۲٫۹》 است[۱]. این دارو دارای حلالیت بالا در چربی است ولی دارای تمایل اندکی در باند شدن به کلسیم سرمی است. این دارو بر طبق نظر سازمان غذا و داروی آمریکا در گروه D قرار دارد. کپسول ۱۰۰ میلی گرمی ، سوسپانسیون ۲۵ میلی گرمی .| موارد مصرف | در درمان عفونت های باکتریایی ، در درمان آکنه و جوش،ب لک دار کوه‌های راکی، تیفوس،بیماری‌های منتقل شونده از راه جنسی، بیماری‌های تنفسی، وبا، کرونا، عفونت های چشمی و... |
| عوارض جانبی | اسهال ، تهوع ، استفراغ ، اختلالات گوارشی ، درد سر معده،راش، کهیر، سندرم فانکونی |
نکات مهم
در صورت ناراحتی گوارشی ، می توان این دارو را همراه با غذا مصرف نمود .کپسول داکسی سایکلین را باید با مقدار زیادی آب همراه با غذا در حالت نشسته یا ایستاده میل کرد و حداقل ۳۰ دقیقه پس از مصرف آن هم از دراز کشیدن خودداری کرد .
این دارو در کودکان کمتر از ۱۲ ساله نباید مصرف شود .
داروهای ضد آکنه ممکن است اثر داروهای کنترل بارداری را کاهش داده و باعث حاملگی شود .
از قرار گرفتن طولانی در معرض نور آفتاب باید خودداری شود .
از مصرف سایر داروها در طی یک تا سه ساعت پس از مصرف این دارو خودداری شود .
اوکسی تتراسیکلین Oxytetracycline
اکسی تتراسایکلین مانند تمامی اعضای گروه تتراسایکلین از طریق اتصال به واحد ۳۰s ریبوزوم و از طریق مهار سنتز پروتئین باکتری اثر می‌کند. بنابراین این دارو طبیعتاً باکتریواستاتیک است. این دارو در آخرین بازبینی فارماکوپه ایران، توسط شورای بررسی و تدوین داروهای ایران، از فهرست داروهای ژنریک حذف گردیده‌است. کپسول ۲۵۰ میلی گرمی ، آمپول ۲۵۰ میلی گرمی و ۵۰۰ میلی گرمی .این محصول به صورت کپسول و آمپول می باشد.| موارد مصرف | درمان عفونت های باکتریایی ، درمان آکنه،درمان عفونت‌های ناشی از میکروارگانیسم‌های حساس، درمان بروسلوز، درمان سوزاک در بیماران حساس به پنی سیلین |
| عوارض جانبی | اسهال ، تهوع ، استفراغ ، سردرد ، اختلالات گوارشی |
نکات مهم
از مصرف شیر ، لبنیات و سایر داروها طی یک تا سه ساعت پس از مصرف اوکسی تتراسیکلین خودداری شد .این دارو در کودکان کمتر از ۱۲ ساله نباید مصرف شود .
داروهای ضد آکنه ممکن است اثر داروهای جلوگیری کننده از بارداری را کاهش داده و باعث حاملگی شود .
از قرارگرفتن طولانی در معرض نور آفتاب باید خودداری شود .
تتراسیکلین Tetracycline
تتراسایکلین‌ها خانواده‌ای از آنتی بیوتیکهای باکتریو استاتیک هستند که در مقابل باکتری‌های گوناگون گرم منفی و گرم مثبت، مایکو پلاسماها، کلامیدیاها و ریکتزیاها فعال می‌باشند. تتراسیکلین برای درمان آکنه نیز استفاده می‌شود. همچنین به دلیل جذب آن توسط استخوان از آن به عنوان نشانگر در بررسی‌های رشد استخوان‌ها در بیوپسی‌های انسانی استفاده می‌شود. این داروها با اتصال به ریبوزوم از پروتئین سازی جلوگیری می‌کنند.تتراسایکلین‌های گوناگون (مانند داکسی سایکلین، مینوسایکلین، اکسی تتراسایکلین و…) فعالیت ضد میکروبی مشابه ولی خواص فارماکولوژیک متفاوت دارند.به صورت پماد و کپسول ۲۵۰ میلی گرمی می باشد. ۷۵ درصد دارو از راه خوراکی جذب می‌شود که این مقدار درحضور غذا کاهش می‌یابد. غلظت سرمی دارو ۳–۲ روز پس از مصرف به حد درمانی می‌رسد. پس از جذب بخوبی دراغلب بافتها و مایعات بدن منتشر می‌شود. دفع دارو عمدتاً کلیوی است، اما از راه صفرا نیز دفع می‌شود. نیمه عمر دارو ۱۱–۶ ساعت است که در بیماران آنوریک ممکن است تا ۱۰۰ ساعت نیز افزایش یابد.
| موارد مصرف | درمان عفونت های باکتریایی ، درمان آکنه، درمان برونشیت مزمن، طاعون |
| عوارض جانبی | اسهال ، تهوع ، استفراغ ، سردرد ، اختلالات گوارشی |
نکات مهم
از مصرف شیر ، لبنیات و سایر داروها طی یک تا سه ساعت پس از مصرف تتراسیکلین خودداری شود .این دارو در کودکان کمتر از ۱۲ ساله نباید مصرف شود .
ممکن است اثر داروهای جلوگیری کننده از بارداری را کاهش داده و باعث حاملگی شود .
از قرار گرفتن طولانی در معرض نور آفتاب باید خودداری شود .
ایزوترتینوئین Isotretinoin
ایزوترتینوین یک دارو برای درمان آکنه شدید است. به ندرت این دارو در پیشگیری نوعی سرطان پوست (scc)، و همچنین در سرطان مغز و پانکراس و … استفاده می‌شود.این دارو به صورت کپسول خوراکی، بیشتر با نام‌های تجاری روآکوتان (Roaccutane)، آکوتان و آ-کنوترن عرضه می‌شود. ایزوترتینوین از مشتقات ویتامین آ است که به صورت طبیعی با میزان خیلی کم در بدن انسان وجود دارد. این دارو از طریق کاهش چربی پوست (وادار کردن غده‌های چربی پوست به کم کردن تولید چربی) باعث کاهش آکنه در پوست می‌شود. به عنوان آخرین درمان استفاده می‌شود. در موارد معمولی نیز قابل استفاده‌است اما اصولاً دارویی با این عوارض جانبی و هزینه نباید برای موارد سطحی هم استفاده شود. در پسوریازیس نیز بکار رفته‌است.
| موارد مصرف | معمولآ این دارو در آکنه‌های نوع شدید (جوش‌های چرکی و بزرگ) و در مواردی که داروهای معمول آکنه (مانند بنزوییل پروکساید) مؤثر واقع نشده‌اند استفاده می شود |
| عوارض جانبی | التهاب لب ، خشکی پوست و غشاهای محیطی ، خارش ، خونریزی از بینی ، خشکی دهان و بینی ، افزایش چربی های خون ، شکم درد ، درد عضلات ، افسردگی ، تهوع ، استفراغ |
چند مورد در مورد عدم استفاده از دارو
- هنگام بارداری یا شیردهی زیرا باعث سقط جنین یا عقب‌ماندگی نوزاد می‌شود و عوارض نامطلوبی روی طفل برجا می‌گذارد.
- حساسیت نسبت به ویتامین آ رواکوتان و داروهای مشابه آن
- مصرف هم‌زمان با پادزیست (آنتی‌بیوتیک)ها به ویژه تتراسیکلین
- داشتن نارسایی کبدی و یا کلیوی
- مبتلایان به چربی خون (گلیسرول و تری‌گلیسرید) بالا
- وجود سطح بالای ویتامین آ در بدن
- مصرف در افراد کهنسال
- افراد مبتلا به IBD و بیماری‌های روده ای و گوارشی.(بیماری امکان برگشت و تشدید دارد)
نکات مهم
در زمان شروع درمان با این دارو ، آکنه ممکن است بطور موقت تشدید گردد .بهتر است دارو را همراه با غذا مصرف نمایید .
نام تجارتی این دارو : آکوتان یا روآکوتان می باشد .
