23 آذر 1388 / 26 ذی الحجة 1430 / 14 دسامبر 2009 |
1) 23آذرماه سال1376هجري شمسي: استاد شاه ميرزا مرادي هنرمند ارزنده و صاحب نام و ازاستادان موسيقي محلي ايران درگذشت. او درسال1304هجري شمسي درروستاي باباخاني دورود ازتوابع استان لرستان بدنيا آمد. از10سالگي به موسيقي گرايش يافت و ازهمان زمان ابتدا با انداختن تنبك آغازكرد و سپس در15سالگي سُرنا نوازي را شروع كرد و ازآن پس سُرنا ساز اصلي او شد. شاه ميرزا مرادي برظرايف و دقايق موسيقي لري به خوبي تسلط داشت و درسُرنا نوازي به شيوه اي گسترده از بداهه نوازي بهره مي گرفت. استاد شاه ميرزاي مرادي علاوه بر جشنواره هاي داخلي موسيقي درايران دربسياري ازجشنواره هاي بين المللي موسيقي شركت جست و در هريك افزون بر كسب جوايز متعدد نشانهاي افتخار هم دريافت كرد. او درسال 1372هجري شمسي در جشنواره سازهاي سازهاي دو زبانه كه هرسه سال يكبار دراروپا برگزار مي شود شركت كرد و هيئت داوران از ميان 150نفر شركت كننده برجسته دنيا، استاد شاه ميرزا مرادي را به عنوان بهترين نوازنده سازهاي بادي دنيا برگزيدند. |
2) آتش سوزي پستخانه تهران (1354ش) |
3) تهاجم مزدوران رژيم سفاك پهلوي به بيمارستان امام رضا(علیه السّلام) در مشهد مقدس (1357ش) با فرا رسيدن محرم سال 1357ش و اوجگيري نهضت اسلامي و در زماني كه راهپيماييهاي ميليوني و سراسري مردم، تمام كشور را فراگرفته بود، طرفداران رژيم شاهنشاهي با حمايت چماقداران و عوامل مزدور ساواك در بسياري از شهرها به مقابله با مردم پرداختند. اين حركات به ويژه بعد از تظاهرات ميليوني تاسوعا و عاشوراي حسيني آن سال نمودِ بيشتري پيدا كرد. در 23 آذر 1357، عوامل ساواك با حمايت نيروهاي نظامي، وارد بيمارستان امام رضا(علیه السّلام) در شهر مشهد مقدس شدند. آنان در ابتدا با سرنيزه و چماق، به اتومبيلهاي پزشكان بيمارستان آسيب وارد كرده، سپس با تيراندازي وارد بخش اصلي بيمارستان شدند. آنها بدون توجه به بيماران بستري، هرچه را در سر راه خود ديدند شكستند كه در جريان اين حمله تعدادي از بيماران نيز از ترس دچار حمله قلبي شدند. همچنين در اين حمله دو كودك از شدت جراحات جان سپردند و هجده نوزاد نيز زخمي شدند. با انتشار اين خبر، مردم مشهد خود را به بيمارستان رساندند و زد و خورد بين مردم و نيروهاي ساواكي آغاز شد. پس از اين حمله، اعضاي نظام پزشكي در محكوميت اين تهاجم، ضمن انتشار اعلاميهاي، تعطيلي كليه بيمارستانهاي شخصي و مطب را اعلام نموده و در محل بيمارستان تحصّن كردند. |
4) انتشار پيام "امام خميني" در محكوميت كشتار مردم شهرهاي كشور توسط عُمّال پهلوي (1357ش) در پي كشتارهاي رژيم پهلوي در شهرهاي مختلف ايران، به ويژه اصفهان و نجفآباد، حضرت امام پيامي از پاريس براي ملت انقلابي ايران فرستادند و ضمن اعلام عزاي عمومي فرمودند: "جناياتي كه در اصفهان و نجف آباد و بعضي از شهرستانها شده است، به قدري با شرافت انساني منافي است كه وجدان هر انساني را سخت رنج ميدهد. از قرار اطلاع، مأمورين شاه با مسلسل به داخل منازل مردم محروم و بيدفاع حمله كردند، مساجد را به آتش كشيدند، به زنان محترم اهانت كردند، هركس را ديدند كه جاويد شاه نميگويد بيدريغ كشتند و آزادي به منطق كارتر را خيلي سريع اجرا كردند. اكنون با در نظر گرفتن رفراندوم تاسوعا و عاشورا كه غيررسمي بودن شاه و دولت را به جهانيان ثابت نمود، بر ملت است كه به حكم اسلام و قانون، از اطاعت شاه و دولت سرپيچي كنند، ماليات نپردازند و به كليه اعتصابات تا رفتن شاه ادامه دهند." اين پيام، روحيهاي مضاعف به مردم انقلابي ايران داد و آنان با پيروي از اين دستور، مبارزات خود را تا سرنگوني كامل رژيم طاغوت دنبال كردند. |
5) 26ذيحجه سال1274هجري قمري: محمد علي موسوي عاملي اصفهاني عالم شيعي بدرود حيات گفت. محمد علي اصفهاني ازنوابغ روزگارخود بشمارميرفت و طبق روايتهاي متعدد در12سالگي كتاب «اَلبَلاغُ المُبين في اَحكامِ الصِّبيان و البالغين» را نوشت. گفتني است كه سيد محمد باقرشفتي پس ازملاحظه اين كتاب به اجتهاد نويسنده آن گواهي داد و ازآن پس محمد علي اصفهاني به آقا مجتهد معروف شد.« ديوان اشعاربا تخلص عارف و كتاب فَرائِد الفَوائِد » ازآثارآقا مجتهد بشمارميروند. |
6) تولد "علي بن يوسف آمِدي" فقيه واديب برجسته(559 ق) ابوالفضايل علي بن يوسف آمِدي، فقيه واديب برجسته در شهر آمِد عراق متولد شد. پس از تحصيل مقدمات علوم در زادگاه خود، به بغداد رفت و فقه، اصول فقه، ادبيات و رياضيات را نزد عالمان و فقيهان بزرگ زمان فرا گرفت. ابوالفضايل آمِدي، اشعاري دلنشين و پرمحتوا نيز سروده است. بيشتر سالهاي عمر او، صرف تدريس علوم اسلامي و پرورشِ دانشپژوهان مسلمان صرف گرديد و سرانجام در چهل و نه سالگي در زادگاه خود درگذشت. |
7) پايان جنگ دوم ايران و روس با شكست "عباس ميرزا" وليعهد فتحعلي شاه قاجار(1242 ق) عهدنامهي گلستان كه در پي شكست ايران از روسيه در جنگ اول دو كشور به امضا رسيد، مرز بين ايران و روسيه را به درستي معين نكرده بود. از اين رو نارضايتيِ مردمِ نَواحيِ ايرانيِ تَمَلُّك شده توسط روسها، باعث شد كه شعلهي جنگ، بار ديگر فروزان شود. در ابتدا، پيروزي باقواي ايران بود، ولي بعدها، نيروهاي روسي، ضربات سختي وارد آورده و بر اثر خيانت و نيز بدگويى بعضي از افراد، سپاه ايران شكست را پذيرا شد. تسخير قلعهي عباس آباد توسط روسها، اميد ايران را به يأس تبديل كرد و خواهان صلح گرديد. پس از آن قرارداد تركمانچاي منعقد شد كه به مراتب از عهدنامهي گلستان شومتر بود. به موجب اين قرارداد، ولايات وسيعي از ايران به روسيه الحاق گرديد و امتيازات فراواني به اين دولت تعلق يافت. |
8) وفات عالم جليل "غلامرضا يزدي كوچه بيوكي" (1378 ق) آيتاللَّه حاج شيخ غلامرضا يزدي در مشهد به دنيا آمد و در ده سالگي براي تحصيل به اصفهان رفت. سپس راهي نجف اشرف گرديد و از محضر عالمان گرانقدري همچون آخوند خراساني و علامه محمد كاظم يزدي استفاده نمود. در سال 1325 ق به يزد رفت و به اداي تكاليف ديني و ترويج احكام اسلام اشتغال ورزيد. آن عالم رباني، منبر و وعظي مؤثر داشت و در نفوس مردم تاثيري ژرف و احترامي عمق بر جاي ميگذاشت. گاه با پاي پياده به روستاهاي اطراف ميرفت و به ارشاد و تعليم روستائيان ميپرداخت. كتاب مفتاح علوم القرآن از آثار ايشان ميباشد. |
9) رحلت حكيم و فيلسوف شهير "سيدمحمدكاظم لواساني" معروف به "عصّار" (1394 ق) سيدمحمدكاظم حسيني لواساني تهراني معروف به عصار فرزند سيدمحمد، از علما، حكما و فلاسفهي بزرگ قرن چهاردهم هجري قمري و از معاصرين ميرزا مهدي آشتياني، احمد آشتياني و فاضل توني بوده است. وي تحصيلات خويش را در ايران و نجف گذراند و در محضر استاداني چون آخوند خراساني و سيدُالسّالكين احمد تهراني حائري، به مدارج عالي اجتهاد رسيد و مدت 14 سال درنجف به تدريس مشغول بود. علامه عصّار علاوه بر اطلاع جامع در فقه و اصول، در فلسفه نيز متبحر بلكه مبتكر و محقق بوده و علامه شعراني و رفيعي قزويني از او به نيكي، تجليل كردهاند. از استاد، به ملاصدراي زمان نام برده شده است. علامه عصّار پس از بازگشت به تهران مامور تدوين قانون مدني ايران گشت. استاد ضمن تدريس اسفار در مدرسهي سپهسالار، استاد فلسفهي دانشكدهي حقوق و ادبيات نيز بوده و اعتقاد داشت دانشگاهها بايد از مباحث علمي و فقهي برخوردار باشند. از اين عالم روشنفكر، آثار ارزشمندي چون تفسير فاتِحَةُ الْكَتاب، رسالهاي در وحدت وجود، رسالهاي در جبر و اختيار، رسالهاي در بداء و كتاب تَذْكِرَةُالْمُتَّقين به جاي مانده است. سيدمحمد كاظم حسيني لواساني تهراني، اين استاد و فيلسوف بزرگ شرق در شب پنجشنبه برابر با 19 دي 1353 شمسي دار فاني را وداع كرد و در مقبره ابوالفتوح رازي در ري مدفون گرديد. |
10) 14دسامبرسال1962ميلادي: نخستين ارتباط بشر با سياره زهره برقرارشد. عامل اين ارتباط سفينه فضايي مريزدو بود كه از روز 27اوت همان سال به فضا پرتاب شده بود. اين سفينه پس از17روز از فاصله يك ميليون كيلومتري زمين از سياره زهره با زمين ارتباط راديويي برقراركرد. |
11) ساخت كاغذ در چين (105م) |
12) مرگ "جورج واشينگتُن" اولين رئيس جمهور امريكا (1799م) جورج واشينگتن، اولين رئيس جمهور امريكا در 12 فوريه 1732م در ايالت ويرجينياي امريكا به دنيا آمد. وي عليرغم ازدست دادن پدر، مطالعات خود را ادامه داد و از جواني با شكار و جنگ آشنا شد. واشينگتن در جريان جنگ عليه فرانسويان و بوميان كه از سال 1753م آغاز شده بود تلاش فراواني از خود نشان داد و با سياستهاي استعمارگرانه بريتانيا مخالفت كرد. هنگامي كه زمزمه انقلاب در راه استقلال ملي برخاست، او بيدرنگ به همكاري انقلابيون شتافت و در آغاز جنگ، به فرماندهي قشون مستعمرهنشينان منصوب شد. واشينگتن در طول نبردهاي خود، بارها شكست و پيروزي را تجربه كرد و هزارگونه سختي و مصيبت را با عزم آهنين خود از ميان برد تا اين كه استقلال امريكا را به ارمغان آورد. واشينگتن در سال 1787م به عنوان رئيس انجمن تهيه قانون اساسي خدمت كرد و در سال بعد به عنوان مظهر استقلال و وحدت ملي به اتفاق آرا به رياست جمهوري ايالات متحده امريكا نائل آمد. وقتي واشينگتن رئيس جمهور شد، سيزده ايالت تحت قلمرو وي قرار داشت و در دوران حكومت او، چهار ايالت ديگر از سلطه اروپايىها بيرون آمد و به خاك امريكا ضميمه شد. اگر چه جورج واشينگتن را در امريكا، قهرمان استقلال و پدر ميهن مينامند و قيام استقلالطلبان نيز عليه استبداد و ديكتاتوري استعمارگران انگليسي بود، با اين حال شكلگيري نظام و روي كار آمدن وي به نوعي ديگر ادامه همان وضعيت در داخل كشور به شمار ميرفت. در اين ميان، اگرچه سياهپوستان و سرخپوستان كه اكثريت بومي امريكا را تشكيل ميدادند در طول سالها توسط اسپانيايىها، فرانسويها و انگليسيها قتلعام ميشدند، اين بار توسط سپاهيان سفيدپوست امريكايى و به اتهام مزدوري براي انگلستان در مقاطع گوناگون نابود شدند. جورج واشينگتن حكومت خود را با چهار وزارتخانه خارجه، جنگ، خزانه و دادگستري آغاز كرد كه چهار وزير در رأس آنها بود. او در سياست خارجي، تلاش فراواني كرد تا تيرگي موجود در روابط امريكا و انگلستان را بزدايد. اين تلاش علاوه بر آنكه ناشي از عزم واشينگتن براي جلب حمايت بينالمللي و گشودن باب روابطي مساوي و مثبت با دربار لندن بود، به علاقه او و دولتمردانش به نظام حكومتي پادشاهي انگلستان نيز، بستگي داشت. واشينگتن حتي پس از استقلال امريكا، طرفدار برقراري نظام سلطنتي به سبك انگليس بود. اين طرز فكر در ميان رهبران نهضت استقلالطلبانه امريكا، تقريباً رواج داشت، ليكن ترس از مردم امريكا به عنوان ستون فقرات نهضت ضدانگليسي در كشور مانع برقرار شدن حكومت سلطنتي در ايالات متحده امريكا گرديد. علاقه باطني جورج واشينگتن و سياستمداران معاصرش به نظام سلطنتي و نيز برقراري يك حكومت سرمايهداري مبتني بر قدرت فئودالها و سرمايهداران بزرگ، موجب شد كه زمينههاي برقراري يك رابطه استوار ميان دولت امريكا و دولتهاي اروپايى از اولين سالهاي استقلال اين كشور به وجود آيد. دقيقاً به همين دليل، جروج واشينگتن و دولتمردانش، از وقوع انقلاب فرانسه و سرنگوني حكومت پادشاهي آن ناراضي بودند. جورج واشينگتن دو دوره در مقام رياست جمهوري امريكا حضور داشت و دو سال پس از پايان دوران رياست جمهوري، در 14 دسامبر 1799م در 67 سالگي درگذشت. به احترام و افتخار جورج واشينگتن، پايتخت امريكا را به نام وي نامگذاري كردند. |
13) كشف انرژي حرارتي زغال سنگ در انگلستان (1805م) در چهاردهم دسامبر 1805م انرژي حرارتي زغال سنگ توسط ژُرژ برانْكْلون، آهنگر انگليسي كشف شد. تا پيش از اين تاريخ، از زغال سنگ، تنها به عنوان يكي از مصالح ساختماني استفاده ميشد. اما برانْكْلون، كشف كرد كه اين ماده هنگام سوختن، حرارت زيادي توليد ميكند و به اين ترتيب منبع عظيمي از انرژي در اختيار بشر قرار گرفت. اولين معدن زغال سنگ كه پس از اين كشف، آغاز به كار كرد، در بندر پيلموت انگليس قرار داشت. |
14) كشف قطب جنوب توسط "روآلْدْ آمونْدْسن" دريانورد نُروژي (1911م) از زماني كه انسانها قطب شمال و جنوب را شناسايى كردند، درصدد فتح آن بودند ولي كسي موفق به اين كار نميشد. تا اين كه در سال 1911م دو هيأت اكتشافي براي هدفي يكسان يعني رسيدن به قطب جنوب عازم اين منطقه يخبندان شدند. يكي روآلْدْ آموندسن، مكتشف نروژي و ديگر رابرت اسكات، ناخداي نيروي دريايى انگليس بود كه در اين رقابت شركت داشتند. اما در نهايت، كاپيتان آموندسن در اين رقابت، پيروز شد و با ورود به سرزمين قطب جنوب در چهاردهم دسامبر 1911م پرچم نروژ را در قطب به اهتزاز در آورد و اسكات، يك ماه بعد در 17 ژانويه به قطب رسيد. اما سفرِ برگشت آنها مصيبتبار بود، چرا كه بوران وحشتناك، حركتشان را به تأخير ميانداخت. سرانجام گروه اسكات به دليل سرماي طاقتفرسا، در مارس 1912م در ميانه راه جان سپردند و اجساد آنها همراه با دفترچه خاطرات روزانهشان، هشت ماه بعد به وسيله يك گروه گشتي، به دست آمد. |
15) اخراج روسيه از جامعه ملل به علت تجاوز به فنلاند (1939م) با آغاز جنگ جهاني دوم، آلمان به همراه شوروي و ايتاليا به كشورهاي همجوار حمله بردند. در يكي از اين حملات، در 30 نوامبر 1939م شوروي به خاك فنلاند يورش برد و آن را به اشغال خويش درآورد. در نتيجه، در چهاردهم دسامبر همان سال شوروي از جامعه ملل اخراج شد. (ر.ك: 30 نوامبر) |
16) برقراري اولين تماس بين كره زمين و سياره زهره (1962م) |
17) اشغال بلنديهاي جولان سوريه از سوي رژيم صهيونيستي (1981م) به دنبال تصويب پارلمان رژيم صهيونيستي موسوم به كِنِست، در 14 دسامبر 1981م بلنديهاي جولان، در كشور سوريه ضميمه اين رژيم غاصب اعلام شد. بلنديهاي جولان از زمان جنگ 1967م اعراب و اسرائيل در اشغال اين رژيم بود و اين تصميمْ خشم اعراب و مسلمانان را برانگيخت. از نظر حقوقي از سوي اعراب و جامعه جهاني مردود اعلام شده و در مذاكرات به اصطلاح صلح خاورميانه نيز، بازگشت اين منطقه مهم به سوريه، از مهمترين موانع دستيابي به توافق است. |
18) مرگ "آنْدْره ساخاروف" فيزيكدان برجسته و پدر بمب هستهاي شوروي (1989م) آندره ساخاروف، فيزيكدان برجسته شوروي و پدر اتم اين كشور در 21 مه سال 1921م در مسكو به دنيا آمد. دوران كودكي او مصادف با يك دوره فقر و قحطي ناشي از دوران نقاهت پس از انقلاب روسيه بود. او تحصيلاتش را در شرايط سخت اقتصادي آغاز كرد و پس از فراغت از تحصيل در رشته استخراج فلزات صنايع دفاعي، در يك كارخانه مهماتسازي مشغول به كار شد. ساخاروف به مطالعه تئوريهاي فيزيك علاقه بيشتري داشت و تمايلي به بزرگان مكاتب ماركسيسم و كمونيسم نشان نميداد. به همين سبب در كنار كارهاي روزمره خود در رشته فيزيك نيز، تحصيلاتش را ادامه داد و از آكادمي علوم شوروي فارغالتحصيل گرديد. پس از بمباران هستهاي هيروشيماي ژاپن، از سوي كميته حزب كمونيست شوروي، هيأتي مأمور مطالعه در زمينه ساخت بمبهاي هستهاي شد كه با ابتكار ساخاروف، در سال 1953م، اولين بمب هيدروژني شوروي، توليد و آزمايش شد. اما پس از آزمايشهاي پي در پي اين سلاح خطرناك و آشكار شدن اثرات مخرب آن بر محيط زيست، انتقادات ساخاروف از دولت شوروي افزايش يافت و او را به يك ناراضي سياسي تبديل كرد. اين مخالفتها در اواخر عمر استالين و در تمام طول زمامداري خروشچف ادامه داشت كه در نهايت به دليل حمايت وي از خلع سلاح هستهاي و مبارزه در راه آزادي و حقوق بشر، جايزه صلح نوبل، در سال 1975م به او تعلق گرفت. ساخاروف در سال 1967م نامه سرگشادهاي به لئونيد بِرِژنف، رهبر وقت شوروي نگاشت و در آن نسبت به آمارهاي روزافزون زندانيان سياسي و نقض حقوق بشر در شوروي انتقاد نمود. وي كه بعدها از اختناق، نژادپرستي و استبداد داخلي كشور و مجموعه سياستهاي مسكو به طور علني انتقاد ميكرد، توسط مقامات حكومتي به شهري واقع در 400 كيلومتري شرق مسكو تبعيد شد و مدت هفت سال در تبعيد ماند. با روي كار آمدن گورباچف و ايجاد فضاي باز سياسي در شوروي، ساخاروف از تبعيد بازگشت و در مسكو به عضويت پارلمان اين كشور درآمد. آندره ساخاروف سرانجام در 14 دسامبر سال 1989م در سن 68 سالگي بر اثر حمله قلبي درگذشت. |
19) تأييد توافقنامه صلح بوسني معروف به "صلح دِيتون" در امريكا (1995م) در 21 نوامبر 1995م، پيمان صلح دِيتون در محلي به همين نام در امريكا با فشار مقامات اين كشور به امضاي رهبران مسلمانان، صربها و كرواتهاي بوسني رسيد. در 14 دسامبر 1995م توافقنامه صلح بوسني موسوم به پيمان دِيتون در اجلاسي در پاريس مورد تأييد قرار گرفت. تنها دستآورد اين پيمان براي مسلمانان، پايان كشتار وحشيانه توسط صربها بود ولي امتيازات كرواتها و صربها بيشتر بود. بر اساس اين پيمان، دولت مركزي بوسني، متشكل از يك شوراي سه نفره رياست جمهوري از رهبران سه نژاد ساكن در بوسني ميباشد. گر چه مسايل بازگشت آوارگان و... هنوز حل نشده است. |
20) روز جهاني کودک و تلويزيون امروزه وسايل ارتباط جمعي، نقش مهم و تعيينكنندهاي در روابط بين جوامع و گروههاي موجود در آنها دارند و به ميزان زيادي در هدايت و جهتدهي افكار عمومي سهيم هستند. در اين ميان، تلويزيون به عنوان رسانهاي ديداري و شنيداري، با حضور بلامنازع خود در خانهها، بيشترين تأثير را روي خانوادهها به ويژه كودكان و نوجوانان ميگذارد. با ورود تلويزيون به خانه، خانواده بُعد جديدي يافته، آن را از محلي صرفاً براي استراحت، صرف غذا و... خارج كرده و به سازماني تبديل نموده كه ميتوان در آن آموخت، جهان را تماشا كرد و نيازهاي فرهنگي را برآورده ساخت. افزايش آگاهي كودكان در زمينههاي گوناگون، تشويق كودكان به كارهاي خوب با نمايش دادن مهرباني، سخاوت و...، گسترش برنامههاي آموزشي، ايجاد دوستي و محبت، ترويج و آموزش ارزشهاي اجتماعي و ديني، معرفي روشهاي دوستيابي و حفظ دوستي، ايجاد حس مسؤوليت در كودكان، جلوگيري از رفتار خودخواهانه كودكان با به تصوير كشيدن رفتارهاي جامعهگرايانه و غيره، از جمله كاركردهاي مثبت تلويزيون است كه همه روزه در حال انجام آن ميباشد. در كنار اين موارد مثبت، كاركردهاي منفي اين رسانه همگاني نيز در خور تأمل و تفكر است. روز جهاني كودك و تلويزيون، تلاشي است براي پيوند دادن مثبت بين كودكان جهان با اين جعبه جادويي و زمينهاي براي ارتباط بيشتر اين دو با هم. مسؤولان و تهيهكنندگان تلويزيون، هميشه بايد در نظر داشته باشند كه برنامههايي كه ويژه كودكان ساخته ميشود، به صورت الگو در بين مخاطبان مطرح خواهد شد و ممكن است تأثيرات فراواني بر جاي نهد. از اين رو، كوشش در جهت تأثير مثبت نهادن در كودكان با ساخت برنامههاي آموزنده، امري ضروري و اجتنابناپذير است. |