مرکز دادرسی امام زمان (ع) (2)
از نشانه‌های ظهور در مسجد کوفه
۱۹. امام صادق (علیه‌السلام) در این رابطه می‌فرماید:
اذا هَدَمَ حائِطُ مَسجِدِ الکُوفَه مِماّ یَلی دارَ عَبدِ اللّهَ بنِ مَسعُودٍ، فَعِندَ ذلِکَ زَوالُ مُلکِ القَومِ و عندَ زَوالِهِ خُرُوجُ القائِمِ (عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه‌الشّریف).۲۶
هنگامی که دیوار مسجد کوفه از سمت خانه‌ی عبدالله بن مسعود فرو بریزد، سیطره‌ی قوم از بین می‌رود و هنگامه‌ی ظهور قائم (عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه‌الشّریف) فرا می‌رسد.
علامه‌ی مجلسی از صاحب <العدد القویّه> نقل کرده که دیوار مسجد کوفه فرو ریخت و این نشانه به وقوع پیوست۲۷، صاحب تاریخ کوفه نیز می‌گوید: قسمتی از دیوار مسجد کوفه از سمت خانه‌ی مختار فرو ریخت و یوسف بن عمر آن را ساخت.۲۸
یکی دیگر از نشانه‌های ظهور کشتار دسته جمعی در نزد مسجد کوفه است:
۲۰. امام صادق (علیه‌السلام) در این رابطه می‌فرماید:
اِن لِوُلدِ فُلانٍ عِندَ مَسجِدِ کُم - یعنی مسجد الکوفه - لَوَقعَه فی یومٍ عَرُبَه، یُقتَلُ فیها اربَعَه آلافٍ مِن بابِ الفیلِ الی اصحابِ الصّابُونِ فایاکم و هذا الطریق فاجتنبوه؛۲۹
برای فرزندان فلان، در روز جمعه‌ای در نزد مسجد شما (مسجد کوفه) حادثه‌ای هست که در آن، میان باب فیل تا اصحاب صابون، چهار هزار نفر کشته می‌شود، از این مسیر به شدت دوری بجویید.
مسجد کوفه در عصر رجعت
۲۱. امام صادق (علیه‌السلام) در یک حدیث طولانی از رجعت امیرمؤ‌منان (علیه‌السلام) و فرمانروایی آن حضرت به تفصیل سخن گفته، در پایان می‌فرماید:
و عِندَ ذلِکَ تَظهَرُ الجَنتانِ المُدهامتانِ عِندَ مَسجِدِ الکوُفَه وَ ما حَولَهُ بَما شاءَ اللّهُ؛۳۰
در آن زمان آن دو باغستان سبز و خرم در نزد مسجد کوفه و در پیرامون آن - آن گونه که خداوند بخواهد - پدیدار می‌گردد.
۲۲. امام صادق (علیه‌السلام) در فراز دیگری از حدیث یاد شده از نابودی شیطان و یارانش به دست امیرمؤ‌منان (علیه‌السلام) در واپسین رجعت آن حضرت سخن گفته است.۳۱
۲۳. در حدیث دیگری امام صادق (علیه‌السلام) از کشته شدن ابلیس توسط حضرت بقیه اللّه (عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه‌الشّریف) در مسجد کوفه سخن گفته و می‌فرماید:
اِن اللّهَ انظَرَهُ الی یَوم یُبعَثُ فیهِ قائِمُنا، فَاِذا بَعَثَ اللّهُ قائِمَنا کانَ فی مَسجِدِ الکوُفَه وَ جاءَ اِبلیسُ حَتیّ یَجثُّوَ بَینَ یَدَیهِ عَلی رُ کبَتَیهِ، فَیَقُلُ: یا وَیلَهُ مِن هذَا الیَوم. فَیَأخُذُ بِنَا صَیِتِه فَیَضرِبُ عُنُقَهُ. فَذلِکَ الیَومُ هُو الوَقتُ المَعلوم؛۳۲
خداوند او را تا روز خروج قائم ما (علیه‌السلام) مهلت داده است. هنگامی که قائم ما را خداوند ظاهر می‌کند، در مسجد کوفه خواهد بود، پس ابلیس به حضورش می‌آید و در مقابل اش زانو می‌زند و می‌گوید: ای وای بر او از چنین روزی. پس او را با دست قدرت می‌گیرد و گردنش را می‌زند. آن روز همان وقت معلوم است.
سیمای مسجد کوفه در آیینه‌ی آیات و روایات
الف. (وَ اصنَعِ الفُلکِ بِاَعیُنِنا وَ وَحینا)۳۳
خداوند به حضرت نوح (علیه‌السلام) وحی فرمود: کشتی را به یاری ما (در حضور ما) و به فرمان ما بساز.
۲۴. امام صادق (علیه‌السلام) فرمود:
حضرت نوح (علیه‌السلام) نجار بود او نخستین کسی است که کشتی ساخت، او نهصد و پنجاه سال قوم خود را ارشاد و هدایت کرد، آنها همه‌اش او را مسخره کردند، پس از خدا خواست که احدی از آنها را روی زمین باقی نگذارد. خدا به او وحی کرد که کشتی را بسازد.
فَعَمِلَ نُوحٌ سَفیَنتهُ فی مسجِد الکُوفه بِیَدِهِ، فَاتی بِالخَشَبِ مِن بُعدٍ حَتّی فَرَغَ مِنها.۳۴
حضرت نوح کشتی را با دست خود در مسجد کوفه ساخت و تخته‌ها را از راه‌های دور آورد تا کار ساختن کشتی به اتمام رسید.
ب. (حَتّی اِذا جاءَ اَمرُنا وَ فارَ التّنّوُرُ):۳۵
تا هنگامی که فرمان ما فرا رسید و از تنور آب جوشید.
۲۵. امیرمؤ‌منان (علیه‌السلام) در ضمن شمارش ویژگی‌های مسجد کوفه فرمود:
فیهِ نَجَرَ نوُحٌ سَفینَنَه، و فیهِ فارَ التّنّورُ، و بهِ کانَ بَیتُ نوُحٍ و مَسجِدُهُ، وَ فی زاویَتهِ الیُمنی فارَ التّنّوُرُ.۳۶
حضرت نوح کشتی‌اش را در آن جا ساخت، از تنور نیز همان جا آب جوشید. خانه‌ی نوح و محل عبادت او نیز آن جا بود. در زاویه‌ی راست آن آب از تنور جوشید.
۲۶. امام باقر (علیه‌السلام) نیز در این رابطه فرمود:
مسجدُ کوُفانَ فیهِ فارَ التّنّورُ، نُجِرَتِ السفینه، و هُوَ سُره بابِلَ وَ مَجمَعُ الاَنبیاءِ.۳۷
در مسجد کوفه از تنور آب جوشید کشتی آن جا ساخته شد، آنجا ناف بابل و محل اجتماع پیامبران است.۳۸
۲۷. امام باقر (علیه‌السلام) در حدیث دیگر با تفصیل بیشتری فرمود:
مَسجِدُ کوُفانَ رَوضَه مِن ریاضِ الجَنّه، صلّی فیهِ الفُ نَبی وَ سَبعوُنَ نَبیّاً، وَ مَیمَنَتُهُ رَحمَه و مَیسرِتُهُ مَکرٌ، فیهِ عَصا موسُی و شَجَره یَقطینَ و خاتَمُ سُلیمانَ، و مِنهُ فارَ التّنّوُرُ و نَجَرتِ السفینَه و هِیَ صُره۳۹بابِلَ و مَجمَعُ الانبَیاءِ.۴۰
مسجد کوفه باغی از باغهای بهشت است، هزار و هفتاد پیامبر در آن نماز گزارده، سمت راست آن رحمت و سمت چپ آن نیرنگ۴۱ می‌باشد. عصای حضرت موسی، درخت کدوی (حضرت یونس) و انگشتریِ حضرت سلیمان در آن است. تنور از آن جا جوشید، کشتی در آن جا ساخته شد. آن جا قلّه‌ی شرف بابل و خیمه‌ی اجتماع پیامبران است.
۲۸. بر اساس روایات این تنور همان تنور حضرت آدم (علیه‌السلام) بود که بعدها به حضرت نوح (علیه‌السلام) منتقل شد و محل فعلی آن در سمت راست کسی است که از باب کنده وارد مسجد می‌شود.۴۲
ج. (و قیلَ یا ارضُ ابلَعی ماءَکِ):۴۳
سر انجام گفته شد: ای زمین آب خود را فرو بر.
۲۹. امام صادق (علیه‌السلام) در تفسیر این آیه‌ی شریفه فرمود:
هنگامی که کشتی نوح به وسط مسجد کوفه رسید خدا به زمین فرمان داد که آب خودش را فرو ببرد.
فَبَلَعَت ماَها مِن مَسجِدِ الکُوفَه، کَما بَدَءَ الماءُ مِنهُ.۴۴
پس زمین آب خودش را از مسجد کوفه فرو برد، چنان که در آغاز نیز از همان جا شروع شده بود.
د. (و جَعَلنَا ابنَ مَریَمَ و اُمهُ آیَه و آوَیناهُما اِلی رَبوَه ذاتِ قرارٍ و مَعینٍ)۴۵:
ما عیسی بن مریم و مادرش را آیت و نشانه‌ای قرار دادیم و آنها را در سرزمین مرتفعی که دارای امنیت و آب جاری بود، جای دادیم..
۳۰. امیرمؤ‌منان (علیه‌السلام) در تفسیر این آیه‌ی شریفه فرمودند:
الرّبوه: الکوفَه، و القرارُ: المسَجِدُ، و المعَینُ: الفُراتُ.۴۶
منظور از <رَبوه> (مکان مرتفع) کوفه، مقصود از <القَرارُ> (محل امن و آسایش) <مسجد کوفه>، و هدف از <معین> (آب روان و خوش گوار) همان <فرات> می‌باشد.
پی نوشت :
۲۵. روضه الواعظین، ج ۱، ص ۲۶۲؛ کشف الغّم، ج ۲، ص ۴۷۵، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۲۰.
۲۶. ا رشاد شیخ مفید، ج ۲، ص ۳۷۵؛ کشف الغّمه، ج ۲، ص ۴۶۰؛ الخرائج و الجرائح، ج ۳، ص ۱۱۶۳؛ الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۴۹؛ عقد الدّرر، ص ۵۱، البرهان - متقی هندی - ص ۱۱۵.
نیز رک. غیبت نعمانی، ص ۲۷۷، غیبت شیخ طوسی، ص ۴۴۶؛ بشاره الاسلام، ص ۱۱۶، اثبات الهداه، ج ۳، ص ۷۲۸؛ بحارالانوار. ج ۵۲، ص ۲۱۰.
۲۷. العدد القویّه، ص ۷۷، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۷۵.
۲۸. تاریخ الکوفه، ص ۱۷۸.
۲۹. ارشاد شیخ مفید، ج ۲، ص ۳۷۷، کشف الغمه، ج ۲، ص ۴۶۱ ، الصراط المستقیم، ج ۲، ص ۲۵۰.
۳۰. بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۴۳؛ تفسیر البرهان، ج ۵، ص ۴۸۵.
۳۱. الایقاظ من الهجعه، ص ۳۳۳؛ بحار الانوار، ج ۵۳، ص ۴۲؛ مختصر بصائر الدّرجات، ص ۲۷.
۳۲. تفسیر عیّاشی، ج ۲، ص ۴۲۹؛ دلائل الامامه، ص ۴۵۳؛ حلیه الابرار، ج ۲، ص ۶۸۱؛ تاءویل الایات الظاهره، ج ۲، ص ۵۰۹؛ تفسیر البرهان، ج ۵، ص ۴۸۶؛ بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۳۷۶؛ ج ۶۳، ص ۲۵۴.
۳۳. سوره هود (۱۱) آیه ۳۷.
۳۴. کافی. ج ۸، ص ۲۳۴؛ تفسیر عیّاشی، ج ۲، ص ۳۰۶؛ تفسیر برهان، ج ۵، ص ۱۳۰، تفسیر کنز الدّقایق، ج ۶، ص ۱۵۷.
۳۵. سوره هود (۱۱) آیه ۴۰.
۳۶. تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۳۰۸.
۳۷. تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۳۰۸؛ بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۳۷۸؛ مجمع البیان، ج ۵، ص ۲۴۷.
۳۸. علامه مجلسی فرموده: منظور <محل اجتماع پیامبران> محل اجتماع پیامبران به هنگام رجعت در هنگامه‌ی ظهور امام زمان (عجّل‌اللّه‌تعالی‌فرجه‌الشّریف) می‌باشد. (مرآه العقول، ج ۱۵، ص ۴۹۰).
۳۹. در حدیث پیشین سرّه با سین به معنای ناف و در این حدیث صُرّه با صاد به معنای کیسه، مکان شریف و مرتفع می‌باشد. اگر به معنای کیسه باشد به این مناسبت است که اشیای قیمتی را در کیسه قرر می‌دهند (مرآه العقول، ج ۱۰، ص ۴۹۰).
۴۰. کافی، ج ۳. ص ۴۹۳، تهذیب الاحکام، ج ۳، ص ۲۵۲، المزار الکبیر، ص ۱۲۵، وسائل الشیعه، ج ۵، ص ۲۵۱؛ بحار الانوار، ج۱۱، ص ۵۸؛ ج ۱۰۰ ص ۳۸۷؛ مستدرکات وسائل، ج ۳، ص ۴۰۲.
۴۱. ابن ابی الحدید می‌گوید: تعبیر نیرنگ اشاره به شهادت خویش در این مسجد می‌باشد. (شرح نهج البلاغه، ج ۱۹، ص ۱۳۳.)
۴۲. مرآه العقول، ج ۲۶، ص ۲۹۸.
۴۳. سوره هود (۱۱) آیه ۴۴.
۴۴. تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۲۳؛ کامل الزیارات، ص ۳۸؛ تفسیر برهان ج ۵، ص ۱۳۴؛ تفسیر صافی، ج ۲، ص ۴۴۹؛ تفسیر کنزالدقایق، ج ۶، ص ۱۷۴؛ بحار الانوار، ج ۱۱، ص ۲۶۸؛ ج ۸۲، ص ۶۶؛ ج ۱۰۰، ص .۲۵۸
۴۵. سوره مؤ‌منون (۲۳) آیه ۵۰.
۴۶. تفسیر عیاشی، ج ۳، ص ۱۳۴؛ معانی الاخبار، ص ۳۷۳؛ مجمع البیان، ج ۷، ص ۱۷۲؛ تفسیر البرهان، ج ۷، ص ۲۴؛ تفسیر صافی، ج ۳، ص ۴۰۱؛ تفسیر کنز الدقایق، ج ۹، ص ۱۹۱؛ بحار الانوار ج ۱۴، ص ۲۳۹؛ ج ۶۰، ص ۲۰۲.
/خ
