اختلال اضطراب چیست؟
اضطراب در لغت به معنای لرزیدن، تپیدن، پریشان حالی، آشفتگی، بی تابی و بی قراری است.اضطراب یک حس درونی و ناخوشایند و مبهم، یک ترس و هراس و دلواپسی است که گاه منشأ آن ناشناخته و گاهی هم شناخته شده است.
این احساس درونی علاوه بر اثرات و علائم روحی و روانی، علائم و اثرات فیزیولوژیکی و جسمانی هم به همراه دارد و موجب برانگیختگی جسمی در فرد و تداوم و تکرار آن باعث ایجاد آسیب های روحی و جسمی می‌گردد.
وقوع مجدد موقعیت‌هایی که قبلاً استرس زا بوده‌اند یا طی آنها به فرد آسیب رسیده‌است باعث اضطراب در افراد می‌شود.
همه انسان‌ها در زندگی خود دچار اضطراب می‌شوند، ولی اضطراب مزمن و شدید غیرعادی و مشکل‌ساز است.
تحقیقات و بررسی‌ها نشان می‌دهند که اضطراب در طبقات کم‌درآمد و افراد میان‌سال و سالخورده نسبت به بقیه افراد بیشتر دیده می‌شود.
علت اغلب اضطراب های روان آزار، تضادهای روانی ناخودآگاه است.
شخصی خود را تهدید شده می‌بیند، بی آنکه بداند از چه چیز یا از طرف چه کسی تهدید شده است و نمی‌داند با دشمن ناشناخته چگونه بجگند.
وقتی از خطری که ما را تهدید می‌کند اطلاع داشته باشیم نیروی دفاعی مان افزایش می‌یابد، درک مان از موقعیت دقیق می‌شود و برای حفظ خود کار یا کارهایی می‌کنیم. ولی در زمان اضطراب با خطری رو به رو هستیم که نمی‌دانیم درباره اش چه باید بکنیم، اضطراب حس گیرافتادگی در خطر و از پاافتادگی در مقابله با آن است و همین حس موجب ضعف در درک و پیدا کردن راه فرار از موقعیت می‌شود.
همه انسان ها اضطراب را در زندگی خود تجربه می‌کنند و طبیعی است که افراد هنگام مواجهه با موقعیت های تهدیدکننده و تنش زا مضطرب می‌شوند، اما احساس اضطراب شدید و مزمن در غیاب علت واضح، امری غیرعادی است.
این اختلال هم در کودکان و هم در بزرگسالان اتفاق می‌افتد و مربوط به گروه خاصی نیست. میزان شیوع آن در طول زندگی 45% است و زنان دو برابر مردان بیشتر احتمال دارد که به اختلال اضطراب مبتلا شوند.1
انواع اختلالات اضطرابی
اختلالات اضطرابی انواع متفاوتی دارد که متداول‌ترین آنها به شرح زیر است:اختلالات وسواس پنداری (OCD)
کارهایی همچون شستن دست‌ها، وارسی مکرر بعضی از امور (وسواس عملی)، افکار ناخوشایند و مداومی مانند ترس از ارتکاب به اعمال خشونت آمیز یا ترس از افکار متناقض با اعتقادات مذهبی شخصی (وسواس فکری)، از ویژگی‌های این بیماری است. باید دانست که فعالیت‌های اجباری، هر روز یک ساعت و حتی بیشتر از یک ساعت، وقت ما را تلف می‌کنند و زندگی روزانه مان را مختل می‌سازند.آگورافوبیا (ترس مَرَضی از مکان‌های باز)
این اختلال، ضعیف‌ترین نوع اختلال اضطرابی است و زمانی بروز می‌کند که حمله‌های وحشت زدگی (PD) مانع فعالیت‌های عادی فرد شود.چنین افرادی، از موقعیت‌هایی که ایجاد ترس می‌کند (مکان‌های شلوغ، مغازه ها، پل‌ها و وسائط نقلیه عمومی)، دوری می‌گزینند و خود را بسیار محدود و در خانه، حبس می‌کنند.
جمع هراسی (SP)
ترس شدید از تحقیر در مکان‌های اجتماعی را جمعْ هراسی می‌گویند که ممکن است افراد مبتلا را از شرکت در مهمانی‌ها، صحبت در جمع، غذا خوردن در رستوران‌ها یا حتی امضای چکی در جمع، باز دارد.برخلاف افراد خجالتی، افراد مبتلا به SP، از اینکه با دیگران باشند، احساس راحتی می‌کنند، با وجود این، فعالیت‌های خاصی مانند قدم زدن در راهروی کلیسا، اضطراب را در آنها تشدید می‌کند.
SP، روابط و کار‌ها را مختل می‌کند؛ چون افراد مبتلا از انجام دادن فعالیت‌های خاصی رویگردان هستند.
اختلالات تَنِشیِ پس از آسیب (PTSD)
این اختلال می‌تواند نتیجه یک حادثه ترسناک باشد و باعث می‌شود تا افراد مبتلا، از افکار و خاطرات خود، وحشت داشته باشند.برگزاری مراسم‌های یادبود سالانه، برای این افراد، مشکل ساز است. اتفاقات روزمره می‌تواند موجب تخیّلات یا تصوّرات ناخوانده‌ای شود.
ممکن است افراد مبتلا، خیلی زود خشمگین شوند و یا پرخاشگری کنند. افسردگی، بدرفتاری‌های ذاتی یا نگرانی‌ها، ممکن است به همراه PTSD باشند.
اختلالات اضطرابیِ فراگیر (GAD)
این اختلال، نوعی نگرانی اغراق آمیز، بدون علت آشکار است که می‌تواند فرد را ضعیف سازد؛ امّا به حدی نیست که مانع فعالیت‌های فرد شود.اغلب به نظر می‌رسد که افراد مبتلا به GAD نمی‌توانند استراحت کنند و یا بخوانند و ممکن است دچار سرگیجه، تنگی نفس، حالت تهوّع، استفراغ، رعشه، کشش ماهیچه و سردرد شوند.
اختلال وحشت زدگی (PD)
این اختلال، احساس ترس ناگهانی و غیر منتظره‌ای را در افراد به وجود می‌آورد.فرد مبتلا به PD، زمانی احساس آرامش می‌کند که از موقعیت‌هایی که برای او ایجاد ترس می‌کند، دوری ورزد.
علائم بروز PD، عبارت است از:
ضربان تند
دردهای سینه
تنگی نفس
سرگیجه
حالت تهوّع
احساس کِرِختی
رعشه و ترس از دست دادن کنترل یا ترس مرگ.
افسردگی یا اعتیاد به مشروبات الکلی، اغلب به همراه PD هستند.2
علل اختلال اضطرابی
به‌طور کلی علل اضطراب به شرح زیر است:عوامل زیست شناختی و جسمانی
در افراد مضطرب، میزان برخی هورمون‌های موجود در خون غیرعادی است؛ بنابراین هر آنچه که باعث اختلال در سیستم هورمونی شود، برای بدن خطر محسوب می‌شود. بارداری، کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، پایین بودن قند خون، وجود غده در غدد فوق کلیوی (غده آدرنال) و بی‌نظمی ضربان‌های قلب از این عوامل هستند.عوامل محیطی و اجتماعی
عوامل اجتماعی و ارتباطی بسیاری باعث به‌وجود آمدن اضطراب در افراد می‌شود، مانند مشکلات خانوادگی، احساس جدایی و طردشدگی، تغییرات ناگهانی و غیرمنتظره همچون زلزله، بیماری، مرگ یکی از نزدیکان،... را نام برد.عوامل ژنتیکی و ارثی
یکی از مهم‌ترین عوامل اضطراب، ژنتیک است و احتمال اضطراب در فرزندان افراد مضطرب بسیار بالا است. البته الگو قرار دادن رفتار پدر و مادر یا یادگیری و تکرار کارهای آنان نقش مهمی در اضطراب فرزندان دارد. با این وجود نمی توان گفت که ژن خاصی در این مورد نقش داشته باشد، بلکه ترکیب بعضی از ژن‌ها چنین پیامدی را به دنبال دارد. طبق آخرین تحقیقات به نظر می‌رسد که عوامل ژنتیکی در بعضی انواع اضطراب مانند اختلال هراس و ترس از مکان‌های باز نقش زیادی دارد.3علائم شایع اختلال اضطراب
علائم فیزیولوژیک
آشفتگی چهره و درهمی وضع موی سر و صورتانقباض های خفیف در پلک ها، گشاد شدن مردمک چشم
عرق کردن کف دست
رنگ پریدگی
لرزش، دردهای عضلانی
اختلال در خواب
دشواری در سخن گفتن
افزایش دفعات تنفس، کوتاهی تنفس، تنفس نامرتب
احساس درد سینه
بی اشتهایی یا افزایش اشتها
علائم شناختی و هیجانی
ناتوانی در آرمیدگیناتوانی در حل مشکلات
ناتوانی در تمرکز کردن
احساس ناراحتی و نگرانی
تحریک پذیری و زودرنجی
احساس تشویش، عدم تمرکز و توجه
عدم ثبات در رأی و نظر
احساس تقصیر و گناه
احساس کمبود محبت، تنهایی، درماندگی
احساس خشم، تخریب گری.1
درمان اختلالات اضطرابی
برای مدیریت و درمان اضطراب می توان از روش های درمان زیر استفاده کرد:روان درمانی اختلالات اضطرابی
در روان درمانی، شما با یک درمانگر به منظور کاهش علائم اضطراب همکاری می کنید. این درمان معمولا برای کاهش اختلال اضطراب منتشر موثر است. یکی از اشکال موثر روان درمانی برای اختلال اضطرابی، درمان شناختی رفتاری است.در این روش که معمولا یک درمان کوتاه مدت است بیمار مهارت های خاصی را یاد گرفته که به او در کنترل فعالیت هایی که قبلا موجب ایجاد اضطراب می شد، کمک می کند. این مهارت ها موجب می شوند که وقتی در موقعیت خاص ایجاد کننده اضطراب قرار می گیرید، علائم کاهش پیدا کنند.
داروهای درمان اختلالات اضطرابی
انواع مختلفی از داروها وجود دارند که برای درمان اختلالات اضطرابی استفاده می شوند. اما هرگز نباید از آن ها به صورت خودسرانه استفاده کرد. پزشک می تواند با توجه به خطرات، منافع و عوارض جانبی بالقوه این دارو ها از آنها برای درمان اضطراب استفاده کند. داروهای ضد افسردگی معمولا اولین گزینه برای درمان هستند. این داروها عبارتند از:SNRI مهار کننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین
SSRI مهارکننده بازجذب سروتونین
درمان شناختی اختلالات اضطرابی
درمان شناختی، نسخه های کاربردی برای شناسایی افکار نادرست، غیر سازنده یا مضر است که می توانند منجر به اضطراب یا افسردگی شوند. پس از شناسایی چنین افکاری، درمانگر برای کمک به تغییر روش تفکر، بر روی ذهن شما کار می کند. بنابراین شما پس از مدتی با واقع بینانه شدن افکارتان، الگوهای فکری مفیدی را به دست خواهید آورد.
رفتار درمانی اضطراب
در رفتار درمانی روش درمانی بر روی تغییر رفتاری که موجب آسیب می شوند، کار می شود. به عنوان مثال در ترس، پاسخ یا رفتاری وجود دارد که برای شما مضر است. بنابراین درمانگر بر روی ایجاد تغییر در این پاسخ ها تمرکز دارد. این روش متکی بر تکنیک های متعددی است که بر اساس شرایط تبیین می شود.3پینوشتها
1.www.pezeshkekhoob.com
2.www.yjc.ir
3.www.honarehzendegi.com
