ترس از ارتفاع

به طور کلی فوبیا شامل ترس‌های افراطی، غیرمنطقی و مداوم نسبت به یک شی یا وضعیت خاص می‌باشد. افراد مبتلا به فوبیای ارتفاع به طور فعالانه‌ای از رفتن به ارتفاعات، ساختمان‌های بلند، آسانسورهای شیشه‌ای بیرون از ساختمان و... اجتناب می‌کنند. حتی تصور بودن در جایی بلند برای این افراد موجب اضطراب شدید می‌شود و علائم فوبیا را تجربه خواهند کرد. فوبیای ارتفاع دارای سه بعد می‌باشد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

شناختی

این بعد از ترس مربوط به تفکراتی است که فرد در مورد ارتفاع دارد. به طور مثال نوع نگرش فرد نسبت به سقوط کردن از ارتفاع مربوط به بعد شناختی می‌باشد.

احساسات

احساسات شامل هرگونه رفتار غیرقابل کنترل مانند ترس و اضطراب شدید می‌باشد که فرد در هنگام قرار گیری در موقعیت ارتفاع از خود نشان می‌دهد.

علائم جسمانی

علائم جسمانی همان علائم فیزیولوژیکی هستند که فرد از خود نشان می‌دهد و شامل بالا رفتن ضربان قلب، تعریق شدید، سرگیجه، مشکل در تنفس، لرزش دست و پا می‌باشد.

افراد مبتلا به ترس از ارتفاع در زندگی روزمره خود دچار مشکل می‌شوند. به عنوان مثال بالا رفتن از نردبان، رانندگی کردن روی پل، چرخ و فلک، ایستادن در تراس و موقعیت‌های مشابه برای آن‌ها اضطراب شدید به همراه دارد. تمام این‌ها می‌تواند منجر به اختلال در سبک زندگی فرد و پایین آمدن کیفیت زندگی او شود تا جایی که باعث بروز اختلالات روانی دیگر از جمله اضطراب، افسردگی و وسواس فکری عملی گردد.1

علائم ترس از ارتفاع

اگر ترس از ارتفاع دارید، ممکن است هرگز علائم سرگیجه را تجربه نکنید. در عوض هنگامی‌که در ارتفاع هستید، احساس ترس کنید و به‌طور غریزی دنبال چیزی بگردید که به آن بچسبید، چراکه نمی‌توانید تعادل خود را حفظ کنید.

واکنش‌های رایج این نوع ترس عبارت‌اند از: سریع پایین آمدن، حالت خزیدن به خود گرفتن، به زانو درآمدن یا خم‌کردن بدن.

از لحاظ احساسی و جسمی، واکنش به اکروفوبیا شبیه واکنش به دیگر ترس‌هاست. در این نوع ترس ممکن است شروع به لرزیدن، تعریق، تپش قلب، گریه یا حتی فریادزدن کنید. احساس وحشت و فلج‌شدن کنید و حتی قدرت تفکر را نیز از دست بدهید.

اگر به اکروفوبیا مبتلا هستید، احتمالا از موقعیت‌هایی که باعث می‌شود زمانی در ارتفاع باشید نیز وحشت دارید. برای مثال نگران باشید که در تعطیلات آینده به اتاق هتلی می‌روید که در طبقه‌ی بالا قرار دارد یا از تعمیر خانه به دلیل ترس از نردبان صرف‌نظر کنید یا حتی از رفتن به خانه‌ی دوست‌تان به‌خاطر داشتن بالکن یا قرار داشتن پنجره‌ای بالای پله‌ها امتناع کنید.2

علت ابتلا به ترس از ارتفاع

از قدیم آکروفوبیا مانند بسیاری از فوبیاهای دیگر به اتفاقات سخت و تلخ در گذشته ی فرد ارتباط داده شده اند. تحقیقات اخیر کمی در مورد این توضیح شبهه ایجاد نموده اند. ترس از افتادن، در کنار ترس از صداهای بلند، یکی از متداول ترین ترس هایی هستند که فرد با آن متولد شده و اکتسابی نیستند. نظریه ی جدید در مورد ترس از ارتفاع نیز شامل انطباق دادن خود با جهانی است که در آن ارتفاع به معنای خطری بزرگ و قابل توجه می باشد.

شدت ترس متغیر بوده و لغت فوبیا برای کسانی استفاده می شود که ترسی بیش از حد شدید دارند. تحقیقات می گویند ترس از ارتفاع در بسیاری از پستانداران دیده می شود، از جمله حیوانات و انسان ها.

دانشمندان از روش هایی برای بررسی این ترس استفاده کرده و وجود آن در نوزاد و کودک انسان را نشان داده اند، همچنین در حیوانات دیگر در همان سن، اغلب این کودکان از رفتن روی سطحی شیشه ای که زیر ان ارتفاع چند متری از زمین مشخص بود اجتناب می ردند. با وجودی که ترس و احتیاط اولیه برای زنده ماندن به شما کمک می کند اما ترس شدید می تواند با فعالیت های روزانه ی شما تداخل داشته باشد، مانند ایستادن روی یک نردبان یا صندلی، و یا حتی بالا رفتن از پله ها.

یک فاکتور احتمالی یک اختلال در سیستم تعادل است. در این شرایط اضطراب برای فرد ایجاد خواهد شد. سیستم تعادلی انسان شامل سیستم احساس حرکت بدن، سیستم وستیبولار و نشانه های دید هستند که باعث محاسبه ی موقعیت و حرکت فرد می شوند. با زیاد شدن ارتفاع نشانه های دید کنار کشیده و تعادل حتی در افراد عادی کمتر می شود. با این وجود اغلب افراد با تغییر دادن خود روی موقعیتی مطمئن تر باعث تعادل بهتر در سیستم حرکتی و وستیبولار در سیستم تعادلی بدن خواهند شد.

در آکروفوبیا کم شدن شدید سیگنال های دید می توانند باعث عملکرد نامناسب وستیبولار یا استراتژی های نادرست شوند. حرکت در ارتفاع زیاد نیاز به فرایندهای دید عادی بیشتری دارد. قشر بینایی پرکارتر شده و نتیجه می تواند به نوعی تاری دید و سرگیجه باشد. برخی متخصصان می گویند اشتباه است افراد مبتلا به آکروفوبیا را در معرض ارتفاع زیاد قرار داد بدون اینکه ابتدا مشکل سیستم وستیبولار را حل کرد. تحقیقات در این زمینه در مراکز متعددی ادامه دارد.3

درمان ترس از ارتفاع یا فوبیای ارتفاع

درمان فوبیا با روش‌های مختلفی در جلسات مشاوره کنترل استرس انجام می‌شود، اما در ادامه سه روش درمانی کارآمد برای درمان ترس از ارتفاع را شرح داده ایم.

شناخت درمانی

درمان شناختی یکی از موثرترین راهکارهای درمانی برای ترس از ارتفاع است. افرادی که فوبیای ارتفاع یا بلند هراسی دارند، بودن در بلندی را بسیار خطرناک‌تر از چیزی که هست می‌پندارند. این درمان طرز فکر افراد مبتلا را نسبت به ارتفاع تغییر می‌دهد.

حساسیت زدایی منظم

حساسیت زدایی منظم روش دیگری در درمان فوبیا است. این روش درمانی سه مرحله دارد که شامل موارد زیر می‌باشد.

الف) تهیه لیست از حالت‌ها و موقعیت‌هایی که در فرد اضطراب ایجاد می‌کند. به ترتیب از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند تا اضطراب آورترین محرک

ب) یادگیری روش‌های آرمیدگی و ریلکسیشن

ج) تصور کردن سلسله مراتب لیست از محرکی که کمترین اضطراب را ایجاد می‌کند به ترتیب تا اضطراب آور ترین، در حالی که فرد کاملا ریلکس است.

مواجهه درمانی

این روش درمانی شباهت زیادی با روش حساسیت زدایی منظم دارد. فرد در معرض سلسله مراتب قرار می‌گیرد با این تفاوت که فرد احساس اضطراب را در هر مرحله حفظ می‌کند تا به تدریج این اضطراب برای فرد عادی شود. برای آن که روش‌های درمانی موثر واقع شود، فرد مبتلا باید نسبت به مسئله خود و عامل ایجاد کننده آن آگاهی پیدا کند.

شرکت در جلسات درمانی و مشاوره روانشناسی تخصصی با به کارگیری بهترین روش‌های درمان فوبیا و متعهد ماندن شما به برنامه درمانی، باعث می‌شود ترس از ارتفاع به راحتی درمان شود. در موارد شدیدتر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی مانند داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی استفاده کرد. 1

پینوشتها
1.www.honarehzendegi.com
2.www.chetor.com
3.www.hamkadeh.com