دانش آموزان در میانه روز به اندازه وعده های اصلی گرسنه نیستند بنابراین دقت به اینکه چه مواردی را برای میان وعده انتخاب می کنند دارای اهمیت است. می توان از میان وعده هایی مثل میوه‌های خشک شامل، انجیر خشک، توت خشک، برگه زردآلو، هلو و انواع مغزها مانند بادام، پسته، گردو، فندق و انواع میوه ها مانند سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، زردآلو، انگور و انواع ساندویچ هایی مثل نان و پنیر و گردو، ساندویچ تخم مرغ، نان، کره و مربا مصرف کرد.
دانش آموزان از تنقلاات غذایی کم ارزش مانند پفک نمکی، چیپس، شکلات، نوشابه، که زمینه ساز چاقی و درنهایت بیماری های قلبی و عروقی است، مصرف نکنند. امروزه اکثریت والدین نسبت به تحصیل فرزندان خود حساسیت زیادی نشان میدهند و برخی از آنها با فراهم کردن امکانات بیشتر تحصیلی اعم از خرید انواع کتاب، گرفتن معلم خصوصی و دادن پول توجیبی بیش از حد نیاز به دانش آموز تصور می کنند شرایط ارتقای تحصیلی را برای فرزند خود مهیا ساخته اند، اما هر چند که داشتن امکانات در امر تحصیل بی تاثیر نیست، ولی کافی هم نیست.
نکته قابل توجه آن است که والدین بیش از هر چیز باید نسبت به تغذیه فرزندان خود در این دوران حساس باشند. متاسفانه برخی از کودکان در سنین مدرسه از خوردن مواد غذایی که برای بدن آنها بسیار لازم و ضروری است، امتناع می کنند و در عوض تمایل زیادی به مصرف مواد غذایی فاقد ارزش و پر کالری نظیر چیپس، پفک، نوشابه و انواع ساندویچ های سوسیس و کالباس دارند. هرچند هم که والدین آنها را در مصرف این قبیل خوراکی ها کنترل کنند، متاسفانه در فصل مدارس به دور از نظر والدین از طریق بوفه مدارس یا به هنگام خروج از مدرسه اقدام به خرید و مصرف این نوع خوراکی ها می کنند.
اگر کودک شما تازه به کلاس اول می رود چند نوع از خوراکی های مناسب را به او معرفی کنید و ترجیحا خودتان آنها را آماده کرده و در کیف او بگذارید. آبمیوه‌های طبیعی، کیک های خانگی، نان و پنیر و گردو و ساندویچ کوکو سبزی همگی خوراکی های مناسبی در زنگ تفریح برای کودک شماست، ضمنا تنوع غذایی فراموش نشود چرا که کودک از یکنواخت بودن مواد غذایی خیلی زود خسته شده و نسبت به مصرف آن بی میل می شود.
بسیاری از کودکان تحت تاثیر دوستان خود در مدرسه غذایی را که از منزل آورده اند کنار می گذارند و با پول توجیبی خود از بوفه خرید می کنند. در حقیقت بیشتر بچه ها ترجیح می دهند اصلا از خانه غذایی نیاورند و همه میان وعده های خود را از طریق خوراکی های بوفه تامین کنند. از این رو، باید پول توجیبی فرزندتان را کنترل کنید. در برخی مواقع والدین به دلیل عدم وقت کافی به محض رسیدن کودک به خانه تا آماده شدن ناهار تنقلاتی را به منظور سیر شدن موقتی به او می دهند، در این صورت تمایل کودک به مصرف ناهار کم خواهد شد.
امتناع والدین از خوردن برخی از غذاها موجب می شود که کودکان نیز این غذاها را هر چند که دارای ارزش غذایی بالایی باشند نخورند، بنابراین توصیه می شود والدین مواد غذایی مناسب را انتخاب کرده تا الگوی غذایی مناسبی برای کودکان خود باشند. از دادن شکلات، آب نبات، پفک و... به عنوان جایزه به کودکان خود خودداری کنید و بیشتر آنها را به مصرف تنقلات مفید نظیر: نخودچی، کشمش، گردو، بادام، پسته، گندم برشته، برنجک، میوه‌های خشک و انواع برگه ها تشویق کنید.
افزایش نسبی قند خون بدنبال صرف صبحانه موجب بهبود عملکرد مغز و تامین انرژی لازم برای فعالیت روزانه می شود. نخوردن صبحانه اثرات منفی بر یادگیری دانش آموزان برجای گذاشته و در نتیجه بر اثر مختل شدن فعالیت طبیعی مغز، یادگیری و تمرکز حواس کاهش می یابد. کودکانی که از خوردن صبحانه امتناع می ورزند، در انجام تکالیف ریاضی کارایی کمتری داشته و قدرت خلاقیت و ابتکار آنها کاهش می یابد.
با حذف صبحانه وعده های غذایی مواد مغذی که در این وعده دریافت می شود، در وعده های دیگر جایگزین نخواهد شد و فرد را دچار کمبود کالری، ویتامین ها و املاح می کند. در وعده صبحانه دانش آموزان، نان به عنوان منبع تامین انرژی، پنیر یا تخم مرغ به عنوان یک منبع پروتئین و شیر برای تامین پروتئین و کلسیم باید گنجانیده شود.
کره همراه با مربا یا عسل و یا خرما بخشی از انرژی مورد نیاز روزانه را تامین می کند، علاوه بر آن کره منبع خوبی ازویتامین‌های محلول در چربی مانند ویتامین A و D است. البته شیر اهمیت خاصی در رژیم غذایی دانش آموزان دارد. شیر حاوی مواد مغذی مهم از جمله پروتئین، کلسیم، فسفر و بعضی از انواع ویتامین‌های گروه B و ویتامین A است که به خانواده‌ها توصیه می شود حتی الامکان از شیرهای پاستوریزه کم چربی استفاده کنند.
به والدین توصیه می شود که صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و همگی به دور یک سفره به صرف صبحانه بپردازند تا تشویقی برای کودکان باشد. حتى الامکان شام در ساعات ابتدای شب صرف شود و کودکان زودتر بخوابند تا صبح برای صرف صبحانه اشتها لازم را پیدا کنند. تنوع در مواد صبحانه سبب جلب کودکان و نوجوانان به مصرف صبحانه می شود و این روش در سنین بالاتر هم رغبت افراد را به صرف صبحانه افزایش می دهد. استفاده از انواع آب میوه طبیعی در کنار صبحانه می تواند به تغییر ذائقه در زمان صرف غذا و افزایش تمایل به صرف صبحانه کمک کند.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، صص215-211، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
