واکسن‌هاي استنشاقي

براي مقابله با آنفلوآنزاي خوکي

با گذشت بيش از 6 ماه از مواجهه دنيا با گونه تازه‌اي از ويروس آنفلوآنزا همچنان تمامي پايگاه‌هاي خبري، تيتر نخست خود را به اين معضل جهاني اختصاص مي‌دهند. به گفته سازمان جهاني بهداشت، چيزي در حدود يک سوم جمعيت جهان مستقيما تحت تاثير همه‌گيري جهاني آنفلوآنزاي خوکي قرار خواهند گرفت. ابتلاي بيش از 2 ميليارد نفر در جهان به يک بيماري به خودي خود هراس‌آور و مشکل‌آفرين است، حتي اگر آن بيماري يک سرماخوردگي ساده باشد! با اين حال رفتار ويروس آنفلوآنزاي خوکي هم تا امروز چندان تهاجمي نبوده است و در اکثريت موارد، مبتلايان پس از طي کردن علايم رايج يک آنفلوآنزا بهبود يافته‌اند...

مهم‌ترين خبر اخیر در زمينه آنفلوآنزاي خوکي بدون شک بيانيه جديد سازمان جهاني بهداشت بود. اين سازمان با تجديدنظر در برآوردهاي قبلي خود رسما اعلام کرد که کشورهاي جهان تا يک سال آينده کمتر از 9/4 ميليارد دوز واکسن توليد خواهند کرد. به گفته جرج‌ هارتل، سخنگوي سازمان جهاني بهداشت، پس از يک بررسي ميداني مشخص شده است که 25 شرکت بزرگ داروسازي جهان با به کارگيري تمام توان خود مي‌توانند در نهايت هفته‌اي 94 ميليون دوز واکسن توليد نمايند. دکتر هارتل برآوردهاي قبلي را ناشي از يک اشتباه محاسباتي مي‌داند و مي‌گويد: «توليد 9/4 ميليارد دوز در صورتي امکان‌پذير است که تمامي خطوط توليد واکسن‌هاي فصلي آنفلوآنزا به نوع خوکي تغيير کنند، از حامل‌هاي تحريک‌کننده سيستم ايمني به صورت مشترک استفاده شود و کارخانه‌هاي داروسازي همگي در حداکثر بازدهي باشند. البته رسيدن به اين شرايط عملا ناممکن است.» دکتر هارتل در کنفرانس خبري سازمان خود به نقشه پراکندگي بيماري ‌هم اشاره‌اي داشته است. به گفته او آنفلوآنزاي خوکي همچنان در حال گسترش در نواحي حاره‌اي آسيا (مثل هند و بنگلادش) و آمريکاي لاتين (مثل بوليوي و ونزوئلا) است. آمار ابتلا در اروپا ثابت و به طور نسبي پايين است. البته به غير از فرانسه که همچون ژاپن آمار مبتلايان به آنفلوآنزا حتي نوع فصلي در آن معمولا بالاست.
خبر نااميدکننده سازمان جهاني بهداشت درست زماني به رسانه‌هاي گروهي راه يافت که فصل سرما آرام‌آرام در کشورهاي نيمکره‌شمالي از راه مي‌رسد. هر چند در مقابل نبايد از کنار يک خبر اميدوارکننده هم به سادگي گذشت. خبري که هراس از کمبود واکسن را تا حدودي از بين ‌برد و آن کافي بودن يک دوز براي ايمني‌زايي کامل است. براساس کليه نتايج کارآزمايي‌هاي باليني مورد تاييد سازمان جهاني بهداشت برخلاف بسياري از واکسن‌هاي بيماري‌هاي ويروسي، تنها يک دوز از اين واکسن کافي خواهد بود.

واکسن آنفلوآنزا چگونه مي‌آيد؟

آمريکا نه تنها در حجم توليد بلکه در تنوع واکسن توليدي نيز خبرسازبود. دکتر جي باتلر، مدير بخش پشتيباني واکسن آنفلوآنزاي خوکي اداره کنترل بيماري‌هاي آمريکا سرانجام نظر اين سازمان را در مورد فرم استنشاقي واکسن اعلام کرد. دو هفته قبل اداره فدرال سلامت آمريکا خبر از ساخت فرمي از واکسن داده بود که به صورت اسپري داخل بيني قابل استفاده است. دکتر باتلر استفاده از اين اسپري‌ها را براي افراد 2 تا 49 ساله که بيماري زمينه‌اي ندارند مجاز دانسته است. البته (فلومسيت) يا همان واکسن استنشاقي آنفلوآنزاي خوکي براي آنها که در صورت ابتلا با عوارض خطرناکي مواجه خواهند شد چندان گزينه مناسبي نيست. اين گروه شامل زنان باردار، کودکان زير 2 سال، بيماران آسمي و افراد با سابقه بيماري مزمن ريه مي‌شود. جالب اين است که به گفته اداره سلامت دولت فدرال آمريکا فرمي از واکسن که به صورت قطره چکيدني استفاده مي‌شود هم در راه است و تا پايان اکتبر 4/3 ميليون دوز از آن توليد خواهد داشت. واکسن‌هاي معمول و تزريقي آنفلوآنزا از ويروس کشته شده ساخته مي‌شوند اما (فلومسيت) حاوي گونه‌هاي زنده اما ضعيف شده ويروس است. واکسن استنشاقي آنفلوآنزاي خوکي تنها در آمريکا تاييد شده است. کمپاني‌هاي واکسن‌سازي مريلند و شرکت‌هاي اقماري آسترا زلنسا ساخت آن را بر عهده دارند. چهار کمپاني بزرگ ديگر آمريکايي فرم تزريقي واکسن را براي اين کشور مهيا مي‌کنند. ايده ساخت (فلومسيت) وقتي به ذهن محققان رسيد که نياز به واکسيناسيون سراسري کودکان احساس شد. واحد تحقيقات اين کمپاني‌هاي داروسازي مدعي هستند اين شيوه واکسيناسيون بالاترين بازدهي را در پوشش سراسري کودکان خواهد داشت و موثرتر از تزريق واکسن در بازو خواهد بود. هر چند در جوانان موضوع به کلي متفاوت خواهد بود. مطالعات نشان داده است که تزريق واکسن از بازو در اين گروه به طور محسوس اثربخش‌تر است زيرا جوانان بيشتر در معرض ويروس آنفلوآنزا قرار دارند و سيستم ايمني بدن آنها پاسخ چندان قابل قبولي به ويروس‌هاي ضعيف شده‌اي که در واکسن‌هاي استنشاقي وجود دارند، نخواهد داشت.
دولت فدرال آمريکا تا امروز به شرکت‌هاي داروسازي خود سفارش 195 ميليون دوز واکسن را داده است. اولين مجموعه اين واکسن‌ها براي 90‌ هزار مکان از جمله مدارس و کلينيک‌هاي پزشکي در نظر گرفته شده است.

وقتي واکسن هم اهدا مي‌شود

درست در زماني که سازمان جهاني بهداشت از کمبود منابع توليد واکسن خبر مي‌داد، تصميم 9 کشور صنعتي جهان معادلات مديريت اين بحران جهاني را به هم ريخت. آمريکا، استراليا، انگليس، فرانسه، ايتاليا، نروژ، سوييس، برزيل و نيوزيلند اعلام کرده‌اند که حاضرند 10 درصد از توليد واکسن آنفلوآنزاي خوکي خود را به طور رايگان ظرف 6 تا 8 ماه در اختيار کشورهاي فقير قرار دهند.
شرکت داروسازي گلاکسواسميت کلاين و سانوفي- پاستور هم پيش از اين 120 ميليون دوز از محصولات خود را طبق توافقنامه‌ ژنو در اختيار سازمان جهاني بهداشت قرار داده بودند.
به گفته دکتر هارتل، 85 عضو از 193 عضو سازمان جهاني بهداشت به لحاظ اقتصادي و علمي امکان دسترسي به واکسن را ندارند. البته دريافت اين حجم بالاي واکسن هم منوط به داشتن شرايط کم و بيش سختگيرانه‌اي در کشورهاي فقير است. اولا اين کشورها بايد برنامه‌هاي مدون و شبکه‌هاي بهداشتي منسجمي داشته باشند تا نسبت به پخش صحيح واکسن‌ها و عدم اتلاف آنها اطمينان وجود داشته باشد. همچنين اين کشورها بايد متعهد شوند تا با راه‌اندازي سيستم‌هاي کنترلي، عوارض احتمالي واکسن‌ها را به طور دقيق ثبت کنند.
هرچند استدلال‌هاي منطقي براي لزوم اين شرط‌ها وجود دارد اما سوال اينجاست که اگر کشوري سيستم بهداشتي کارآمد و سيستم‌هاي ثبت و کنترل منسجمي داشته باشد اساسا بعيد است فقير باشد.
منبع: http://www.salamat.ir
/خ