لالی انتخابی چیست؟
لالی انتخابی اختلال اضطرابی شدید است که در آن فرد با وجود توانایی کافی برای صحبت کردن در برخی شرایط نظیر موقعیتهای اجتماعی خاص قادر به صحبت کردن نیست. این اختلال معمولاً مرتبط با دوران کودکی است و در آن زمان آغاز میشود اما اگر به موقع درمان نشود می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد.کودک یا بزرگسالی که مبتلا به لالی انتخابی است در برخی شرایط از صحبت کردن امتناع می‌کند این افراد در این موقعیت‌ها واقعاً قادر به صحبت کردن نیستند به همین خاطر انتظار برای صحبت کردن از آن‌ها در این شرایط می‌تواند واکنش وحشت زدگی همراه با حملات پانیک را به همراه داشته باشد.
به مرور زمان فرد می‌تواند موقعیت‌هایی که منجر به چنین واکنش‌هایی میشود را از قبل پیش بینی و پیشاپیش از این موقعیت‌ها اجتناب کند اما متأسفانه این اجتناب‌ها به مرور منجر به تشدید مشکل میشود. آمارها در مورد شیوع لالی انتخابی نشان می‌دهد که از هر 140 کودک 1 کودک به این اختلال مبتلا میشود.
همچنین شیوع آن در دختران، بچه‌هایی که به کشور دیگر مهاجرت کرده‌اند و به دو زبان صحبت می‌کنند بیشتر است.1
علائم و نشانه های موتیسم یا لالی انتخابی چه هستند؟
علائم به شرح زیر است:شکست مداوم هنگام صحبت در موقعیتهای اجتماعی خاص (که در آن انتظار خاصی برای صحبت کردن می رود، از جمله در مدرسه) علی رغم صحبت کردن در موقعیت های دیگر.
صحبت نکردن، در مدرسه، کار و روابط اجتماعی تداخل ایجاد می کند.
حداقل ۱ ماه طول می کشد (به ماه اول مدرسه محدود نمی شود).
شکست در سخن گفتن به دلیل عدم آگاهی و یا عدم راحتی با زبان گفتاری مورد نیاز در موقعیت اجتماعی اجتماعی نیست.
موتیسم به علت اختلال ارتباطی ایجاد نمی شود (به عنوان مثال، لکنت زبان). و همچنین به طور انحصاری در اختلالات نافذ رشد (PDD)، اسکیزوفرنی، یا سایر اختلالات روانی، رخ نمی دهد.
کودکان دارای موتیسم ممکن است علائم زیر را نشان دهند
اختلال اضطرابی (به عنوان مثال، ترس از اجتماع)کمرویی بیش از حد
ترس از خجالت اجتماعی
انزوای اجتماعی و گوشه گیری.2
سن شروع علائم
به طور معمول، والدین اولین بار زمانی از مشکل آگاه می‌شوند که کودک شروع به رفتن به شیرخوارگاه یا مهد کودک می‌کند؛ ولی از آنجا که همه کودکان به مهد کودک نمی‌روند ممکن است این مشکل تا مدتی شناخته نشود. به همین علت سنین متفاوتی برای شروع این اختلال ذکر شده است از جمله: سن شروع بین ۵ ـ ۳ سالگی است.سن شروع قبل از ۳ سالگی و همراه با یک ضربه روانی است (تنسر، ۱۹۹۲).
شروع اختلال معمولا در سنین ۵ تا ۶ سالگی است. سن شروع بین ۴ تا ۸ سالگی است در اغلب موارد، شروع قبل از ۵ سالگی است و مشکل معمولا بعد از ورود به مدرسه در میانگین سنی ۶ سال و ۱۰ ماه تشخیص داده میشود.
بنابراین این اختلال معمولا زیر ۵ سالگی و همراه با یک ضربه جسمی و روانی شروع میشود و یک سوم بچه‌ها با درمان یا بدون درمان دچار اختلالات دیگری مثل اضطراب و افسردگی می‌شوند ولی ۵۰% از آنان طی ۱۰ ـ ۵ سال بهبود می‌یابند.3
علل پیدایش لالی انتخابی
متخصصان لالی انتخابی را نوعی ترس از صحبت کردن با افرادی خاص می‌دانند. به همین خاطر است که این اختلال هنگام جدا شدن از والدین و بستگان نزدیک بیشتر اتفاق می‌افتد. همچنین دچار بودن به اختلالات شنوایی و گفتاری نیز می‌تواند خود صحبت کردن را به یک مقوله بسیار استرس‌زا تبدیل کند و باعث شود که آن‌ها بیشتر از صحبت کردن خودداری کنند.برخی کودکان نیز در پردازش اطلاعات حسی محیط مشکل دارند. این مسئله نیز می‌تواند باعث شود که فرد هنگام قرار گرفتن در موقعیتهای شلوغ و پر سروصدا دچار خاموشی شود. به اختلال در پردازش حسی محیط پیرامون اختلال ادغام حسی گفته میشود.
اگر لالی انتخابی ناشی از یک تروما یا همان رویداد آسیب‌زا خاصی باشد با الگوی متفاوتی همراه است. در این حالت فرد در موقعیت‌هایی که قبلاً هیچ مشکلی در صحبت کردن در آن نداشته دچار مشکل میشود.
تفکر غلطی که در مورد کودکان دچار لالی انتخابی وجود دارد، این است که آن‌ها مورد سوءاستفاده و آزار قرارگرفته‌اند و یا اینکه اوتیسم دارند. در حالی که مطالعات نشان می‌دهند بین اوتیسم و لالی انتخابی رابطه‌ای وجود ندارد. اگرچه ممکن است فرد همزمان به هردوی این اختلالات مبتلا شود.1
ویژگی‌های مشترک این کودکان
۱- زمانی که باید حرف بزنند نشانه‌های غیرکلامی اضطراب را نشان می‌دهند (مثل افسردگی، اجتناب از تماس چشمی، بیقراری، یا باز نگه داشتن حرکات بدن).۲- نیازها و آرزوها و خواسته‌هایشان را بیشتر از طریق ارتباط غیرکلامی بیان می‌کنند (مثلا با حرکات سر و دست، اشاره کردن)، تا با استفاده از کلمات.
۳- سعی می‌کنند از فعالیت‌هایی که نیاز به صحبت کردن دارند، اجتناب کنند (مثل درخواست از معلم برای رفتن به دستشویی، یا تیز کردن مداد).
۴- خودشان را به فعالیت یا همکاری‌های غیرکلامی محدود می‌کنند (مثل گرفتن توپ در کلاس ورزش یا انجام فعالیت‌هایی که نیاز به تحریک جسمی بیشتری دارد).2
روش‌های درمان
اکثر کودکان مبتلا به این اختلال هنگامی که تحت درمان مناسب قرار می‌گیرند می‌توانند از پس مشکل خود برآیند اما هرچقدر که افراد بزرگ‌تر شوند و دیرتر برای رفع مشکل خود اقدام کنند، نتیجه گیری از درمان با دشواری‌های بیشتری مواجه خواهد شد. همچنین اثربخشی درمان به موارد زیر نیز وابسته خواهد بود.- چه مدت زمانی فرد به اختلال لالی انتخابی مبتلا بوده است؟
- آیا فرد با مشکلات دیگری نظیر اختلالات اضطرابی و یادگیری نیز روبه‌رو است یا خیر؟
- میزان همکاری و حمایت اطرافیان
برای درمان لالی انتخابی باید روان‌درمانی از طریق یک روانشناس بالینی صورت بگیرد. درمانگر برای حل مشکل فرد تنها به صحبت کردن متمرکز نمی‌شود بلکه به اضطراب‌های فرد می‌پردازد. با کاهش این اضطراب‌ها شدت لالی انتخابی نیز کاهش خواهد یافت.
درمان با کاهش فشارها برای به حرف آوردن فرد آغاز میشود. بیماران باید آرامش بیشتری در محیط‌هایی نظیر مدرسه احساس کنند که در نهایت بتوانند آهسته آهسته گفتن کلمات منفرد را شروع کرده تا در نهایت حرف زدن آسان را تجربه کنند.
کاهش دادن اضطراب محیطی شامل موارد زیر می‌باشد.
- نگرانی‌ها و اضطراب خود را به کودک منتقل نکنید.
- به فرزندتان اطمینان دهید که به زودی آمادگی لازم را به دست می‌آورد و می‌تواند به راحتی صحبت کند.
- تمرکز خود را روی گذراندن اوقات فراغت با فرزندتان بگذارید.
- از تلاش‌های کودک برای برقراری هرگونه ارتباط با دیگران استقبال کرده و تقویتشان کنید.
- هنگامی که کودک شروع به صحبت می‌کند تعجب و شگفتی خود را نشان ندهید بلکه آرام و گرم اجازه دهید تا فرزندتان به صحبت کردن ادامه دهد.
البته در کنار حمایت‌های محیطی، کودکان بزرگ‌تر احتمالاً به درمان‌هایی نظیر درمان‌های شناختی-رفتاری نیز نیاز خواهند داشت.1
پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.farsi.al-shia.org
3.www.behandyshan.com
