پاداش ها و تنبیه ها
کودکان برای ادامه دادن تلاشهای‌شان برای ترک یک عادت بد، به انگیزه نیازمندند. نظر به این که دندان قروچه اغلب اوقات هنگامی که کودک در خواب خوش بوده و کاملا از موفقیت یا شکست خود ناآگاه است، بروز می کند، استفاده از یک سیستم «پاداش - تنبیه» ما را در وضعیت دشواری قرار می‌دهد. به همین دلیل داشتن یک برنامه تشویقی که روی تمایلات کودک برای مشارکت و انجام روش های ترک عادت متمرکز شده باشد، بهترین کار است.برای مثال با استفاده از نمودار نظارت بر عادت، می توان دوره های تمرین های آرام بخش کودکان را دنبال کرد. هر زمانی که آنان تکنیکی را انجام دهند یک ستاره برروی نمودار بگذارید. هر زمانی که آنان استفاده از این تکنیک ها را بدون تذکر والدینشان، به خاطر سپردند، دو ستاره به آنان بدهید. سپس زمانی که آنان تعداد معینی ستاره کسب کردند، پاداش ویژه ای را که به آنان قول داده اید، ارائه دهید.
تنبیه ها را می توان به همین روش اعمال کرد. از قبل به کودکان‌تان گوشزد کنید که اگر تکنیک های ترک عادت را انجام ندهند، زمان تماشای تلویزیون یا بازی رایانه ای در آن روز کاهش می یابد. اگر آنان حین تماشای تلویزیون دندان قروچه کردند، برای سه دقیقه تلویزیون را خاموش کنید. این پیامدهای منفی به آنان یادآوری می کند که در این برنامه مشارکت و به عادت های شان توجه بیشتری معطوف کنند.
پاداش های اجتماعی را فراموش نکنید. تمجید، تشویق و تأیید، همیشه در انگیزش کودکان برای از بین بردن یک عادت مؤثر است. هر روز طی دوره ترک عادت، اطمینان خود را نسبت به این که آنان می توانند به این عادت پایان دهند، یادآور شوید و در مورد هر تلاشی که آنان برای کاهش ساییدن و به هم فشردن دندانها در روز انجام میدهند، به طور مثبت اظهارنظر کنید.
چون کاملا روشن بود که عادت دندان قروچه آنی در ارتباط با فشار عصبی است، والدین او برنامه های شان را با خودآگاهی و تمرین های آرامش بخش شروع کردند. بعد از یک روز بحث و تمرین، آنی و خانواده اش این برنامه را پی ریزی کردند که آنی هر روز صبح، مانند شستن عادی دست و صورت، جلوی آینه بایستد و خودش را حین تمرین آرامش بخش ماهیچه تماشا کند. سپس زمانی که برای رفتن به مدرسه سوار خودرو میشد، یا موقع برگشت، دوباره تمرین تنفس با دهان باز را انجام میداد. همچنین قبل از این که لباسهایش را عوض کند، دوباره دست و صورتش را می شست و تمرین های آرامش بخش ماهیچه را، جلوی آینه انجام میداد و بالاخره، هرشب وقتی به رختخواب می رفت، هر دو تمرین نفس کشیدن با دهان باز و تمرین آرامش بخش ماهیچه را انجام میداد.
قبل از خواب، آنی نمودار پیشرفتش را بر اساس آن روز تنظیم می کرد. برای هر بار انجام تمرین های آرامش بخشی که در آن روز به یاد می آورد، یک ستاره و هر بار که استفاده از این تکنیک ها را بدون تذکر والدینش به یاد می آورد، دو ستاره می گرفت و هر زمانی که در یک موقعیت فشار را از یک پاسخ آرامش بخش به جای فشردن دندان ها استفاده می کرد، پنج ستاره به دست می آورد. وقتی آنی بیست ستاره به دست می آورد، طبق قولی که پدر و مادرش داده بودند، می توانست با بهترین دوستانش یک مهمانی ترتیب دهد و به تماشای فیلم بنشیند.
سه هفته بعد از آن که آنی برنامه را شروع کرد، جویس و ناتان متوجه کاهش جزئی یکنواختی در دندان قروچه شبانه آنی شدند. شش ماه بعد آنها گزارش کردند که عادت دندان قروچه، تقریبا از بین رفته است. آنها هنوز آنی را تشویق می کردند که از به هم فشردن دندانهایش طی روز اجتناب کند و در مواقع نادر، زمانی که آنها در شب صدای دندان قروچه آنی را می‌شنیدند، او را برای انجام تمرین های آرامش بخش بیدار می کردند. پدرش نوشت:
«به نظر من مشکل حل شده است. بازگشتهای گاه گاهی به این عادت وجود دارد، ولی ما میدانیم که چگونه آنها را برطرف کنیم. این بازگشتها آن قدر نادر هستند که دیگر ما را درباره آسیب ناشی از ساییدگی که می تواند برای دندان های آنی به وجود آید، چندان نگران نمی کند»
ظرف یک ماه بعد از شروع برنامه ترک عادت که شامل شناسایی محرکها، خودآگاهی، روش های بازداری پاسخ و سیستم پاداشها و تنبیه ها است، شما نیز باید علائم بهبودی را در کودکتان مشاهده کنید. اگر این بهبود صورت نگرفت، تصور نکنید که این عادت، شکست ناپذیر است. به خاطر تأثیرات منفی بلندمدت این عادت در سلامت کودکتان از دندانپزشک یا پزشک کودکتان بخواهید که روش دیگری را توصیه کند. برخی خانواده ها دریافته اند که راهنمایی حرفه ای در یک برنامه شبیه به آنچه در این فصل توضیح داده شده، مفید خواهد بود. دیگران به طور موفقیت آمیزی از طریق هیپنوتیزم این عادت را از بین بردهاند و اخیرا بسیاری قادر به حل کامل این مشکل از طریق بازخورد زیستی1 شده اند.
پی‌نوشت:
1. Biofeed Back، بازخورد زیستی روش درمانی است که با به کارگیری ابزارهای الکترونیکی، اطلاعاتی را در مورد اعصاب و عضلات و فعالیت خودمختار بدن اندازه گیری و پردازش میکند و در قالب بازخورد صوتی و دیداری به بیمار و درمانگرش نشان می دهد. بازخورد زیستی به بیماران کمک می کند تا آگاهی بیشتری از اعمال خودمختار بدن دست یابند و کنترل ارادی شان را بر آن ها افزایش دهند.
منبع: بچه‌های خوب، عادت‌های بد، دکتر چارلز شافر، ترزافوی دیگرونیمو، مترجم: میر محی‌الدین گلبار، صص 89-87، انتشارات همشهری، چاپ چهارم، 1391.
