.png "در جوانی به فکر پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندی باشید")
تعریف پوکی استخوان
به کاهش توده استخوانی بر اثر از دست رفتن بافت استخوان ها، پوکی استخوان می گویند. عوامل متعددی در ایجاد پوکی استخوان نقش دارند که با شناخت این عوامل و حذف یا کنترل آن می توان خطر ابتلا به پوکی استخوان و شدت آن را کاهش داد یا زمان ابتلا را به تعویق انداخت.بیماری پوکی استخوان به نام «بیماری خاموش» نیز شناخته میشود. اما علت این نام گذاری چیست؟ این بیماری، استخوان‌های فرد مبتلا را به اندازه‌ای پوک و توخالی میکند که به راحتی میشکنند. از جمله استخوان هایی که تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرند، میتوان به استخوان ران، مفصل ران، لگن، ستون فقرات و مچ دست اشاره کرد. شخصی که به این بیماری مبتلا شده است، ممکن است تا زمانی که یکی از استخوان‌های بدن او، با ضربه‌ای ضعیف نشکند، متوجه ابتلا به پوکی استخوان نشود. در حقیقت، امکان دارد در طی سال‌های متوالی، بدون اینکه متوجه شوید، استخوان‌های شما در حال تحلیل رفتن باشند و قدرت خود را از دست بدهند. همین امر، این بیماری را، به بیماری خاموش مشهور کرده است.
استخوان، یک بافت زنده است. در حقیقت بدن انسان، برای قوی نگه داشتن استخوان ها، بافت‌های قدیمی را تجزیه و بافت‌های جدید را جایگزین میکند.از سن 30 سالگی به بعد، توده استخوانی دیگر افزایش پیدا نمیکند و هدف از سلامت استخوان ها، قوی‌تر کردن آنها تا طولانی‌ترین زمان ممکن است. زمانی که بدن وارد دهه چهارم و پنجم زندگی میشود، بافت‌های تجزیه شده، دیگر جایگزین نمیشوند و در نتیجه میزان بافت فرسوده در استخوان‌ها بیشتر میشود.
بافت استخوان، به صورت حفره دار و به اصطلاح لانه زنبوری است.
اگر از نزدیک به بافت استخوانی نگاه کنید، چیزی شبیه به لانه زنبور خواهید دید. استخوانهایی که حفره‌های فراوانی دارند. در بیماری پوکی استخوان، حفره‌های بین بافت‌ها بزرگتر شده و استخوان‌های تشکیل دهنده لانه زنبوریها، کوچک‌تر میشوند، لایه بیرونی استخوان نیز نازک میشود و در نهایت، همه این عوامل باعث هرچه ضعیف‌تر شدن استخوان‌ها و در نتیجه بیماری پوکی استخوان میشوند.
.png "در جوانی به فکر پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندی باشید")
چه کسانی پوکی استخوان دارند؟ احتمال ابتلا و دلایل آن
اگر چه ممکن است پوکی استخوان در هر سنی اتفاق بیفتد، ولی سالمندان و به خصوص زنان سالمند، در معرض خطر بیشتری هستند. مردان نیز مستعد ابتلا به این بیماری هستند، ولی احتمال آن کمتر است.زنانی که شرایط زیر را داشته باشند، بسیار بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند:
- شکستگی استخوان یا سابقه پوکی استخوان در خانواده آنها وجود داشته باشد.
- بعد از سن 50 سالگی دچار شکستگی استخوان شده باشند.
- قبل از دوران یائسگی، اقدام به عمل جراحی بیرون آوردن تخمدان کرده باشند.
- یائسگی زود هنگام داشته باشند.
- در طول زندگی، ویتامین D و یا کلسیم، به اندازه کافی دریافت نکرده باشند.
- زمان استراحت آنها بیش از حد باشد، یا از نظر جسمی بسیار غیر فعال بوده اند.
- سیگار میکشند (افراد سیگاری، کلسیم کمتری از رژیم غذایی خود جذب میکنند) .
- زنانی که دارو‌های خاص استفاده میکنند، از جمله دارو‌های آرتروز، آسم و برخی دارو‌های سرطان.
- مدت زمان زیادی از دارو‌های خاص استفاده کرده اند.
- جثه بدن آنها نسبت به دیگران کوچک‌تر است.
با افزایش سن، خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان نیز بیشتر میشود. در زمان یائسگی و به مدت چند سال، بافت استخوانی بیشتری از دست میرود. بعد از آن، روند کم شدن بافت استخوان‌ها کاهش مییابد، ولی متوقف نمیشود و همچنان ادامه دارد. در مرد ها، کم شدن توده‌های استخوانی با سرعت کمتری انجام میشود. اما در سنین 65 تا 70 سالگی، کم شدن بافت‌های استخوانی، با سرعت یکسانی در مردان و زنان اتفاق میافتد.
چه پزشک شما آن را پوکی استخوان بنامد، چه تراکم پایین بافت استخوانی، حرف او را به عنوان یک هشدار، جدی بگیرید. ریزش استخوان‌ها شروع شده است ولی هنوز هم میتوانید کار هایی برای قوی نگه داشتن استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان شدید در آینده انجام دهید. با انجام دادن اقدامات لازم، احتمال شکسته شدن مچ دست، لگن و یا مهره‌های ستون فقرات در سالمندی، کمتر میشود.
آزمایش استخوان
برای برخی از افراد، اولین علامت پوکی استخوان، کوتاه‌تر شدن آنها، یا به راحتی شکستن استخوان‌ها است. اما منتظر چنین علائمی نباشید! صبر کردن تا زمان شکستن استخوان ها، برای فهمیدن این بیماری، کار اشتباهی است. به راحتی، با انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان، متوجه خواهید شد که استخوان‌های شما چقدر قوی هستند. مرکز خدمات پیشگیرانه امریکا توصیه کرده است که زنان 65 سال و بالاتر، اقدام به آزمایشات پوکی استخوان کنند. درست مانند زنان زیر 65 سال، که خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان برایشان وجود دارد. آزمایش تراکم مواد معدنی موجود در استخوان، چگالی این مواد را با چگالی مواد معدنی یک استخوان جوان سالم مقایسه میکند. نتیجه این آزمایش که به عنوان نمره T (T-Score) شناخته میشود، مشخص میکند چه پوکی استخوان داشته باشید و چه تراکم پایین، استخوان شما چقدر قوی است و چقدر احتمال شکستگی دارید.پیشگیری از پوکی استخوان و قوی نگه داشتن استخوان ها
به راحتی میتوانید (در هر سنی)، اقداماتی به منظور پیشگیری از ضعف و پوکی استخوان انجام دهید. خوردن غذا‌های سرشار از ویتامین D و کلسیم، ورزش منظم همراه با وزنه (وزنه‌های سبک)، پیاده روی، دویدن، بالا رفتن اصولی از پله، تنیسو دیگر فعالیت‌های ورزشی برای پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مفید هستند. تمرینات کششی نیز در این زمینه بسیار کمک میکنند، چرا که ماهیچه‌های شما بر روی استخوان ها هستند و همزمان با تقویت ماهیچه ها، استخوان‌های شما نیز قوی‌تر میشوند.از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید. مصرف دخانیات نیز شانس ابتلا به این بیماری را دو برابر میکند. همچنین مصرف نوشابه را به حداقل برسانید. تحقیقات نشان میدهد که نوشابه ها، به دلیل فسفر موجود در آن ها، بیش از سایر نوشیدنی ها جذب کلسیم در بدن را مختل میکنند.
اگر پوکی استخوان دارید، از انجام فعالیت هایی که شامل پیچ خوردن ستون فقرات یا خم شدن به جلو از ناحیه کمر (مثل دراز و نشست) خودداری کنید. این‌ها بهترین روش‌ها برای پیشگیری از پوکی استخوان در دوران سالمندی هستند. از انجمن‌ها و موسسات مرتبط با این زمینه، به نسبت بدن خودتان، ورزش‌های مربوطه را فرا بگیرید و استخوان هایتان را قوی نگه دارید.
برای درمان پوکی استخوان خود چه کار هایی انجام دهیم؟
در حقیقت، درمان پوکی استخوان، به این معنی است که از سرعت تجزیه بافت استخوانی کاسته و تولید بافت جدید افزایش پیدا کند، تا از شکستگی‌های احتمالی در امان باشند. انتخاب سبک زندگی سالم، مثل رژیم غذایی مناسب، ورزش و برخی دارو ها، احتمال شکستگی ناگهانی استخوان را کاهش میدهد. اما اگر تراکم استخوانی شما، بیش از اندازه کم شده باشد، ممکن است تغییر سبک زندگی، کمک چندانی به شما نکند. برخی دارو ها، سرعت کمتر شدن تراکم استخوان را آرام‌تر میکنند و برخی دیگر، سرعت بازسازی را افزایش میدهند. در این مورد، حتما با پزشک مشورت کنید تا متوجه شوید که کدام دارو برای شما مناسب‌تر است.با انجام ورزش‌های منظم، از پوکی استخوان جلوگیری کنید.
در هر سنی که هستید، آزمایشات مربوط به تراکم استخوان را انجام دهید. اگر جوان یا میانسال هستید، با انجام این آزمایشات، خطر ابتلا به پوکی استخوان را در دوران سالمندی کاهش میدهید. اگر سالمند هستید، با انجام برخی ورزش‌ها و مصرف دارو‌های تجویز شده توسط پزشک، از بیشتر شدن میزان پوکی استخوان، پیشگیری میکنید.
پوکی استخوان، یک بیماری رایج، به خصوص در سنین بالا و سالمندان است که به دلیل کاهش توده استخوانی ایجاد میشود. شاید پوکی استخوان درمانی نداشته باشد اما تا حد زیادی قابل پیشگیری است. برای افزایش توده استخوانی باید تغذیه مناسب و فعالیت کافی از سنین کودکی مدنظر قرارگیرد تا در سالمندی پوکی استخوان با شدت کمتری ایجادشود.
تعریف پوکی استخوان
به کاهش توده استخوانی بر اثر از دست رفتن بافت استخوان ها، پوکی استخوان می گویند. عوامل متعددی در ایجاد پوکی استخوان نقش دارند که با شناخت این عوامل و حذف یا کنترل آن می توان خطر ابتلا به پوکی استخوان و شدت آن را کاهش داد یا زمان ابتلا را به تعویق انداخت.بیماری پوکی استخوان به نام «بیماری خاموش» نیز شناخته میشود. اما علت این نام گذاری چیست؟ این بیماری، استخوان‌های فرد مبتلا را به اندازه‌ای پوک و توخالی میکند که به راحتی میشکنند. از جمله استخوان هایی که تحت تاثیر این بیماری قرار میگیرند، میتوان به استخوان ران، مفصل ران، لگن، ستون فقرات و مچ دست اشاره کرد. شخصی که به این بیماری مبتلا شده است، ممکن است تا زمانی که یکی از استخوان‌های بدن او، با ضربه‌ای ضعیف نشکند، متوجه ابتلا به پوکی استخوان نشود. در حقیقت، امکان دارد در طی سال‌های متوالی، بدون اینکه متوجه شوید، استخوان‌های شما در حال تحلیل رفتن باشند و قدرت خود را از دست بدهند. همین امر، این بیماری را، به بیماری خاموش مشهور کرده است.
استخوان، یک بافت زنده است. در حقیقت بدن انسان، برای قوی نگه داشتن استخوان ها، بافت‌های قدیمی را تجزیه و بافت‌های جدید را جایگزین میکند.از سن 30 سالگی به بعد، توده استخوانی دیگر افزایش پیدا نمیکند و هدف از سلامت استخوان ها، قوی‌تر کردن آنها تا طولانی‌ترین زمان ممکن است. زمانی که بدن وارد دهه چهارم و پنجم زندگی میشود، بافت‌های تجزیه شده، دیگر جایگزین نمیشوند و در نتیجه میزان بافت فرسوده در استخوان‌ها بیشتر میشود.
بافت استخوان، به صورت حفره دار و به اصطلاح لانه زنبوری است.
.png "در جوانی به فکر پیشگیری از پوکی استخوان در سالمندی باشید")
اگر از نزدیک به بافت استخوانی نگاه کنید، چیزی شبیه به لانه زنبور خواهید دید. استخوانهایی که حفره‌های فراوانی دارند. در بیماری پوکی استخوان، حفره‌های بین بافت‌ها بزرگتر شده و استخوان‌های تشکیل دهنده لانه زنبوریها، کوچک‌تر میشوند، لایه بیرونی استخوان نیز نازک میشود و در نهایت، همه این عوامل باعث هرچه ضعیف‌تر شدن استخوان‌ها و در نتیجه بیماری پوکی استخوان میشوند.
اگر چه ممکن است پوکی استخوان در هر سنی اتفاق بیفتد، ولی سالمندان و به خصوص زنان سالمند، در معرض خطر بیشتری هستند. مردان نیز مستعد ابتلا به این بیماری هستند، ولی احتمال آن کمتر است.
زنانی که شرایط زیر را داشته باشند، بسیار بیشتر در معرض ابتلا به پوکی استخوان قرار دارند:
- شکستگی استخوان یا سابقه پوکی استخوان در خانواده آنها وجود داشته باشد.
- بعد از سن 50 سالگی دچار شکستگی استخوان شده باشند.
- قبل از دوران یائسگی، اقدام به عمل جراحی بیرون آوردن تخمدان کرده باشند.
- یائسگی زود هنگام داشته باشند.
- در طول زندگی، ویتامین D و یا کلسیم، به اندازه کافی دریافت نکرده باشند.
- زمان استراحت آنها بیش از حد باشد، یا از نظر جسمی بسیار غیر فعال بوده اند.
- سیگار میکشند (افراد سیگاری، کلسیم کمتری از رژیم غذایی خود جذب میکنند) .
- زنانی که دارو‌های خاص استفاده میکنند، از جمله دارو‌های آرتروز، آسم و برخی دارو‌های سرطان.
- مدت زمان زیادی از دارو‌های خاص استفاده کرده اند.
- جثه بدن آنها نسبت به دیگران کوچک‌تر است.
با افزایش سن، خطر ابتلا به بیماری پوکی استخوان نیز بیشتر میشود. در زمان یائسگی و به مدت چند سال، بافت استخوانی بیشتری از دست میرود. بعد از آن، روند کم شدن بافت استخوان‌ها کاهش مییابد، ولی متوقف نمیشود و همچنان ادامه دارد. در مرد ها، کم شدن توده‌های استخوانی با سرعت کمتری انجام میشود. اما در سنین 65 تا 70 سالگی، کم شدن بافت‌های استخوانی، با سرعت یکسانی در مردان و زنان اتفاق میافتد.
چه پزشک شما آن را پوکی استخوان بنامد، چه تراکم پایین بافت استخوانی، حرف او را به عنوان یک هشدار، جدی بگیرید. ریزش استخوان‌ها شروع شده است ولی هنوز هم میتوانید کار هایی برای قوی نگه داشتن استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان شدید در آینده انجام دهید. با انجام دادن اقدامات لازم، احتمال شکسته شدن مچ دست، لگن و یا مهره‌های ستون فقرات در سالمندی، کمتر میشود.
برای برخی از افراد، اولین علامت پوکی استخوان، کوتاه‌تر شدن آنها، یا به راحتی شکستن استخوان‌ها است. اما منتظر چنین علائمی نباشید! صبر کردن تا زمان شکستن استخوان ها، برای فهمیدن این بیماری، کار اشتباهی است. به راحتی، با انجام آزمایش سنجش تراکم استخوان، متوجه خواهید شد که استخوان‌های شما چقدر قوی هستند. مرکز خدمات پیشگیرانه امریکا توصیه کرده است که زنان 65 سال و بالاتر، اقدام به آزمایشات پوکی استخوان کنند. درست مانند زنان زیر 65 سال، که خطر شکستگی ناشی از پوکی استخوان برایشان وجود دارد. آزمایش تراکم مواد معدنی موجود در استخوان، چگالی این مواد را با چگالی مواد معدنی یک استخوان جوان سالم مقایسه میکند. نتیجه این آزمایش که به عنوان نمره T (T-Score) شناخته میشود، مشخص میکند چه پوکی استخوان داشته باشید و چه تراکم پایین، استخوان شما چقدر قوی است و چقدر احتمال شکستگی دارید.
پیشگیری از پوکی استخوان و قوی نگه داشتن استخوان ها
به راحتی میتوانید (در هر سنی)، اقداماتی به منظور پیشگیری از ضعف و پوکی استخوان انجام دهید. خوردن غذا‌های سرشار از ویتامین D و کلسیم، ورزش منظم همراه با وزنه (وزنه‌های سبک)، پیاده روی، دویدن، بالا رفتن اصولی از پله، تنیسو دیگر فعالیت‌های ورزشی برای پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مفید هستند. تمرینات کششی نیز در این زمینه بسیار کمک میکنند، چرا که ماهیچه‌های شما بر روی استخوان ها هستند و همزمان با تقویت ماهیچه ها، استخوان‌های شما نیز قوی‌تر میشوند.از مصرف نوشیدنی‌های الکلی پرهیز کنید. مصرف دخانیات نیز شانس ابتلا به این بیماری را دو برابر میکند. همچنین مصرف نوشابه را به حداقل برسانید. تحقیقات نشان میدهد که نوشابه ها، به دلیل فسفر موجود در آن ها، بیش از سایر نوشیدنی ها جذب کلسیم در بدن را مختل میکنند.
اگر پوکی استخوان دارید، از انجام فعالیت هایی که شامل پیچ خوردن ستون فقرات یا خم شدن به جلو از ناحیه کمر (مثل دراز و نشست) خودداری کنید. این‌ها بهترین روش‌ها برای پیشگیری از پوکی استخوان در دوران سالمندی هستند. از انجمن‌ها و موسسات مرتبط با این زمینه، به نسبت بدن خودتان، ورزش‌های مربوطه را فرا بگیرید و استخوان هایتان را قوی نگه دارید.
برای درمان پوکی استخوان خود چه کار هایی انجام دهیم؟
در حقیقت، درمان پوکی استخوان، به این معنی است که از سرعت تجزیه بافت استخوانی کاسته و تولید بافت جدید افزایش پیدا کند، تا از شکستگی‌های احتمالی در امان باشند. انتخاب سبک زندگی سالم، مثل رژیم غذایی مناسب، ورزش و برخی دارو ها، احتمال شکستگی ناگهانی استخوان را کاهش میدهد. اما اگر تراکم استخوانی شما، بیش از اندازه کم شده باشد، ممکن است تغییر سبک زندگی، کمک چندانی به شما نکند. برخی دارو ها، سرعت کمتر شدن تراکم استخوان را آرام‌تر میکنند و برخی دیگر، سرعت بازسازی را افزایش میدهند. در این مورد، حتما با پزشک مشورت کنید تا متوجه شوید که کدام دارو برای شما مناسب‌تر است.در هر سنی که هستید، آزمایشات مربوط به تراکم استخوان را انجام دهید. اگر جوان یا میانسال هستید، با انجام این آزمایشات، خطر ابتلا به پوکی استخوان را در دوران سالمندی کاهش میدهید. اگر سالمند هستید، با انجام برخی ورزش‌ها و مصرف دارو‌های تجویز شده توسط پزشک، از بیشتر شدن میزان پوکی استخوان، پیشگیری میکنید.
