بیماری تباهی لکه زرد
یکی از شایع‌ترین علل نابینایی در میان سالمندان، تباهی لکه زرد است. این بیماری در بین خانم‌های بالای ۶۵ سال شیوع بیشتری دارد. مصرف برخی دارو‌ها و وراثت از علت‌های ابتلا به این بیماری است. در این بیماری ماکولا که مسئول دید مستقیم و واضح است تخریب می‌شود. تخریب این قسمت باعث می‌شود که انجام کار‌هایی مثل رانندگی و خواندن آسان نباشد. تباهی لکه زرد به دو نوع خشک و‌تر است.تباهی لکه زرد خشک با بالا رفتن سن بروز می‌کند. در این عارضه بافت ماکولا پیر و خشک شده و توده‌های ریزی از پروتئین در آن ساخته می‌شود. رسوب کردن رنگدانه‌ها در ماکولا از دیگر علل بروز نوع خشک این بیماری است. مواد غذایی مانند زیگزانتین، ویتامین‌های A ،C ،E، روی و لوتئین به کاهش خطر ابتلا شدن به این بیماری کمک می‌کند.
در تباهی لکه زرد تر رگ‌های خونی غیر طبیعی و جدیدی در زیر چشم به وجود می‌آید. این رگ‌ها باعث نشت کردن سایر مایعات و خون می‌شوند و این نشت باعث مرگ سلول‌های شبکیه خواهد شد. در نتیجه در دید مرکزی نقاط کور شکل می‌گیرد. عواملی که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند شامل سابقه خانوادگی، فشار خون بالا، مصرف سیگار، چاقی و دوربینی است.
علت بیماری تباهی لکه زرد
همانطور که گفته شد این بیماری دو نوع تر و خشک دارد. علت ابتلا به هر یک از انواع تباهی لکه زرد متفاوت است.علل ابتلا به دژنراسیون ماکولا نوع خشک عبارتند از:
* پیر و نازک شدن بافت ماکولا
* رسوب رنگدانه‌ها درماکولا
* رسوبات اجسام دروزن
* علل ابتلا به دژنراسیون ماکولا نوع تر عبارتند از:
* رشد عروق خونی در شبکیه چشم
* نشت خون و مایع در سلول‌های شبکیه
علائم ابتلا به تباهی لکه زرد
علائم اولیه ابتلا به تباهی لکه زرد به شرح زیر است:* وجود لکه‌های تیره در مرکز دید یک یا هر دو چشم
* اختلال دید (موج‌دار دیدن خطوط مستقیم)
* نیاز به نور بیشتر برای مطالعه یا کار
* تاخیر در تطبیق‌پذیری چشم با نور محیط در فضا‌های تاریک
* تار دیدن نوشته‌های چاپی
* کاهش شفافیت و عمق رنگ‌ها
* ضعیف شدن قدرت تشخیص چهره
علائم ابتلا به تباهی لکه زرد پیشرفته به شرح زیر است
* تضعیف قدرت بینایی* اختلال شدید در رانندگی، مطالعه و تشخیص چهره
* افزایش لکه‌های تیره در دید
* پیشرفت این بیماری باعث از دست دادن بینایی می‌شود.
درمان لکه زرد
درمان قطعی برای این عارضه وجود ندارد، اما اگر این بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود، می‌توان با راهکارهایی که در ادامه شرح می‌دهیم سرعت پیشرفت آن را کاهش داد. به علاوه این راهکارها می‌تواند از ابتلا به این بیماری پیشگیری کند.
۱. ترک کردن سیگار
اولین راه برای جلوگیری از ابتلا به بیماری تباهی لکه زرد ترک کردن سیگار است. نتایج یک تحقیق در دانشگاه منچستر نشان داد که افراد سیگاری ۴ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
۲. مصرف سبزیجات برگ سبز
افرادی که مواد غذایی حاوی کارتئوئید‌ها را مصرف کرده اند ۴۳ درصد کمتر از دیگران درگیر بیماری تباهی لکه زرد شده‌اند.
۳. مصرف مولتی ویتامین و مواد معدنی
برای افزایش سلامت چشم تامین ویتامین‌ها به صورتی که از دریافت و جذب آن‌ها مطمئن باشید، روش بسیار مناسب است. تامین کردن مواد مغذی از طریق رژیم غذایی برای سالمندان سخت است، بنابراین این افراد برای انتخاب یک مکمل مناسب باید با پزشک مشورت کنند.همچنین مصرف مکمل‌هایی نظیر ویتامین C، ویتامین E، بتاکاروتن، زینک و مس می‌تواند به میزان ۲۵ درصد از پیشرفت تباهی لکه زرد جلوگیری کند.
۴. مصرف ماهی
در مطالعات درمانگاه گوش و چشم ماساچوست (یکی از ایالت‌های آمریکا) مشخص شد مردان سالمندی که در هفته بیش از دوبار ماهی مصرف می‌کنند ۴۵ درصد کمتر از افرادی که ماهی مصرف نمی‌کنند یا هفته ایی یکبار ماهی مصرف می‌کنند دچار بیماری تباهی لکه زرد می‌شوند.
۵. ورزش منظم
داشتن یک برنامه ورزشی منظم احتمال ابتلا به تباهی لکه زرد را کاهش می‌دهد. براساس نتایج تحقیقاتی که در یک مجله انگلیسی به چاپ رسید ۴۰۰۰ نفر بین ۴۳ تا ۸۶ سال در بازه زمانی ۱۵ سال تحت نظر بودند. با بررسی عواملی مانند سن، وزن، سطح کلسترول و ... دریافتند کسانی که به طور منظم ورزش می‌کردند، ۷۰ درصد کمتر به بیماری لکه زرد مبتلا می‌شوند. میزان ورزش مناسب برای این افراد روزی ۲ الی ۳ کیلومتر پیاده روی و حداقل ۳ بار در هفته است.
۶. مصرف روزانه آجیل و میوه
در یک مطالعه در دانشکده پزشکی هاروارد مشخص شد کسانی که روزانه سه واحد و یا بیشتر میوه مصرف می‌کنند کمتر در معرض تباهی لکه زرد هستند. علاوه بر این مطالعه ایی در درمانگاه گوش و چشم ماساچوست نشان داد مصرف آجیل از پیشرفت تباهی لکه زرد جلوگیری می‌کند.
۷. کاهش کربوهیدرات‌های فراوری شده
رژیم غذایی حاوی کربوهیدرات زیاد احتمال ابتلا به بیماری تباهی لکه زرد را افزایش می‌دهد. موادغذایی فرآوری شده با گلوکز بالا باعث افزایش سطح قند خون می‌شوند. از جمله این مواد غذایی می‌توان به سیب زمینی، دونات، نان و ... اشاره کرد. در مقابل موادغذایی که شاخص گلوکز پایینی دارند شامل برنج قهوه ایی، غلات کامل، آب سیب، میوه، آب هویج و ... هستند.
۸. کنترل فشار خون و کلسترول
شواهد زیادی نشان داده‌اند که کاهش کلسترول در افراد از پیشرفت تباهی کله زرد جلوگیری می‌کند. کلسترول در رگ‌ها می‌ماند و مانع از انتقال جریان خون برای حفظ سلامت بینایی می‌شود. کنترل فشار خون نیز نکته بسیار مهمی برای کاهش تباهی لکه زرد است. در تحقیقاتی مشخص شد ارتباط زیادی بین فشار خون بالا و پیشرفت تباهی لکه زرد وجود دارد.
۹. استفاده از عینک آفتابی
بعضی از یافته‌ها نشان می‌دهد که بین این بیماری و قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش (UV) ارتباط وجود دارد. نتایج حاصل از یک مطالعه حاکی از آن است که افرادی که آنتی اکسیدان کمی مصرف می‌کنند و در معرض نور آفتاب قرار می‌گیرند، ۴ برابر بیشتر در معرض خطر بیماری تباهی لکه زرد هستند.مهم‌ترین توصیه این است که مرتب به چشم پزشک مراجعه کرده و از عینک آفتابی استفاده کنید. برای این منظور بعد از سن ۴۵ سالگی سالی یک مرتبه به چشم پزشک مراجعه کنید.
جمع بندی
همانطور که یاد شد این بیماری درمان قطعی ندارد، اما با راهکارهای ذکر شده می‌توان از ابتلا به تباهی لکه زرد پیشگیری کرد و در صورت ابتلا در مراحل اولیه سرعت پیشرفت آن را کاهش داد. به علاوه در صورت صلاحدید پزشک ملاجع می‌توان از مواد غذایی مناسب برای تقویت بینایی استفاده کرد.منبع: سایت ستاره
