اضطراب جدایی چیست؟
همه بچه‌ها در حدود هشت الی نه ماهگی به بعد به اصطلاح «غریبی می‌کنند» یعنی با دیدن افرادی که برای آنها آشنا نیستند، گریه می‌کنند. کهگاهی آنقدر شدید است که والدین را عصبی می‌کند اما در حقیقت این علامت در کودکان نشانه مرحله‌ای طبیعی و بهنجار از رشد کودک است و علامت اینکه آنها توانسته‌اند میان مراقبان خود و سایرین تمایز قایل شوند.همراهی والدین با کودک در این مرحله به او کمک می‌کند با اطمینان قابل توجهی از این مرحله حساس رشدی عبور کند. در حالت معمولی این اضطراب طبیعی کودک در حدود هجده ماهگی بسیار کم می‌شود و واکنش‌های خفیف‌تری در برابر روبرو شدن با غریبه‌ها نشان می‌دهد. اما اگر با بزرگ‌تر شدن کودک این واکنش‌ها باقی بماند نشان می‌دهد کودک اختلال اضطراب جدایی دارد.1
اضطراب جدایی در کودکان چه زمانی غیرطبیعی است؟
گاهی اوقات مشاهده می شود کودکی که سن 3 سال را گذرانده باز هم نمی تواند دوری مادر را تحمل کند. بعضی از مادران گله می کنند که فرزندانشان حتی تحمل چند دقیقه دوری آنها را ندارند. بروز این رفتارها از سوی کودکان طبیعی نیست و انتظار می رود به مرور این رفتار در کودک کمرنگ شود.ممکن است کودکی که اضطراب جدایی طبیعی را پشت سر گذاشته در سن بالاتری دوباره به این اضطراب مبتلا شود. در این صورت احتمال نوعی اضطراب بیمارگونه وجود دارد. مهم ترین نگرانی این گروه از کودکان این است که با بروز یک اتفاق دیگر نتوانند مادر و پدر خودشان را ببینند.
برای مثال ممکن است کودک تصور کند کسی او را می دزدد یا در خیابان گم می شود یا مراقبش دچار سانحه تصادف می شود و شاید برای همیشه او را از دست بدهد.
این نوع اضطراب در سن 7 یا 8 سالگی هم ممکن است دیده شود. ممکن است اضطراب جدایی در سن پایین تا سن بالا ادامه داشته باشد که در این صورت هم یک نوع اختلال محسوب می شود.2
علائم اختلال اضطراب جدایی در کودکان
همان طور که گفته شد اختلال اضطراب جدایی در کودکان بیشتر در سال‌های پیش دبستانی دیده می‌شود. این کودکان حتی حاضر نیستند برای مدرسه رفتن یا بازی با دوستانشان از والدین خود جدا شوند.برای جدا نشدن از خانواده خود دلایل مختلفی مانند مریض بودن می‌آورند. از جمله مهمترین علائم اختلال اضطراب جدایی می توان به موارد زیر اشاره داشت :
1- ترس از جدایی از خانواده
این کودکان مدوام ترس از جدایی از والدینشان را دارند همین امر سبب ایجاد اضطراب پیاپی در آنان می‌گردد. ترس از جدایی یکی از مهمترین علائم اضطراب جدایی در کودکان است.2- از دست دادن افراد وابسته
همواره نگران از دست دادن یکی از افراد مهمی است که به او دلبستگی شدیدی دارد و نگران است که بلایی سر او بیاید.3- خارج نشدن از خانه
کودک دوست ندارد از خانه خارج شود و یا به مدرسه، خانه اقوام و مکان‌های دیگر برود.4- بیخوابی یا کابوس دیدن
دلش نمی‌خواهد شب‌ها در جایی جز خانه خود بخوابد. اضطراب جدایی در برخی کودکان سبب می‌شود که حتما باید در کنار فردی که به او وابسته است بخوابد یا ممکن است کابوس‌هایی در مورد جدایی از والدین خود ببیند.5- علائم جسمانی
در صورت جدا شدن از افرادی که به آنها وابسته است دچار سر درد، حالت تهوع و استفراغ، دل درد و ...می‌شود.3دلایل بروز اختلال اضطراب جدایی در کودکان
اختلال اضطراب جدایی می‌تواند ناشی از احساس ناامنی در کودک شما باشد. این ناامنی می‌تواند به دلایل مختلفی داشته باشد که از جمله دلایل بروز اختلال اضطراب جدایی می توان به موارد زیر اشاره داشت :1- ژنتیک
بعضی از کودکان به طور ژنتیکی خلق و خوی حساس تری دارند و مستعد ابتلا به اضطراب هستند. در نتیجه آمادگی آنها برای ابتلا به اضطراب جدایی بیشتر است.2- تغییر محیط
تغییرات محیطی می‌توانند باعث ایجاد این اختلال شوند مانند تغییر مدرسه یا محله زندگی3- از دست دادن والدین
مرگ یکی از والدین (یا عزیزان کودک) و یا طلاق آنها می‌تواند منجر به اختلال اضراب جدایی شود.4- روش فرزند پروری
روش‌هایی که والدین برای تربیت فرزند خود به کار می‌گیرند، می‌تواند در ابتلاء آنها به این اختلال بسیار موثر باشد. اگر والدین در تربیت خود بسیار آسان گیر باشند و هر چیزی که کودک می‌خواهد در اختیارش قرار دهند و یا بسیار سخت گیرانه برخورد کنند به گونه ای که کودک برای رفتارها خود دچار اضطراب شود، می‌توانند زمینه ای برای ابتلا به اختلال جدایی فراهم کنند.5- دلبستگی ناایمن
دلبستگی، ارتباطی است که بین کودک و مراقب او شکل می‌گیرد. هر چه قدر مراقب کودک، در زمان نوزادی بیشتر در کنار او باشد و نیاز‌های او را پاسخ دهد، وابستگی ایمن تری شکل می‌گیرد.در مقابل وابستگی ایمن، وابستگی نا ایمن وجود دارد که از عوامل اصلی شکل گیری اختلال اضطراب جدایی در کودکان است. برای اطلاع بیشتر از دلبستگی در کودکان کلیک کنید.3
راهکارهای کمک به کودک در طول اضطراب جدایی
کارهایی وجود دارد که شما می‌توانید برای کمک به کودک در طول مرحلهٔ اضطراب جدایی انجام دهید. برخی از این راهکارها شامل موارد زیر است:نگهداری از کودک را به افراد آشنا بسپارید
اگر مجبورید کودکتان را مثلاً برای برگشتن به سر کار ترک کنید، بهتر است او را نزد کسانی مثل پدرش، مادربزرگ یا خاله بگذارید که برایش آشنا هستند. کودک شما باز هم اعتراض خواهد کرد اما وقتی چهره‌های آشنایی در اطرافش هستند ممکن است راحت‌تر با نبود شما کنار بیاید.زمان ترک کردن کودک را کم‌کم بیشتر و اضافه کنید
کودکتان را برای دوره‌های ۱۵ دقیقه‌ای پیش کسی که خوب می‌شناسد بگذارید. سپس ۱۵ دقیقه را به تدریج به یک ساعت برسانید. کودک کم‌کم یاد می‌گیرد که شما همیشه برمی‌گردید و دیگر اضطراب مضاعف حضور یک شخص غریبه را هم نخواهد داشت.بگذارید کودک ابتدا مراقبان جدیدش را بشناسد
اگر لازم است کودکتان را نزد کسی مثل پرستار بچه بگذارید که نمی‌شناسد، به او فرصت بدهید که چند بار وقتی هنوز شما هم حضور دارید با مراقب جدیدش آشنا شود.پرستار یا مهدکودک را دوباره ارزیابی کنید
اگر وقتی کودک را ترک می‌کنید، او هنوز هم عصبی و گریان است، شاید آن پرستار یا مهدکودک برای او مناسب نباشند. بنابراین این موضوع را برای تجدید نظر و بررسی مجدد نیز در نظر بگیرید.سعی کنید عادی‌تر رفتار کنید
کارهای شما نشان می‌دهد که ترک کردن او موضوع خاصی نیست و شما خیلی زود برمی‌گردید. یک بغل کردن کوتاه و بوسیدن می‌تواند برای یک کودک نگران تأثیر فوق‌العاده‌ای داشته باشد، پس این کار را امتحان کنید.یک خداحافظی روتین داشته باشید
یک مراسم خوشایند و کوتاه برای خداحافظی کردن از کودک ایجاد کنید و هر بار که کودک را ترک می‌کنید آن را انجام دهید. مراسم روتین به کودک کمک می‌کند که بتواند به شما و به توانایی خودش برای غلبه بر اضطراب جدایی اعتماد کند. پس یک جمله مثل «فعلاً خداحافظ عزیزم» معمولی را امتحان کنید تا کودکتان کم‌کم به آن عادت کند.4پینوشتها
1.www.setare.com
2.www.namnak.com
3.www.honarehzendegi.com
4.www.madarsho.com
