آناتومی ماهیان آب شور

متاسفانه در کشور ما در مورد ماهیان تزئینی حساسیت چندانی وجود ندارد و تازه پس از چند سال حیواناتی مانند سگ دارای اهمیت گردیده اند و در صورت بیماری به دامپزشکی ها ارجاع داده میشوند در صورتی که در بسیاری از کشور ها ماهیان آکواریومی بسیار مهم تلقی میشوند و در صورت بیماری صاحبان ماهی به خود جرات درمان خودسرانه نمیدهند و ماهی خود را برای در مان به بیمارستان حیوانات و مراکز دامپزشکی میبرند .
همانطور که خودمان میدانیم ما فقط از داروی های خوراکی جهت درمان استفاده میکنیم و در موارد حاد که ماهی نیاز به داروی تزریقی دارد و یا نیاز به جراحی دارد از خیر آن میگزریم و به مردن ماهی راضی میشویم. به عنوان مثال دو ماه پیش یکی از اسکار های من به علت برخورد با شیارهای شیشه ای درپوش شیشه ای آکواریوم دچار زخمی بزرگ شده بود که تقریبا به اندازه ی 4 سانتی متر از پوست ناحیه بین سر و باله کنده شده بود و ماهی به شدت بیحال در کف آکواریوم افتاده بود در این لحظه با توجه به لوازم و تجهیزاتی که به عنوان یک دامپزشک در منزل داشتم و با خرید مقداری tms (نوعی ماده بیهوش کننده) و سالین (نوعی ماده ی ضدعفونی کننده در موارد زخمهای کهنه شده که تجمع هاگ قارچ و انگل د رآن ایجاد شده باشد) از داروخانه ی دامپزشکی و نخ بخیه قابل جذب 4-0 به صورت ساده تکی بخیه زدم .

و چیزی که باعث تعجب من بود فکری بود که افراد خانواده خودم میکردند . آنها اعتقاد داشتند که این ماهی دیگر مردنی است و این کارها تاثیری ندارد ولی پس انجام عمل ماهی پس از 2 روز به صورت کاملا شاداب و سرزنده در آکواریوم به شنا می پرداخت وپس از چند هفته زخمها بدون هیچ علامتی ترمیم شدند
البته این نمونه ی ساده ای از یک بخیه در مقابله با زخم بود ولی تا بهحال چندین مورد برداشت غده های توموری در ماهی های انجل و دیسکس هم داشتم. ولی در کل متاسفم که دوستان عزیز ما به ماهی های خودشون تا این اندازه اهمیت نمیدهند.
وظیفه بر من حکم میکند تا مبحثی در مورد عمل جراحی و عملیات آزمایشگاهی و انگل شناسی ماهی ایجاد نمایم تا کمکی باشد برای دوستان. البته من به هیچ یک از دوستان پیشنهاد نمیکنم که خود اقدام به انجام این عملیات بکنند زیرا در درجه اول نیاز به تخصص در مورد اصول جراحی و اصول کالبد شناسی دارد که نیاز مبرم به تخصص دارد و اگر من به شخصه اینکار را کرده ام به دلیل دامپزشک بودن و تخصص کامل در زمینه اصول جراحی و کالبد شناسی داشتن دست به این اعمال زده ام و هدف اصلی از ایجاد این تاپیک فقط آشنایی دوستان با چگونگی انجام این اعمال میباشد
در درجه اول برای بررسی ماهی ها باید ماهی را بلافاصله پس از صید مورد بررسی قرار داد.در مورد بعضی از تک یاخته هایی مانند ( ترماتودهای مونوژن ) لازم است این بررسی بر روی ماهی زنده یا ماهی که به تازگی مرده است انجام گیرد.ولی انگلهای پر یاخته نسبت به گذشت اززمان مرگ و تغییرات پس از آن مقاوم ترند و تغییر شکل ساختمانی پیدا نمیکنند .به عنوان مثال کرمها به خصوص در زمان لاروی تا مدت ها پس از مرگ از بین نمیروند و بنابراین برای بررسی این موارد نیازی به زنده نگه داشتن ماهی نمیباشد .
در صورتی که با مشکل زمان لازم برخورد کردید و نمیتوانید ماهی را در همان زمان تشریح کنید باید آن را به صورت فریز در بیاورید .البته میتوان در مواد تثبیت کننده نیز قرار داد که به عنوان مثال در مورد بچه ماهی ها میتوان از فرمالین 10% استفاده کردولی در مورد ماهی های بزرگتر باید این مواد تثبیت کننده را در محوطه شکمی آنها تزریق کرد.

بیهوش کردن ماهی

ماهی را میتوان با داروهای بیهوشی (در صورت نیاز به زنده ماندن ماهی) و یا ضربه (منجر به مرگ ماهی شود) بی حرکت کرد.برای ایجاد بیهوشی در اهی از داروهای زیادی بنا به مورد مربوط استفاده میشود ولی از عمومی ترین نمونه آن میتوان به ms222 (تریکائین متان سولفانات) اشاره کرد .برای اینکار ms222 را به میزان 100-200 میلی گرم در لیتر در آب حل میکنند . از دیگر داروهای که در صورتنبودن ms222 استفاده میشود میتوان به لیدوکائین (در کلیه ی دامپزشکی ها و داروخانه های دامپزشکی موجود است) و یا کتامیناستفاده نمود که هر کدام میزان مخصوص خود را دارد.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید که ستفاده از داروهای بیهوشی ممکن است باعث از بین رفتن تک یاختگان سطحی یا تغییر شکل و به حرکت شدن آنها گردد.
ثبت ویژگی های ماهی پس از بی حرکت کردن ماهی آن را زیست سنجی (بیومتری) میکنند. برای انجام این کار مشخصاتی از قبیل : طول کل ، طول استندارد ، وزن ، عرض بدن ، طول سر ، طول تنه ، مقدار فلسهای روی خط جانبی ، مقدار شعلع باله ای و فرمول دندانهای حلقی اندازه گیری و تعیین میشود . البته اطلاعات دیگری از قبیل:
تاریخ صید ماهی ، وضعیت ظاهری ، رنگ بدن ، رنگ اصلی قبل از مرگ یا بیهوشی ، و در صورت تشخیص سن ، جنس ، و گونه ی ماهی را باید ثبت کرد.

بررسی انگلهای پوست و آبشش ماهی

ابتدا پوست ، باله ها و دیگر اندام های خارجی ماهی بدقت با چشم غیر مصلح و یا با ذره بین دستی بررسی شده و و جود انگلهای ماکروسکوپی از قبیل زالو (لرنه آ) و یا کیست هی انگلی مورد توجه قرار میگیرد.
برای بررسی آبششها پس از برداشتن سرپوشها ی آبشوشی علاوه بر تهیه کسترش مرطوب -
(روش کشت شامل محیط کشت که میتواند از محیطی مانند آگار آگار باشد که رایج ترین نوع محیط های کشت میباشد و کلونی میکروبی باکتریایی که در این مورد در بین آبششهای ماهی میباشد و لوازمی چون لوپ ، آنس ، پلیت و... میباشد)
کمانهای آبششی را قیچی کرده و در یک در یک پتری دیش(پلیت) قرار میدهند. سپس مقداری آب یا محلول ایزوتونیک نمک طعام به آن افزوده و با استفاده از استریو میکروسکوپ تک تک تیغه ها یا همان فیلامان (شیار) های آبششی را جهت یافتن انگلهای مختلف از جمله منوژنها و سخت پوستان مورد بررسی قرار می دهند.
برای دیدن انگلهای تک یاخته و یا پر یاختگان از نواحی مختلف پوست و آبشش گسترش مرطوب تهیه و با میکروسکوپ نوری بررسی میکنیم. برای این کار با نووک تیغ بیستوری و یا با یک لامل مقداری موسلامح(ترشحات) و بافتهای سطحی پوست و آبشش را تراشیده و روی یک لام قرار میدهند . سپس یک قطره آب یا محلول ایزوتونیک نمک طعام به آن افزوده و روی لامل قرار میدهند و با میکروسکوپ مورد بررسی قرار میدهند.
رده ماهیها جزء‌‌ مهره‌داران هستند. ماهیها شامل 4 رده به نامهای آکادنتووین ، پلاکودرم ، ماهیهای استخوانی و ماهیهای غضروفی هستند. رده اول و دوم به صورت فسیل هستند. ماهیهای زنده را غضروفیها و استخوانیها تشکیل می‌دهند. ارتباطی بین ماهیهای استخوانی و غضروفی از نظر منشا یا خاستگاه وجود ندارد. بطور کلی ماهیها آبزیانی هستند که بیشتر از طریق آب‌شش تنفس می‌کنند و خونسرد هستند. ماهیهای غضروفی و استخوانی از نظر ساختار سیستمها و دستگاههای بدن شباهتها و تفاوتهایی باهم دارند.

رده ماهی های غضروفی

بیشتر از حدود 650 گونه زنده دارند که اندامهای حسی خوب توسعه یافته داشته و آرواره‌های قوی مجهز به دندانهای تیز ، عضلات مناسب برای شنا دارند. خوی و آلات صیادی این جانوران را به عنوان گروهی مقاوم و کاملا توسعه یافته در آبهای دنیا مشخص می‌کند. وجه مشخصه این ماهیها داشتن اسکلتی از جنس غضروف است. سلامحه ماهیها و سفره ماهیها جزء این رده هستند.

ویژگی های ماهی های غضروفی

بدن دوکی شکل است و این طرح بدن ، اصطحکاک جانور را با آب کمتر کرده و از فرسایش تنه می‌کاهد.
دهان این ماهیها در سطح شکمی ناحیه سر قرار دارد. کیسه‌های بویایی وارد حفره‌های دهانی نمی‌شوند. آرواره‌های مجهز به دندانهای تیز هم دیده می‌شود.
پوست از نوع فلس‌دار یا شبه پولک است و غدد مخاطی زیادی در پوست وجود دارد.
جمجمه و ستون مهره‌ها تماما از جنس غضروف است.
دستگاه گوارش دارای معده‌ای به شکل J بوده و روده کوتاه است.
دستگاه گوارش خون بسته است. قلب دارای یک دهلیز ، یک بطن ، یک سینوس سیاهرگی و پیاز آئورتی می‌باشد. سیستم گردش خون ساده و کامل است.
تنفس بوسیله 7 - 5 جفت آب شش صورت می‌گیرد که دارای شکافهای مجزایی بوده و این شکافها هم فاقد سرپوش هستند.
اندامی که به نام کیسه شنا یا مثانه تنفسی خوانده می‌شود در این جانوران دیده نمی‌شود.
جنس نر و ماده از هم جدا هستند. حالت تخم گذاری یا زنده زایی در اینها دیده می‌شود. رده ماهیهای استخوانی
شاید هیچ گروهی از مهره‌داران به مانند ماهیهای استخوانی با محیط خودشان سازگاری پیدا نکرده‌اند. بطوری که این سازگاری باعث شده که این گروه در هر نوع محیط زیستی بتوانند زندگی کنند. اندازه این ماهیها از ماهیهای غضروفی کوچکتر بوده و طول بیشتر این ماهیها کمتر از یک متر است.

ویژگی های ماهی های استخوانی

دارای اسکلت و جمجمه استخوانی هستند بجز ماهیهای خاویار که کم و بیش اسکلتی غضروفی دارند و اندازه بزرگی آنها هم تا 6 - 4 متر می‌رسد. تعداد مهره‌ها متعدد است.
پوست دارای غدد مولد مخاط است و پولکها بسته به گونه‌های مختلف از نوع درخشان ، مدور و یا شانه‌ای هستند و بعضیها فاقد پولک هستند.
انواعی از باله‌های فرد و زوج آنها دارای شعاعهای باله‌ای غضروفی یا استخوانی هستند.
دهان مجهز به دندانها است. کیسه‌های بویایی جفت نیز وجود دارد.
تنفس در اکثر آنها از راه آب ششها است که توسط کمانهای آب ششی استخوانی نگهداری می‌شوند. در تعداد دیگری از ماهیهای استخوانی تنفس هوایی هم دیده می‌شود.
در این ماهی ها کیسه یا مثانه شنا دیده می‌شود که تعادل ماهی را در اعماق مختلف حفظ می‌کند.
جنس نر از ماده جدا است و لقاح خارجی صورت می‌گیرد و لاروها بطور واضح از افراد بالغ متفاوت هستند.
ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : hojat20
/س