ترس از خدا
مرگ و صُعُوبت (سختی) عالم برزخ و مؤاخذه روز قیامت را تصوّر نما، و آیات و اخبار در باب جنّت و نار(بهشت و جهنم)، و احوال خائفین(خداترسان) از اَخْیار (خوبان) را مشاهده کن و بدان که هر قدر معرفت بنده به عظمت و جلال پروردگار بیشتر و به عیوب خود بیناتر باشد، ترس او از خدا زیادتر مى شود.و از این جهت است که حق تعالى خوف و خشیت [خود] را نسبت به علماء داده چنانچه فرموده: اِنَّما یَخْشَى اللّهَ مِنْ عِبادِهِ الْعُلَماءُ یعنی این است و جز این نیست که از میان بندگان، دانشمندان از خدا باک دارند.(1)
و رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم) فرمود: ترس من از خدا بیشتر است از همه(2) چرا که او سرآمد همه دانشمندان است.
خدمت آن حضرت عرضه داشتند که چه زود پیر شدید. فرمودند: مرا پیر کرد سوره «هود» و «واقعه» و «مرسلات» و «عمّ یتسائلون»(3) که در آنها احوال قیامت و عذاب بر امّت هاى گذشته ذکر شده است.
و اگر ندیده اى، شنیده اى حکایت خوف انبیاء و مُقَرَّبین و ناله های و غَش هاى حضرت امیرالمؤمنین(علیه السلام) و تضرّع و مناجات حضرت سیّد السّاجدین(علیه السلام) را.
پس ای بنده خدا از خدا بترس و خشیت را زیور جان قرار ده که این زیبایی ، مقامت را درخشان سازد ، چنانکه نزد مردمان صلابتی همراه تو گردد که محبوب دلها گردی و معشوق معبود چه آنکه فرمود «من عشقنی عشقته» چون شیفته من شد به او عشق می ورزم.
و چون خوف و خشیت را زیور خویش ساختی، در زمره سایندگان جبین به در گاه چاره ساز درآیی و آن هنگام بر چهره ات تلالوئی آید که قرآن نیز بدان اشارت فرموده « مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاء عَلَى الْکُفَّارِ رُحَمَاء بَیْنَهُمْ تَرَاهُمْ رُکَّعًا سُجَّدًا یَبْتَغُونَ فَضْلًا مِّنَ اللَّهِ وَرِضْوَانًا سِیمَاهُمْ فِی وُجُوهِهِم مِّنْ أَثَرِ السُّجُودِ ذَلِکَ مَثَلُهُمْ فِی التَّوْرَاةِ وَمَثَلُهُمْ فِی الْإِنجِیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطْأَهُ فَآزَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَى عَلَى سُوقِهِ یُعْجِبُ الزُّرَّاعَ لِیَغِیظَ بِهِمُ الْکُفَّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِیمًا (4)
یعنی محمّد [صلی الله علیه وآله] فرستاده خداست؛ و کسانى که با او هستند در برابر کفّار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند؛ پیوسته آنها را در حال رکوع و سجود مىبینى در حالى که همواره فضل خدا و رضاى او را مى طلبند؛ نشانه آنها در صورتشان از اثر سجده نمایان است؛ این توصیف آنان در تورات و توصیف آنان در انجیل است، همانند زراعتى که جوانه هاى خود را خارج ساخته، سپس به تقویت آن پرداخته تا محکم شده و بر پاى خود ایستاده است و بقدرى نموّ و رشد کرده که زارعان را به شگفتى وامىدارد؛ این براى آن است که کافران را به خشم آورد [ولى] کسانى از آنها را که ایمان آورده و کارهاى شایسته انجام دادهاند، خداوند وعده آمرزش و اجر عظیمى داده است.
مومنان؛ خداترسانی هستند که فقط برای رضای او گام بر می دارندو برای خشنودی او سر بر زمین می سایند و در آستان ربوبی او به تضرع بر می خیزند چنانکه آیه های کریمه به خوف و خشیت آنان اشارت دارد.
سوره انعام آیه 51 «وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَن یُحْشَرُواْ إِلَى رَبِّهِمْ لَیْسَ لَهُم مِّن دُونِهِ وَلِیٌّ وَلاَ شَفِیعٌ لَّعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ» یعنی و به وسیله آن [قرآن]، کسانى را که از روز حشر و رستاخیز مىترسند، بیم ده! [روزى که در آن،] یاور و سرپرست و شفاعتکنندهاى جز او [= خدا] ندارند؛ شاید پرهیزگارى پیشه کنند!
مومنان که اهل خشیتند از نزدیکان خویش دلجویی می کنند چرا که دلجویی از صاحبان حق راه نزدیکی به خدا را هموار سازد به این ایه توجه نمایید.
سوره رعد آیه 21 «وَالَّذِینَ یَصِلُونَ مَا أَمَرَ اللّهُ بِهِ أَن یُوصَلَ وَیَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَیَخَافُونَ سُوءَ الحِسَابِ » یعنی و آنها که پیوندهایى را که خدا دستور به برقرارى آن داده، برقرار میدارند؛ و از پروردگارشان مىترسند؛ و از بدى حساب [روز قیامت] بیم دارند و اهل خشیتند که به اجرای فرامین الهی کمر همت می بندند.
سوره نحل آیه 50 «یَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ » یعنی آنها [تنها] از [مخالفت] پروردگارشان، که حاکم بر آنهاست، مى ترسند؛ و آنچه را مأموریت دارند انجام مى دهند.
جانا پس با خوف و خشیت از او وسیله ای بخواه تا به جانان رسی «أُولَـئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ إِلَى رَبِّهِمُ الْوَسِیلَةَ أَیُّهُمْ أَقْرَبُ وَیَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُورًا» یعنی : کسانى را که آنان مىخوانند، خودشان وسیلهاى [براى تقرب] به پروردگارشان مى جویند، وسیله اى هر چه نزدیکتر؛ و به رحمت او امیدوارند؛ و از عذاب او مى ترسند؛ چرا که عذاب پروردگارت، همواره در خور پرهیز و وحشت است! (سوره اسراء آیه 57)
پی نوشت ها
(1) سوره فاطر، آیه 28 .
(2) جامع السّعادات 1 / 218 .
(3)تفسیر نور الثقلین 2/334 .
(4)سوره فتح آیه 29.
.jpg "غیرت چیست؟ اقسام غیرت کدامند؟ علل بی غیرتی چیست؟")
