چرا خطاب هاي قرآني همه جا با مردان است؟
نويسنده:آيت الله جوادي آملي (حفظه الله)
در فرهنگ محاوره، کلمه مردم اختصاص به مردان ندارد، گاه مي گويند مردان، گاه مي گويند زنان، گاه مي گويند مردم. مردم يعني همه ي افراد جامعه ، اعم از زن و مرد. اگر گفتند مردان، اين در مقابل زنان است و اگر گفتند زنان، اين در مقابل مردان است.
در فرهنگ محاوره در غرب و شرق عالم مي گويند مردم اين چنين اند، مردم انقلاب کردند، مبارزه کردند. وقتي مي گويند مردم، اختصاصي به مردان ندارد. قرآن کريم هم سه گونه سخن مي گويد، گاهي که خطاب به عموم جامعه است به مذکر اشاره دارد مثل «الذين» و «المؤمنون» گاهي که تعبير به «رجال» دارد، وظيفه اختصاصي مردان را ذکر مي کند، گاهي هم تعبير به «نساء» دارد که وظيفه اختصاصي زن ها را بيان مي کند.
فرهنگ محاوره، فرهنگ مردم است نه مردان و قرآن کريم هم براساس همين فرهنگ محاوره سخن مي گويد. گاهي ذات اقدس اله مي فرمايد: مريم(س) نمونه ي مردم خوب است، يا آسيه نمونه ي مردم خوب است: (و ضرب الله مثلا للذين آمنوا امرأه فرعون)(1) در مورد زن نوح و لوط هم فرمود اينها نمونه ي مردم بد هستند: (ضرب الله مثلا للذين کفروا امرأه و امرأه لوط)(2).
ائمه (ع) نمونه ي مردم خوبند و همه ي افراد جامعه، چه زن و چه مرد بايد به آنها اقتدا کنند. فاطمه زهرا(س) هم اين چنين است، نمونه ي مردم خوب است، نه نمونه ي زنان خوب. ذات اقدس اله در آيه اي که تلاوت شد نفرمود نمونه ي زنان خوب زن فرعون است، نفرمود نمونه ي زنان خوب مريم است بلکه فرمود: مريم و آسيه نمونه مردم خوب هستند.
پس انسان خوب، نمونه ي انسان هاي ديگر است چه مرد باشد چه زن. خداوند متعال در سوره مبارکه ي نحل مي فرمايد: (من عمل صالحا من ذکر أو أنثي و هو مؤمن فلنحيينه حياه طيبه) (3) اگر کسي داراي جان و عقيده سالم بود و کارهاي صالح انجام داد، زن باشد يا مرد، ما به او حيات طيبه مي دهيم.
در اواخر سوره ي آل عمران (که مستحب است انسان موقعي که براي نماز شب برمي خيزد اين جملات را قرائت کند)آمده است: (فاستجاب لهم ربهم أني لا أضيع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثي بعضکم من بعض)(4) اگر کسي مؤمن باشد و عمل خير انجام دهد چه زن و چه مرد، اجر او را ضايع نمي کنيم. در سوره ي مبارکه ي احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم ذکر مي کند: (ان المسلمين و المسلمات و المؤمنين و المؤمنات و القانتين و القانتات...)(5) بنابراين هرگز خطاب هاي قرآني به مردان نيست، خطاب به مردم است.
/خ
در فرهنگ محاوره در غرب و شرق عالم مي گويند مردم اين چنين اند، مردم انقلاب کردند، مبارزه کردند. وقتي مي گويند مردم، اختصاصي به مردان ندارد. قرآن کريم هم سه گونه سخن مي گويد، گاهي که خطاب به عموم جامعه است به مذکر اشاره دارد مثل «الذين» و «المؤمنون» گاهي که تعبير به «رجال» دارد، وظيفه اختصاصي مردان را ذکر مي کند، گاهي هم تعبير به «نساء» دارد که وظيفه اختصاصي زن ها را بيان مي کند.
فرهنگ محاوره، فرهنگ مردم است نه مردان و قرآن کريم هم براساس همين فرهنگ محاوره سخن مي گويد. گاهي ذات اقدس اله مي فرمايد: مريم(س) نمونه ي مردم خوب است، يا آسيه نمونه ي مردم خوب است: (و ضرب الله مثلا للذين آمنوا امرأه فرعون)(1) در مورد زن نوح و لوط هم فرمود اينها نمونه ي مردم بد هستند: (ضرب الله مثلا للذين کفروا امرأه و امرأه لوط)(2).
ائمه (ع) نمونه ي مردم خوبند و همه ي افراد جامعه، چه زن و چه مرد بايد به آنها اقتدا کنند. فاطمه زهرا(س) هم اين چنين است، نمونه ي مردم خوب است، نه نمونه ي زنان خوب. ذات اقدس اله در آيه اي که تلاوت شد نفرمود نمونه ي زنان خوب زن فرعون است، نفرمود نمونه ي زنان خوب مريم است بلکه فرمود: مريم و آسيه نمونه مردم خوب هستند.
پس انسان خوب، نمونه ي انسان هاي ديگر است چه مرد باشد چه زن. خداوند متعال در سوره مبارکه ي نحل مي فرمايد: (من عمل صالحا من ذکر أو أنثي و هو مؤمن فلنحيينه حياه طيبه) (3) اگر کسي داراي جان و عقيده سالم بود و کارهاي صالح انجام داد، زن باشد يا مرد، ما به او حيات طيبه مي دهيم.
در اواخر سوره ي آل عمران (که مستحب است انسان موقعي که براي نماز شب برمي خيزد اين جملات را قرائت کند)آمده است: (فاستجاب لهم ربهم أني لا أضيع عمل عامل منکم من ذکر أو أنثي بعضکم من بعض)(4) اگر کسي مؤمن باشد و عمل خير انجام دهد چه زن و چه مرد، اجر او را ضايع نمي کنيم. در سوره ي مبارکه ي احزاب هم مفصلا مردان و زنان را کنار هم ذکر مي کند: (ان المسلمين و المسلمات و المؤمنين و المؤمنات و القانتين و القانتات...)(5) بنابراين هرگز خطاب هاي قرآني به مردان نيست، خطاب به مردم است.
پي نوشت ها
1- سوره ي تحريم (66): آيه ي 11.
2- سوره ي تحريم (66): آيه ي 10.
3- سوره ي نحل (16): آيه ي 97.
4- سوره ي آل عمران (3): آيه ي 5.
5- سوره ي احزاب(33): آيه ي 35.
/خ
