انواع سيمان ها

سيمان ها بر اساس ترکيب و فازهاي تشکيل دهنده به انواع مختلفي تقسيم بندي مي شوند .عموماً در همه ي کشورها استانداردهايي براي سيمان به عنوان يک ماده پايه جهت توليد انواع ملاتها و بتن تدوين گرديده است .تفاوت هاي موجود در رابطه با توسعه ي اقتصادي و صنعتي ،منابع مواد خام و شرايط اقليمي منجر به توسعه ي مصالح ساختماني و روشهاي گوناگون ساختار در کشورهاي مختلف گرديده اند که اين امر خود منجر به توليد مختلف سيمان شده است .بدين دليل تفاوتهايي اساسي نيز بين استانداردهاي کشورهاي مختلف در مورد سيمان وجود دارد .که همگام با ساير موارد بر مشخصات دوام بتنهاي ساخته شده از اين سيمانها تأثير گذار هستند.
در اروپا کار بر روي تدوين اصولي فني استاندارد سيمان اروپايي از سال 1975در حال توسعه و پيشرفت بوده است.در اين راه،تاکيد اوليه بر روي مجموعه روش هاي مورد توافق در انجام آزمايشات بود که اين روشها در [D42]EN196ارائه گرديده اند .بدين ترتيب مشخصات انواع بتن ،ترکيبات و کلاس مقاومتي آنها که مورد پذيرش کليه کشورهاي اروپايي بود در [E26] EN1971:2000مشخص گرديد .مبناي اين استاندارد سيمانهايي با سخت شدگي سيليکات کلسيم بودند که در کشورهاي مرکزي و غربي اروپا براي مصارف عمومي[A19] توليد مي گرديدند. با خواص ويژه اضافي (سيمانهاي ويژه (special cement)و سيمانهاي با مکانيزم هاي متفاوت سخت شوندگي در بخشهاي ديگر اين استاندارد مي بايست مورد توجه قرار گيرد.[E26،s193].از نوع سيمان مشخص شده در EN197-1در ابتدا فقط 12 نوع سيمان در استاندارد سيمان آلمان [oct.1994 [D51 )
DIN1164مورد پذيرش قرار گرفتند .علت پذيرش اين 12 نوع سيمان در آيين نامه ي DIN1164.اثبات نقش موفقيت آميز آنها در دوام بتن هاي ساخته شده از اين نوع سيمانها بود.از تاريخ اول آوريل 2001 استاندارد سيمان اروپا به عنوان (Feb.2001)DIN EN1971-1:2001به عنوان استاندارد سيمان آلمان پذيرفته شده که بدين ترتيب اين استاندارد جايگزين (OCT 1994)DIN 1164-1 مي گردد.استفاده از سيمانهاي مشخص شده در استاندارد جديد DIN EN197-1مشمول مقررات آيين نامه هاي 1-DIN 1045-2 (D44،49،w2)وDIN.EN 206مي گردد.
در اين ميان استانداردهاي ASTMنيز از اهميت خاصي برخوردارند .اين استانداردها بوسيله ي انجمن استاندارد آمريکا انتشار يافته است براي اطلاع بيشتر خواننده ضوابط مربوط به اين سيمانها را با شماره ي ASTMآنها معرفي مي کنيم:
-سيمان پرتلند که در [A46]ASTM C150مشخص شده اند
-سيمان هيدروليکي مخلوط با ترکيبات مشخص که در ASTMc595m[A60]تعريف شده است .
-سيمان هيدروليکي مخلوط با ويژگي هاي اجرايي مشخص که در [A66]ASTMc1157mمشخصات آنها ذکر شده است و مطابق با اصطلاحات استاندارد شده مربوط به سيمان در ASTM c845[A49، مورد بحث قرار گرفته است.
مطابق با اصطلاحات استاندارد شده مربوط به سيمان در A49 ASTMC، سيمان هيدروليکي مخلوط (Blended Hydraulic Coment) سيماني است که از دو يا چند ماده غير آلي تشکيل شده که حداقل يکي از آنها سيمان پرتلند و يا کلينکر سيمان پرتلند نيست و از آميختن مواد با يکديگر به طور همزمان در حين آسياب کردن و يا آسياب کردن آنها به طور مجزا و سپس مخلوط کردن آنها با هم توليد مي شود .بنابراين به جاي واژه سيمان هيدروليکي مخلوط بهتر است عنوان صحيح سيمان ساخته شده از چند جزء اصلي را به کار برد.
البته همانگونه که اشاره شد در هر کشور استاندارد معيني وجود دارد و سيمان جزء موادي است که داراي استاندارد اجباري است.از اين رو توجه به اهداف استفاده از سيمان در انتخاب نوع آن ضروري است. نوع سيمان مصرفي بر روي خواص گيرش،استحکام و...موثر است،لذا بايد در انتخاب نوع سيمان دقت کنيم .با مراجعه به استانداردهاي مختلف موجود در سطح کشور و همچنين سطح جهان مي توانيم افزودني هاي مورد نياز براي سيمان هاي ويژه را انتخاب کنيم.در زير سيمان هاي متداول مصرفي در کشور را مورد بررسي قرار داديم.لازم به توضيح است که توجه به افزودني هاي مصرفي در سيمان بسيار ضروري مي باشد.(اين افزودني ها ممکن است به مواد اوليه ،به خوراک کوره و يا به کلينکر اضافه شوند.)

سيمان پرتلند نوع I

اين نوع سيمان که يک سيمان پرتلند معمولي است در مواردي مصرف مي شود که هيچگونه خواص ويژه اي مانند ساير انواع سيمان مورد نظر نباشد.

سيمان پرتلند نوعII

اين سيمان براي استفاده هاي عمومي استفاده مي شود.اين سيمان گرماي هيدراسيون متوسط دارد و در کاربردهايي که گرماي هيدراسيون متوسط مد نظر باشد مطلوب است.

سيمان پرتلند نوعIII

اين نوع سيمان ايجاد مقاومت بالا در کوتاه مدت مي کند .مثلاً در مکان هايي که بخواهيم پايه هاي موقت براي پل ها ايجاد کنيم مي توانيم از اين سيمان استفاده کنيم.در اين پايه هاي موقت که مدتي کوتاه براي ما مفيد هستند مقاومت بالا در کوتاه مدت مورد نظر است.

سيمان پرتلند نوعV(نوع پنج)

اين نوع سيمان در مواقعي که نياز به مقاومت زياد در مقابل سولفاتها مورد نظر باشد ،استفاده مي شود.ترکيب اين نوع سيمان ها با توجه به استاندارد متغير است ولي اکثراً داراي ترازهاي پايين تري کلسيم ،آلومينات هستند .ضمناً سيمان هاي روباره اي حاوي ترازهاي بالاي روباره ي کوره ي آهن گدازي نيز از جمله سيمانهاي با مقاومت بالا در برابر سولفات شناخته مي شوند.

سيمان بنايي

مورد استفاده ي اين نوع سيمان در مکان هايي است که به مقاومتهاي کمتر از سيمان پرتلند نوع Iمورد نياز باشد.
ملاتها و اندودهاي بنايي معمولاً ازچسباننده هايي توليد مي شود که موجب بهبود کارايي و ظرفيت نگهداري آب ملات تازه شده،اما توسعه مقاومت آنها تا به حدي کمتر از سيمان محدود کننده،تا بدين ترتيب ملات سخت شده باز هم داراي تغيير شکل پذيري کافي باشد.
اين چسباننده عموماً از سيمان ،روباره دانه شده کوره آهن گدازي ،پوزولان و احتمالاً آهک هيدراته يا آهک هيدروليکي و پر کننده(Filler)تشکيل مي شوند.

سيمان سفيد

اين نوع سيمان داراي رنگ سفيدي است و براي استفاده در سطح ساختمانها و مواقعي که استفاده از سيمانهاي بدون زنگ با مقاومتهاي بالا مورد نياز باشد،از اين سيمان در توليد انواع سيمانهاي رنگي استفاده مي شود.

سيمان پرتلند -آهکي

اين نوع سيمان در تهيه ي ملات بتن در کليه ي مواردي که سيمان پرتلند نوع Iبه کار مي رود قابل استفاده است.دوام بتن را در برابر يخ زدن،آب شدن و املاح يخزا و عوامل شيميايي بهبود مي دهد.

سيمان پرتلند -پوزولاني

در ساختمانهاي بتني معمولي و بيشتر در مواردي که مقاومت متوسط در مقابل سولفاتها و حرارت هيدراتاسيون متوسط مورد نظر باشد،استفاده مي گردد.

سيمان سرباره اي ضد سولفات

در مواقعي که مقاومت متوسط در برابر سولفاتها و حرارت هيدراتسيون متوسط مورد نظر است از اين نوع سيمان استفاده مي شود.

سيمان نسوز

اين نوع سيمان ها از ترکيبات حاوي آلومين تشکيل شده اند .اين سيمانها به سيمانهاي آلوميني يا آلومينات کلسيمي معروف اند . اين سيمان ها داراي گريدهاي مختلفي هستند و به عنوان ماده نسوز و بادرصد خلوص بالا در صنايع حرارتي و اتمسفرهاي Co،H2 به کار مي روند.

سيمان پرتلند ضد آب

اين سيمان به رنگ سفيد،خاکستري توليد مي شود، اين نوع سيمان انتقال مويينه آب تحت فشار ناچيز يا بدون فشار،کاهش مي دهد و لي جلوي انتقال بخار آب را نمي گيرد.

سيمان هاي چاه نفت

اين سيمانها براي درزگيري چاه هاي نفت به کار مي رود ،عمده اين نوع سيمانها ديرگير بوده و در برابر دما ها و فشارهاي بالا مقاوم مي باشند ،اين سيمان ممکن است در حفره هاي چاه هاي آب و فاضلاب نيز مصرف مي شوند.

سيمانهاي باگيرش تنظيم شده

سيمانهاي باگيرش تنظيم شده به گونه اي کنترل و ساخته مي شود که مي تواند بتني با زمانهاي گيرش از چند دقيقه تا يک ساعت توليد کند.

سيمان هاي رنگي

اين سيمانها بيشتر جنبه ي تزئيني و آرايشي دارند و در نما سازي سيماني و توليد بتن نمادار به مصرف مي رسند .
*استفاده از مطالب اين مقاله با ذکر منبع « راسخون » بلا مانع است.
منبع :مرجع کامل تکنولوژي سيمان/مير مسعود معطر فرازي -تکنولوژي پخت سيمان /محمد رضا عزيزيان
advance tecnology in cement in dustry/michel Richman.
/خ