نگاهی به ادبیات ایتالیا
لاتین در واقع زبانی بود که امپراتوری روم به مردم سرزمینهای تحت سلطه اش تحمیل کرده بود، اما مردم با سرباز زدن ازپذیرش آن موجبات رواج زبانی محاوره ای، ساده و کم قاعده را در ایالتهای مختلف فراهم کردند که پس از، از هم پاشیده شدن حکومت مرکزی روم، این زبان لاتین عامیه به صورتهای مختلف تغییر شکل داد که به دو گروه شرقی و غربی تقسیم میشود. زبانهای رومانیایی و ایتالیایی از جمله زبانهای شرقی و زبان فرانسوی نیز از گروه زبانهای غربی محسوب میشود.
در زمان حکومت فدریک دوم و پسرش مانفرد( خاندان آلمانی تبارهوهنستافن) ، نوشتن اشعار به زبان ایتالیایی در سیسیل رونق گرفت که سرآمد آنها اشعار جیاکومو پگلیس (1) بود. پس از فروپاشی این خاندان در سال 1254 مرکز شعر و شاعریبه به جودیتون آرتزو(2) در شهر آرتزو(3) و گوئیدو گنی چلی (4) در شهر بولوینا(5) منتقل شد. گنی چلی بجای سرون اشعار عاشقانه در وصف زنان به سرودن اشعار معنوی در وصف زیبایی الهی پرداخت. آثار دانته آلیگیری(6) شاعر و نویسنده نامدار ایتالیا تاثیر پذیری زیادی از این اشعار دارد. زندگی نو(7) و کمدی الهی(8) از مشهورترین آثار دانته میباشد که وی متاثر از یک عشق آسمانی به دختری به نام بئاتریس(9) آنها را تالیف کرده است. در کتاب لاتین او با نام گویش مشترک (10) برای اولین بار مفاهیم حکومت جهانی و سازمان ملل مطرح میشود.
گوئیدو کاوالنتی(11) و جینو پیستوایا(12) نیز از دیگر غزل سرایان معروف ایتالیایی بودند که مانند دانته، متاثر از سبک گنی چلی بودند.
شروع عصر رنسانس(13) در اواخر قرن چهاردهم، موجب توسعه اقتصادی، سیاسی و پیشرفت فرهنگی زیادی در ایتالیا شد و از این زمان بود که کتابهای صرف و نحو ایتالیایی تالیف شد و در کنار ترقی زبان ایتالیایی، از رونق زبان لاتین کاسته شد. فرانچسکو پترارکا(14) معروف به پترارک(15) یکی از مشهورترین شاعران و نویسندگان این دوره است که به زبان لاتین و ایتالیایی آثار مهمی تالیف کرده است. یکی از مشهورترین کارهای وی جمع آوری اشعار ایتالیایی بود که به نام کتاب شعر(16) منتشرشد و با نام غزلیات پتراک به انگلیسی ترجمه شده است.
جیوانی بوکاچو (17) یکی از بزرگترین نویسندگان ایتالیایی است که در ده سالگی از پاریس برای تحصیل به ناپل ایتالیا فرستاده میشود. آثار او عمیقا تحت تاثیر پترارک است. معروفترین کار وی مجموعه صد داستان به نام دکامرون(18) است. این کتاب شامل حکایتهایی است که هفت مرد و سه زن که از ترس طاعون به یک ویلای دور افتاده پناه برده اند، در مدت ده روز تعریف میکنند. و توسط پیر پائولو پازولینی به فیلم درآمده است.
زبان ایتالیا در نواحی مختلف، با گویش های مختلفی ادا می شد، دانته، پترارک و بوکاچیو اولین نویسنگانی بودند که در آثار خود از گویش توسکانی که در شهرهای شمالی ایتالیا تلفظ میشد، استفاده کردند و در تثبیت این نوع گویش به عنوان گویش برتر و مبنای زبان امروزی ایتالیا تاثیر زیادی داشتند.
آنجلو پولیزیانو(19) معروف به پولیشن(20) یکی از شاعران به نام توسکان در قرن پانزدهم است که نمایشنامه نظم او با نام ارفه (21) یکی از اولین کارهای مهم درام ایتالیا محسوب میشود. پولیشن همچنین به جهت تالیف مقاله های تحقیقی و ترجمه متون یونانی، معروف است.
از ادیبان مهم قرن شانزده ایتالیا میتوان به افراد زیر اشاره کرد:
- لودویکو آریستو (22) با کتاب اورلاندو دیوانه (23)
- مورخ و فیلسوف معروف نیکولو ماکیاولی (24) با کتاب شهریار (25) که سرمشق ستمگران زیادی از جمله هیتلر و ناپلئون قرار گرفت.
- دوست نزدیک ماکیاولی فرانچسکو گوئیکیاردنی (26) با کتاب تاریخ ایتالیا (27)
- متئو باندلو (28) با سری چهار جلدی داستانهای کوتاهی به نام افسانه (29) که الگوی آثار نویسندگان بسیاری از جمله رمئو و ژولیت شکسپیر گردید.
- تورکواتو تاسو(30) با کتاب اورشلیم نجات یافته (31) که شرح رهایی بیت المقدس از دست مسلمین است.
- جوردانو برونو (32) که نوشته های او علیه اشرافیت و استبداد از طرف کلیسا ممنوع شد. ودر سال 1600 به جرم ارتداد در آتش سوزانده شد.
در قرن هفدهم ایتالیا تحت نفوذ اسپانیا قرار میگیرد و به علت کنترل شدید و تفتیش عقاید، فرصتی برای ظهور عالم وادیب جدیدی بوجود نمیآید تا اینکه در قرن هجدهم دوباره نویسندگان بزرگی از جمله ویتوریو آل‌فیری (33) با نمایشنامه معروف آنتیگون (34) پدیدار میشوند.
- جیاکومو لئوپاردی (35) بزرگترین شاعر قرن نوزدهم ایتالیا محسوب میشود و کتاب فلسفی اپرای اخلاقی (36) از مهمترین آثارش میباشد.
- از جوزه کاردوچی (37) به عنوان اولین کسی که مدال ادبی نوبل را در سال 1906 نصیب ایتالیا نمود،میتوان یاد کرد.
- کتاب ماجراهای پینوکیو(38) اثر معرف کارلو کلودی (39) برای کودکان از دیگر آثار بسیار مشهور این دوره است.
آثار ادبی ایتالیا در قرن بیستم بسیار تاثیر گرفته از سالهای تحت نفوذ فاشیسم به رهبری بنیتو موسولینی (40) میباشد. در این مورد میتوان به گابریله دانون زیو(41) اشاره نمود. نویسنده، شاعر و نمایشنامه نویس که قابلیتهای وی در ترجمه احساسات به زبان معمولی انکار ناپذیر است.
از دیگر نویسندگان مطرح عصر معاصر ایتالیا میتوان به افراد زیر اشاره کرد:
- اتور اشمیتز(42) خالق آثاری چون پیری (43) و اعترافات زنو (44) بر اساس تحلیلهای زیگموند فروید.
- گرازیا دلدا (45) با کتاب معروف مادر (46)
- بندتو کروچ (47) متفکر معروف قرن بیستم ایتالیا با کتاب معروف چهار جلدیش به نام فلسفه ارواح (48)
- ترانکولی دوم با کتب مشهوری چون فونتامارا(50) و نان و شراب(51)
- جوزفه اونگارتی (52) با کتابهایی همچون شادی طرد شده (53) و احساس زمان (54)
- سالواتوره کاسیمودو (55) شاعر معاصر ایتالیای است که در سال 1959 جایزه ادبی نوبل را دریافت کرده است.
- کارلو لوی (56) با اثر پرفروشی همچون مسیح در ابولی متوقف شد (57)
- آلبرتو موراویا (58) و خالق آثاری چون دو زن (59) که سوفیا لورن هنرپیشه معروف ایتالیای با بازی در برگردان فیلم آن موفق به دریافت اولین جایزه اسکار برای هنرپیشه خارجی زبان میگردد.
- داریو فو(60) معروفترین نمایشنامه نویس ایتالیایی است که جایزه ادبیات نوبل در سال 1997 را نصیب خود کرده است.اسرار کمدی (61) و مرگ ناگهانی یک آنارشیست (62) از جمله معروفترین آثار وی میباشد.
- امبرتو اکو (63) که با اولین رمانش با نام به نام رز (64) به شهرت رسید.
پي نوشت :
1- Giacomo Pugliese 1230 - 1250
2- Guittone d’Arezzo
3- Arezzo
4- Guido Guinizelli
5- Bologna
6- Dante Alighieri
7- La vita nuova 1292
8- La divina commedia 1320
9- Beatrice
10- De Vulgari Eloquentia 1304
11- Guido Cavalcanti
12- Cino da Pistoia
13- Renaissance (یک سری حرکتهای ادبی و هنری در قرون 14 الی 16 که از ایتالیا شروع شد و به دیگر کشورهای اروپایی سرایت کرد.)
14- Francesco Petrarca 1304-1374
15- Petrarch
16- Canzoniere
17- Giovanni Boccaccio 1313-75
18- Il Decamerone1348-1353 (ده روز کار)
19- Angelo Poliziano 1454-1494
20- Politian
21- Orfeo 1480 (ارفيوس موسيقي دادن و شاعر افسانه های یونان)
22- Ludovico Ariosto 1474-1533
23- Orlando Furioso 1516
24- Niccolò Machiavelli 1469-1527
25- Il principe 1532
26- Francesco Guicciardini 1483-1540
27- La storia d’Italia 1561-64
28- Matteo Bandello 1485-1561
29- the Novelle 1554-73
30- Torquato Tasso 1544-95
31- Gerusalemme liberate 1575
32- Giordano Bruno 1548?-1600
33- Vittorio Alfieri 1749-1803
34- Antigone 1786
35- Giacomo Leopardi 1798-1837
36- Operette morali 1827
37- Giosuè Carducci 1835-1907
38- Le avventure di Pinocchio 1833
39- Carlo Lorenzini معروف به Carlo Collodi
40- Benito Mussolini 1883-1945
41- Gabriele D’Annunzio 1863-1938
42- Ettore Schmitz با نام مستعار Italo Svevo
43- Senilità
44- La coscienza di Zeno
45- Grazia Deledda
46- La madre
47- Benedetto Croce
48- Filosofia come scienza dello spirito
49- Secondo Tranquilli با نام مستعار Ignazio Silone
50- Fontamara 1933
51- Pane e vino 1937
52- Giuseppe Ungaretti
53- Allegria di naufragi
54- Sentimento del tempo
55- Salvatore Quasimodo
56- Carlo Levi
57- Cristo si è fermato a Eboli
58- Alberto Pincherle با نام مستعار Alberto Moravia
59- La ciociara
60- Dario Fo
61- Mistero buffo
62- Morte accidentale di un anarchico
63- Umberto Eco
64- Il nome della rosa
