دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان
اللّهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسْحارِهِ، و نوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِهِ، و خُذْ بِکُلّ أعْضائی الی اتّباعِ آثارِهِ، بِنورِکَ یا مُنَوّرَ قُلوبِ العارفین.
خدایا آگاهم نما در آن برای برکات سحرهایش، و روشن کن در آن دلم را به پرتو انوارش، و بکار به همه اعضایم به پیروی آثارش، به نور خودت ای روشنی بخش دل‌های حق شناسان.شرح فرازهای دعا
«اللّهمّ نَبّهْنی فیهِ لِبَرَکاتِ أسْحارِهِ»
خدایا متوجه کن من را تا از برکات سحر ماه رمضان استفاده کنم. مردم از برکات سحر غالباً استفاده نمی‌کنند. در طول سال از سحر باید استفاده کرد به خصوص در ایام ماه رمضان. حافظ می‌گوید :آن گنج خداداد که خدا داد به حافظ / از ورد شب و روز و دعای سحری بود
یکی از دعاهایمان باید این باشد که خدایا هنگام مردن لال نمیریم، شهادتین را به زبان بیاوریم و دعای عدیله بخوانیم.
ارزش سحرهای ماه مبارک رمضان
سحرهای ماه مبارک رمضان از ارزش والا و ویژه‌ای برخوردار است به طوری که اعمال بسیاری در هنگام سحرهای این ماه تاکید شده است، مثل (دعای ابوحمزه ثمالی، دعای سحر، قرائت قرآن، خوردن سحری و...) که از خداوند می‌خواهیم که ما را در سحرهای این ماه از خواب غفلت بیدار سازد تا بتوانیم از فیوضات و برکات آن بهره‌مند گردیم.حال شاید در اینجا این سوال پیش آید که چرا از خداوند، این درخواست را می‌نماییم؟ که در جواب باید گفته شود که این درخواست ارزشمند از خداوند عزوجل برای این است که انسان در تمام ماه‌هایی که بر او می‌گذرد از عبادت و اطاعت الهی در وقت سحرها محروم گردیده و به قولی از فیوضاتی که در سحرها می‌تواند کسب کند، غافل است که همین باعث گردیده که از خداوند بخواهیم که ما را یاری دهد تا از خواب غفلت بیدار گشته و بتوانیم از سحرهای این ماه پربرکت کمال استفاده را نماییم، تا شاید سحرهای این ماه باب فیضی شود برای ماه‌های دیگر سال، چرا که سحرها نسبت به دیگر اوقات از شبانه روز دارای فضیلت و برتری خاصی می‌باشند، به طوری که در آن هنگام که اکثر انسان‌ها در خواب غفلت خود فرو رفته‌اند، عده قلیلی به عبادت و اطاعت خداوند می‌پردازند که ما نیز از خداوند در این روز خواستاریم که ما را از خواب غفلت بیدار ساخته و مشمول این آیه شریفه قرار دهد: ”وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِینَ بِالأَسْحَارِ ”(1) یعنی ”(تقوا پیشه گان) صابران و راست‌گویان و فرمان برداران و انفاق کنندگان و استغفار کنندگان در سحرگاهانند” تا بتوانیم به درجات عالی معنوی دست یابیم...از برکات سحر استفاده کنیم و حتی اگر به دلایل شرعی روزه هم نمی‌گیریم هنگام سحر بیدار شویم و دعا کنیم و از برکات سحر بهره ببریم .
«ونوّرْ فیهِ قلبی بِضِیاءِ أنْوارِهِ»
منظور از نور فیه قلبی بضیاء انواره چیست؟ در این روز قلبم را به انوار سحر نورانی کن” همان نور هدایت است که بر قلب انسان تابیده می‌شود و او را از ظلمت‌های جهل و نادانی و دوری از خداوند نجات می‌بخشد و به قول خداوند (عزوجل:) ”اللّهُ وَلِیُّ الَّذِینَ آمَنُواْ یُخْرِجُهُم مِّنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوُرِ ”(2) یعنی ”خداوند ولی و سرپرست کسانی است که ایمان آورده‌اند که خارج می‌کند ایشان را از تاریکی‌های جهالت (و وارد می‌کند) به سوی نور و هدایت” که این نور همان هدایتی است که انسان را به مسیر سعادت می‌کشاند... قلب‌های ما زنگ زده و چشم و گوش ما آلوده شده است؛ دیگر مانند گذشته با شور عبادت نمی‌کنیم. در ماه رمضان از خدا بخواهیم تا قلبمان را نورانی کند.«وخُذْ بِکُلّ أعْضائی الی اتّباعِ آثارِهِ»
در این قسمت از دعا از خداوند می‌خواهیم که تمام اعضا و جوارح ما را مسخر فرماید تا اینکه به انجام اعمال این روز مشغول گردیده و از آثار و برکات آن بهره‌مند گردیم، حال می‌خواهیم بدانیم که منظور از ”اعضای مرا مسخر گردان” چیست؟ در اینجا منظور از ”اعضای مرا مسخر گردان” به نوعی همان توکل بر ذات اقدس پروردگار است تا اینکه ما را به حسن و نیکوترین ثواب‌ها در این روز موفق بدارد چرا که خداوند متعال عالم به تمام امور است و از هر چیز نهان و آشکار باخبر است ”یَعْلَمُ سِرَّکُمْ وَجَهرَکُمْ ”(3) یعنی ”می‌داند (اعمال) نهان و آشکارتان را” و او می‌داند که چگونه بندگان خویش را راهنمایی نموده و آن‌ها را به نور هدایت منور و نورانی گرداند ؛ چنانچه رسول خدا(صلی الله علیه و آله) فرمودند: ”ما منکم احد الا و له الشیطان، قالوا ”ولا انت یا رسول الله؟ قال و لا انا الا ان الله عزوجل اعاننی علیه فاسلم” ؛ ”ابلیس برای هر انسانی شیطانی را گمارده است تا او را بفریبد و یکی از آنان را بر من گمارده است اما خداوند مرا یاری نموده پس از او در امان هستم” که ما نیز در این روز از خداوند به حق نور و جمالش خواستاریم که ما را از شر شیاطین جنی و انسی نجات داده و از آثار و برکات این روز بهره‌مند سازد.خدایا کاری کن تا تمام اعضای من از آثار تو پیروی کند. در دعا هر دو دستتان را بلند کنید و هرچه می‌توانید دستان خود را بلند کنید. در این حالت خدا زودتر حاجت می‌دهد.
نماز شب نوزدهم ماه رمضان (بلدالامین)
از پیامبر صلی الله علیه و آله روایت شده است:فَمَنْ صَلَّى فِی اللَّیْلَةِ التَّاسِعَةَ عَشْرَةَ خَمْسِینَ بِالْحَمْدِ [الفاتحه] وَ الزَّلْزَلَةِ خَمْسِینَ مَرَّةً، کَانَ کَمَنْ حَجَّ مِائَةَ حِجَّةٍ وَ اعْتَمَرَ مِائَةَ عُمْرَةٍ وَ قَبِلَ اللَّهُ تَعَالَى مِنْهُ سَائِرَ عَمَلِهِ.
هر کس در شب نوزدهم ماه رمضان، این نماز را بخواند، پنجاه رکعت در هر رکعت یک بار سوره حمد و پنجاه بار سوره زلزله را قرائت کند، همانند کسی است که حج او معادل صد حج، و عمره اش، معادل صد عمره و بقیه اعمال او نزد خداوند متعال مورد قبول واقع شده باشد.توصیه معنوی
حضرت امام خمینی رحمه الله در یکی از سفرهایشان به محلات که مصادف بود با ماه رمضان در مسجدی دور‌افتاده، متروک و بسیار کوچک که بیش از یک اتاق گلی نداشت به اقامه جماعت می‌پرداختند. این در حالی بود که عده‌ای از علما به ایشان پیشنهاد کردند که در مسجد جامع شهر اقامه جماعت بفرمایند. اما آن بزرگوار قبول نکرده و فرمودند: «در مسجد جامع کسی هست که اقامه جماعت کند ولی در این مسجد کسی نیست که اقامه جماعت کند، لذا این مسجد را باید احیا کرد.»(4)خود ماه رمضان، کاری است
سرّ این معنا که امام ملاقات‌های خودشان را در ماه مبارک رمضان تعطیل می‌کردند این بود که بیشتر به دعا و قرآن و خلاصه به خودشان برسند. امام می‌فرمودند: «خود ماه رمضان کاری است».(5)چند ختم قرآن بخوانید
حضرت امام خمینی رحمه الله هر سال چند روز قبل از ماه مبارک رمضان دستور می‌دادند که چند ختم قرآن برای افرادی که مدّنظر مبارکشان بود قرائت شود.(6)حرمت رمضان
دکترها به خاطر بیماری امام به ایشان اجازه نمی‌دادند که روزه بگیرد، از همان سال 60 که امام آمدند به جماران و در بیمارستان قلب بودند و سکته کرده بودند، دیگر روزه را دکتر برای امام ممنوع کرده بودند، و امام هم خیلی مقید به این بودند که دستور دکتر را اجرا کنند. امام با اینکه حاج عیسی برای ایشان غذا درست می‌کرد، روزها برای امام که مثلاً بنا بود مرغی درست کنند چون ضعیف شده بودند، امام اول ماه رمضان که می‌شد ممنوع می‌کرد و می‌گفت دیگر آش درست نکنید، اصلاً دیگر درست نکنید، یعنی امام با اینکه روزه نبود اگر شما 2 روز هم پهلوی امام بودید، 5 روز هم پهلوی امام بودید نمی‌فهمیدید که امام روزه نیست این قدر مخفیانه افطار می‌کردند، و عمل می‌کردند که شما نمی‌فهمیدید که امام روزه هستند یا نیستند لذا امام اول ماه رمضان که می‌شد دستور می‌دادند که دیگر غذا درست نکنید، لذا هر چه در خانه بود، همان را به صورت مخفیانه می‌خوردند و هیچ مشخص نمی‌شد که امام روزه نیستند.(سید رحیم میریان)پی‌نوشت‌ها:
1. آل عمران ، 17
2. بقره ،257
3. انعام ،3
4. حجت‌الاسلام والمسلمین توسلی، مجله حوزه، شماره 45، ص 52
5. حجت‌الاسلام والمسلمین توسلی، مجله حوزه، شماره 45
6. حجت‌الاسلام والمسلمین رحیمیان، برداشت‌هایی از سیره امام خمینی، ج3
منابع:
1. جامعة المصطفی / شرح دعای روز هجدهم ماه مبارک رمضان
2. سایت اهل البیت علیهم السلام / نماز شب نوزدهم ماه رمضان
3. خبرگزاری تسنیم/ ماه رمضان در بیانات و سبک زندگی امام خمینی (رحمة الله علیه)
