عصرانه برای بچه‌های ۶ تا ۸ سال باید روزانه ۱۶۰ تا ۲۹۰ کیلوکالری را تامین کند. این تفاوت به خاطر این است که کودکی که پس از بازگشت به منزل تلویزیون تماشا می کند، نسبت به بچه ای که دوچرخه سواری می کند نیاز کمتری به انرژی دارد. بچه ها در این سن معمولا به نوشیدن شیر تمایل دارند، پس حتما آن را در برنامه روزانه بگنجانید. به او نان کره ای بدهید و اگر بیسکویت می خواهد، فقط گاه گاهی موافقت کنید و هر روز تسلیم خواسته اش نشوید. روزهای تعطیل یا مناسبت های خاص برایش کیک یا دسر با پایه شیر آماده کنید. در این کار او را هم سهیم کنید، چون بچه ها عاشق آشپزی هستند. او در خلال این سرگرمی شاد، تفاوت مواد را هم یاد می گیرد.
کودکان آرام : یک کیوی+ تکه ای نان کره ای + یک قاشق چایخوری مربا یک لیوان شیر دو عدد بیسکویت + یک شیرینی کوچک + مقداری کمپوت مقداری پنیر سفید+ دو عدد بیسکویت شکری به یک نارنگی.
بچه‌های شاد و علاقمند به بازی : مقداری پنیر + یک برش نان برشته+ یک قاشق چایخوری مربا + آب یک نوع میوه یک لیوان شیر با یک قاشق چایخوری پودر شکلات+ نان کره ای + زردآلو مقداری پنیر سفید+ یک قاشق چایخوری شکر + دو عدد آلو+ دو عدد نان.
بچه‌های پیش فعال : مقداری ماست + نصف گلابی + نصف موز + چند عدد فندق + کمی کاکائو+ یک سهم غلات سه زردآلوی خشک + یک تکه نان کره ای و دو عدد شیرینی کوچک + یک لیوان آب میوه طبیعی یک لیوان شیر طعم دار + یک برش نان برشته به همراه کمی کمپوت.
عصرانه ایده آل برای بچه‌های ۹ تا ۱۲ سال : در مورد بچه‌های بزرگتر یعنی در فاصله سنی نه تا ۱۲ سال، عصرانه باید ۲۰۰ تا ۳۶۰ کیلوکالری نیاز بچه را تامین کند که البته بازهم با توجه به فعالیت او متغیر است. در تمام موارد غلات، خوراکی اصلی است و همچنین نباید شیر را هم فراموش کرد زیرا تمایل به مواد چرب و شیرین را کاهش میدهد. اگر خوردن شیر برای بچه ها عادت شود، بسیار خوب است چون با توجه نیاز آنها به کلسیم در دوران رشد، دچار کمبود نمی شوند.
کودکان برای رشد و خونسازی به آهن نیاز دارند که باید از برنامه غذایی روزانه آنها تامین شود. در صورتی که کودک بخصوص در ۲ سال اول زندگی دچار کمبود آهن شود، سرعت رشد او کم می شود و بهره هوشی او کمتر از کودک سالم است. قدرت یادگیری و پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به کم خونی فقر آهن کاهش می یابد، مقاومت بدنشان در مقابل بیماری ها کم می شود و مکررا دچار بیماری های عفونی می شوند.
برای پیشگیری از کمبود آهن و کم خونی ناشی از آن در برنامه غذایی روزانه کودک خود از منابع غ ذایی حاوی آهن استفاده کنید. بهترین منابع غذایی آهن، جگر، گوشت قرمز، مرغ و ماهی می باشند. زرده تخم مرغ، انواع حبوبات مثل عدس و لوبیا، سبزیجات سبز تیره مثل جعفری و اسفناج، انواع مغزها مثل پسته، بادام، گردو و فندق (بعد از ۲ سالگی به شرط آنکه کودک به آنها حساسیت نداشته باشد) و انواع خشکبار مانند توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک، کشمش و خرما منابع خوبی از آهن هستند و می توان برای تامین آهن مورد نیاز بدن در برنامه غذایی کودکان، متناسب با سن آنها از این مواد استفاده نمود. همچنین برای پیشگیری از کمبود آهن باید به کودکان خود از ۶ ماهگی تا ۲۴ ماهگی قطره آهن به میزان ۱۰ تا ۱۵ قطره در روز بدهید.
با شروع غذای کمکی باید روزانه قطره آهن یا شربت آهن به کودک خود بدهید که از ابتلا وی به کم خونی فقر آهن پیشگیری شود. می توانید قطره آهن را در عقب دهان کودک بچکانید (حتی الامکان قطره را با قطره چکان در دهان کودک بچکانید و از قاشق برای دادن قطره استفاده نکنید) برای اینکه دندانهای کودک سیاه نشود، بلافاصله مقداری آب جوشیده خنک شده و یا آب میوه (بسته به سن کودک) به او بدهید و با یک پارچه تمیز یا مسواک نرم دندانهای او را بخوبی تمیز کنید. بلافاصله پس از دادن قطره نباید چای بدهید چون آهن موجود در قطره کمتر جذب می شود. بهتر است قطره آهن را بین دو وعده شیر به کودک بدهید. بخاطر داشته باشید با خوردن قطره آهن، مدفوع کودک بطور طبیعی تیره رنگ می شود که جای نگرانی نیست. اگر کودک قطره آهن را به تنهایی نمی خورد ولی بصورت مخلوط با آب میوه بهتر می خورد می توانید قطره آهن را در مقدار کمی آب میوه مخلوط کرده و به کودک بدهید.
کودکان زیر ۵ سال دوران سریع رشد را می گذرانند و برای رشد خود به ویتامین A بیشتری نیاز دارند. پس اگر در برنامه غذایی آنها منابع ویتامین A به اندازه کافی وجود نداشته باشد بسرعت دچار کمبود می شوند. بویژه آنکه، در این سنین معمولا کودکان بیشتر به بیماریهای اسهالی و عفونتهای تنفسی و آلودگی های انگلی مبتلا می شوند و در اثر این بیماریها دچار بی اشتهایی شده و غذای کمتری می خورند در نتیجه ویتامین کمتری به بدنشان می رسد و ضمنا جذب این ویتامینها در بدن در دوران بیماری کمتر می شود. در برنامه غذایی روزانه کودک خود از منابع غذایی ویتامین A مثل جگر، زرده تخم مرغ، شیر و لبنیات، کره، سبزیهای زرد مثل هویج، کدو حلوایی و میوه‌های زرد و نارنجی رنگ مثل آلو، زردآلو، قیسی، خرمالو، طالبی استفاده کنید که کودکتان دچار کمبود ویتامین A نشود.
منبع: آشپزی و تغذیه کودکان، فاطمه تقدسی‌نیا، صص290-285، نوید حکمت، چاپ دوم، قم، 1396
