تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان
نويسنده:محسن حيدري سلطان آبادي(*) ، مختار ميران زاده (**)
The effects of subsoiling on soil phasical properties and sunflower yield in mahiar area , isfahan
1 ـ شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25 ـ 20 سانتيمتر و کشت در کف کرت (T1).
2 ـ شحم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25 ـ 20 سانتي متر و کشت بر روي پشته (T2).
3 ـ زير شکني به وسيله ي ساب سويلر تا عمق 45 ـ 40 سانتي متر و شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25 ـ 20 سانتيمتر و کشت در کف کرت(T3) انتخاب گرديد . در تيمار به منظور زير شکني شده و سپس توسط گاو آهن تا عمق 25 سانتي متري برگردانده شد . صفات جرم مخصوص ظاهري خاک ، مقاومت به نفوذ خاک ، سرعت نفوذ آب به خاک ، درصد روغن ، وزن خشک بوته ، طول ريشه و عملکرد دانه اندازه گيري شدند . نتايج نشان داد که جرم مخصوص ظاهري در زمين شخم خورده تا عمق 45 ـ 40 سانتي متر نسبت به عمق 25 ـ 20 سانتي متري تفاوت معني داري نداشت . همچنين سرعت نفوذ آب در خاک در حالت استفاده يا عدم استفاده از ساب سويلر تفاوت معني داري نداشت در حالي که مقدار مقاومت به نفوذ در شخم 45 ـ 40 سانتي متر کمتر از شخم 25 ـ 20 سانتي متر بوده است . در اندازه گيري خصوصيات گياهي ، بين سه روش خاک ورزي در مقادير وزن خشک بوته ، طول ريشه و عملکرد دانه اختلاف معني داري مشاهده نگرديد . اما درصد روغن آفتابگردان در حالت جوي و پشته درسطح آماري پنج درصد کمتر از دو روش ديگر بود . با توجه به هزينه بالاي زيرين شکني ، استفاده از آن توصيه نمي شود .
کلمات کليدي : آفتابگردان ، خاک ورزي اوليه ، گاو آهن برگرداندار ، مقاومت به نفوذ خاک ، ساب سويلر .
آمار نشان مي دهد مصرف سرانه روغن در کشور حدود 17 کيلوگرم مي باشد و اين در حالي است که 90 درصد روغن مصرفي وارداتي است ( بي نام . 1370 و خواجه پور 1370 ) با توجه به اهميت گياه آفتابگردان در توليد روغن هاي خوراکي و نظر به بهبود عملکرد آن و نيز توجه به خشکسالي هاي اخير و کمبود آب ، استفاده از روش هاي خاک ورزي مناسب مي تواند علاوه بر کاهش هزينه هاي آماده سازي زمين ، رطوبت بيشتري در اختيار گياه قرار داده و ميزان آب مصرفي را کاهش دهد . با توجه به امکان رشد ريشه آفتابگردان تا عمق 2 متر ، استفاده از زيرشکن و شکستن لايه هاي زيرين خاک مي تواند باعث توسعه رشد ريشه و استفاده گياه از رطوبت عمق زيرين شده و استحکام گياه را در برابر خوابيدگي بيشتر نمايد . در منطقه اصفهان گياه آفتابگردان به عنوان يک زراعت تابستانه بعد از محصولاتي نظير گندم و جو کشت مي شود که در آن پس از برداشت گندم يا جو ، بقاياي سوزانده شده و زمين 20 تا 25 سانتي متر توسط گاو آهن برگرداندار شخم مي خورد . عمليات خاک ورزي ثانويه شامل استفاده از ديسک و ماله است که چندين بار تکرار مي شود . بعد از ايجاد يک بستر نرم و مناسب ، توسط رديف کار ، بذر آفتابگردان به صورت کشت در دو طرف پشته کاشته مي شود . مطالعات انجام شده نشان مي دهد سوزاندن بقاياي گياهي باعث مي شود ميزان ماده آلي خاک مخصوص در دراز مدت کاهش يافته و موجب افزايش جرم مخصوص خاک گردد ( صلح جو و نيازي 1380 Biederbeck et al.,1980 ) اکثر محققين نشان داده اند که مقاومت به نفوذ خاک در سيستم هاي کم يا عدم خاک ورزي نسبت به خاک هايي که خاک ورزي معمول در آنها شده است . بيشتر مي باشد ( Ismail et al., Qrant,et al.,1993)به منظور ارزيابي اثر نوع خاک ورزي و رژيم آبياري بر عملکرد آفتابگردان آزمايشي انجام شد که در آن دو نوع سيستم خاک ورزي شامل خاک ورزي مرسوم توسط گاو آهن برگرداندار و ديسک و سيستم بدون شخم و سه رژيم آبياري شامل بدون آبياري ، آبياري تا قبل از گلدهي و آبياري تا آغاز رسيدگي مورد استفاده قرار گرفت . نتايج نشان داد جرم مخصوص ظاهري خاک در خاک ورزي مرسوم کمتر از بدون شخم بوده است . همچنين مقدار مقاومت به نفوذ در شخم مرسوم به صورت چشمگيري کمتر از بدون شخم بود . از طرفي حجم ريشه در عمق 10 تا 20 سانتي متري در سيستم خاک ورزي مرسوم 2 و در بدون شخم 5 برابر نسبت به عمق 0 تا 10 کاهش يافت . حداکثر عمق ريشه در سيستم خاک ورزي مرسوم و حدود 30 سانتي متر بوده است . ميزان عملکرد در واحد سطح ، وزن دانه و وزن ماده خشک در سيستم خاک ورزي مرسوم به صورت معني دار بيشتر از سيستم بدون شخم بود ( Gash et al., 2003) به منظور ارزيابي اثر زير شکني به منظور آماده سازي زمين براي کشت آفتابگردان روش هاي مختلفي مورد ارزيابي قرار گرفته است .
مطالعاتي بر روي اثر استفاده از ساب سويلر بر عملکرد آفتابگردان انجام شد . نتايج نشان داد مقدار شاخص مخروطي ( شاخصي براي مقاومت به نفوذ خاک ) در زمين ساب سويلر زده شده کمتر بوده و مقدار عملکرد گياه آفتابگردان در اين زمين افزايش يافت ( Sojka et al,.1990) در تحقيقي Archetti et al,.1989) پنج روش خاک ورزي را در کشت آفتابگردان مقايسه کردند که شامل اين موارد بوده است :
1 ـ شخم سطحي با گاو آهن برگرداندار به همراه چيزل
2 ـ ساب سويلر عميق به همراه شخم سطحي با گاو آهن برگرداندار
3 ـ کم خاک ورزي
4 ـ بدون شخم
5 ـ شخم سنتي عميق به عمق 45 سانتي متر
نتايج نشان داد در روش هاي حداقل شخم ، ظرفيت کاري دستگاه ها افزايش و مقدار سوخت مصرفي کاهش يافت .
همچنين فعاليت ميکرو ارگانيسم هاي سطحي خاک زياد شد . از طرفي مقدار رشد ريشه و عملکرد محصول در روش هاي اجراي شخم عميق تر بيشتر بوده است . روش هاي ديگري از خاک ورزي مورد مطالعه قرار گرفت که در آن به ترتيب از :
1 ـ گاو آهن برگرداندار استاندارد
2 ـ ديسک
3 ـ کولتيواتور
4 ـ ساب سويلر
5 ـ کشت مستقيم استفاده شد .
نتايح نشان داد مقدار عملکرد در استفاده از گاو آهن برگرداندار و ساب سويلر يکسان بوده است ولي به منظور داشتن عملکرد مناسب ، استفاده از ساب سويلر به همراه ديسک توصيه مي شود ( Simeonov et al , . 1984 )
اين طرح به منظور بررسي تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان انجام شد .
بعد از اولين آبياري جرم مخصوص ظاهري خاک با استفاده از استوانه هاي فلزي و مقدار مقاومت به نفوذ خاک با استفاده از دستگاه پنترومتر اندازه گيري شد . به منظور بررسي اثر عمق شخم بر سرعت نفوذ آب در خاک ، از روش رينگ هاي مضاعف استفاده گرديد . در اين روش قبل از اولين آبياري در کرت زيرشکن خورده و کرت شخم مرسوم در سه نقطه رينگ ها نصب و تا سطح مشخص پر از آب شدند . ميزان افت ارتفاع آب استوانه وسط طي گذشت 150 دقيقه ثبت گرديد . ميانيگن آخرين ثبت ها که در آن سرعت نفوذ تقريبا ثابت مي گردد به عنوان سرعت نفوذ پايه در نظر گرفته شد . در مرحله ي برداشت وزن خشک بوته ، طول ريشه ، درصد روغن و عملکرد دانه اندازه گيري شد . نمونه ها از دو رديف وسط هر کرت در طول دو متر برداشت گرديد . به منظور اندازه گيري درصد روغن در آزمايشگاه از روش سوکسله استفاده شد . داده ها توسط برنامه آماري SAS و Excel تجزيه و تحليل گرديد . ميانگين هاي به دست آمده به وسيله ي آزمون چند دامنه اي دانکن مقايسه و دسته بندي گرديد .
جدول تجزيه واريانس 1 و نمودار 1 تاثير روش هاي مختلف خاک ورزي بر جرم مخصوص ظاهري خاک را نشان مي دهد . بر اين اساس تفاوت معني داري در مقدار جرم مخصوص ظاهري خاک مشاهده نگرديد . علت اصلي اين امر عمليات خاک ورزي اوليه مشابه و تردد ماشين آلات است . از طرفي چون منطقه مورد آزمايش با آب شور آبياري مي گردد ، در سه زمين شخم خورده بعد از آبياري ساختمان خاک به شدت متلاشي و منافذ آن پر شده مي گردد .
با توجه به جدول تجزيه واريانس 1 و نمودار 2 ، در عمق 20 ـ 10 سانتي متري درسطح آماري يک درصد و در عمق 30 ـ 20 سانتي متر در سطح آماري 5 درصد ، عمق شخم بر مقدار مقاومت به نفوذ خاک تاثير گذار بوده است. مجموعاً ديده مي شود که در خاک ورزي با عمق 45 ـ 40 سانتي متر تا عمق 30 سانتي متر مقدار مقاومت به نفوذ خاک به صورت معني داري کمتر از مقدار مشابه در خاک ورزي با عمق 25 ـ 20 سانتي متر است . زيرا زير شکني خاک باعث شکستن لايه هاي سخت شده است . در عمق 40 سانتي متري به بعد کاهش مقدار مقاومت به نفوذ معني دار نيست و نشان مي دهد عمل زير شکني خاک به دليل عدم کاربرد مناسب زير شکن بدون باله يا کار در نقطه بحراني زير شکني به درستي انجام گرفته است . تحقيقات در فارس نشان داد استفاده از زير شکن در دو عمق 35 ـ 30 و 45 ـ 40 سانتي متري نسبت به شخم با گاو آهن برگرداندار در عمق 25 ـ 20 سانتي متر در مقدار جرم مخصوص ظاهري و مقاومت به نفوذ تفاوت معني داري ايجاد نکرد . ( صلح جو 1380 ) .
2 ـ سرعت نفوذ آب در خاک :
طبق اطلاعات نمودار 3 تفاوت معني داري در سرعت پايه نفوذ آب در خاک در زمين زير شکن شده و شخم مرسوم مشاهده نمي شود . متلاشي شدن ذرات خاک توسط آب شور و ته نشين شدن املاح ، باعث بسته شدن سريع منافذ خاک و حذف اثر زيرشکني خاک در سهولت نفوذ آب گرديده است .
با توجه به جدول تجزيه واريانس 3 و مقايسه ميانگين ها 4 به جزء صفت درصد روغن ساير موارد اندازه گيري شده تفاوت معني داري را نشان نمي دهند . مقايسه کلي نشان مي دهد هر چند زير شکني و شخم در عمق 45 ـ 40 سانتي متري مقدار مقاومت به نفوذ خاک را کاهش داده ولي در خصوصيات گياهي از قبيل طول ريشه ، عملکرد دانه و وزن خشک گياه تفاوت معني داري ايجاد نکرده است . از طرفي هزينه بالاي شخم در عمق 45 ـ 40 سانتي متر نشان مي دهد شخم در عمق 25 ـ 20 سانتي متر مناسب مي باشد .
بي نام . 1307 . بررسي نتايج آمارگيري جاري جمعيت . مرکز آمار ايران .
خواجه پور ، م . 1370 توليد نباتات صنعتي ، انتشارات جهاد دانشگاهي صنعتي اصفهان .
صلح جو ، ع . نيازي ، ج . 1380 تاثير عمليات زير شکن بر خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد گندم آبي . مجله تحقيقات مهندسي کشاورزي ، وزارت جهاد کشاورزي ، سازمان تحقيقات و آموزش کشاورزي ، موسسه تحقيقات کشاورزي . جلد 2 ، شماره 7 ، 78 ـ 65 .
Archetti،R.Bonciarelli،f.and farina ،g.1989.Results of tillage trials carried out in 1981-1987 in central Italy .Rivistat-di-ingegneria-Agraria.20:43-49.
چکيده :
1 ـ شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25 ـ 20 سانتيمتر و کشت در کف کرت (T1).
2 ـ شحم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25 ـ 20 سانتي متر و کشت بر روي پشته (T2).
3 ـ زير شکني به وسيله ي ساب سويلر تا عمق 45 ـ 40 سانتي متر و شخم با گاو آهن برگرداندار تا عمق 25 ـ 20 سانتيمتر و کشت در کف کرت(T3) انتخاب گرديد . در تيمار به منظور زير شکني شده و سپس توسط گاو آهن تا عمق 25 سانتي متري برگردانده شد . صفات جرم مخصوص ظاهري خاک ، مقاومت به نفوذ خاک ، سرعت نفوذ آب به خاک ، درصد روغن ، وزن خشک بوته ، طول ريشه و عملکرد دانه اندازه گيري شدند . نتايج نشان داد که جرم مخصوص ظاهري در زمين شخم خورده تا عمق 45 ـ 40 سانتي متر نسبت به عمق 25 ـ 20 سانتي متري تفاوت معني داري نداشت . همچنين سرعت نفوذ آب در خاک در حالت استفاده يا عدم استفاده از ساب سويلر تفاوت معني داري نداشت در حالي که مقدار مقاومت به نفوذ در شخم 45 ـ 40 سانتي متر کمتر از شخم 25 ـ 20 سانتي متر بوده است . در اندازه گيري خصوصيات گياهي ، بين سه روش خاک ورزي در مقادير وزن خشک بوته ، طول ريشه و عملکرد دانه اختلاف معني داري مشاهده نگرديد . اما درصد روغن آفتابگردان در حالت جوي و پشته درسطح آماري پنج درصد کمتر از دو روش ديگر بود . با توجه به هزينه بالاي زيرين شکني ، استفاده از آن توصيه نمي شود .
کلمات کليدي : آفتابگردان ، خاک ورزي اوليه ، گاو آهن برگرداندار ، مقاومت به نفوذ خاک ، ساب سويلر .
مقدمه :
آمار نشان مي دهد مصرف سرانه روغن در کشور حدود 17 کيلوگرم مي باشد و اين در حالي است که 90 درصد روغن مصرفي وارداتي است ( بي نام . 1370 و خواجه پور 1370 ) با توجه به اهميت گياه آفتابگردان در توليد روغن هاي خوراکي و نظر به بهبود عملکرد آن و نيز توجه به خشکسالي هاي اخير و کمبود آب ، استفاده از روش هاي خاک ورزي مناسب مي تواند علاوه بر کاهش هزينه هاي آماده سازي زمين ، رطوبت بيشتري در اختيار گياه قرار داده و ميزان آب مصرفي را کاهش دهد . با توجه به امکان رشد ريشه آفتابگردان تا عمق 2 متر ، استفاده از زيرشکن و شکستن لايه هاي زيرين خاک مي تواند باعث توسعه رشد ريشه و استفاده گياه از رطوبت عمق زيرين شده و استحکام گياه را در برابر خوابيدگي بيشتر نمايد . در منطقه اصفهان گياه آفتابگردان به عنوان يک زراعت تابستانه بعد از محصولاتي نظير گندم و جو کشت مي شود که در آن پس از برداشت گندم يا جو ، بقاياي سوزانده شده و زمين 20 تا 25 سانتي متر توسط گاو آهن برگرداندار شخم مي خورد . عمليات خاک ورزي ثانويه شامل استفاده از ديسک و ماله است که چندين بار تکرار مي شود . بعد از ايجاد يک بستر نرم و مناسب ، توسط رديف کار ، بذر آفتابگردان به صورت کشت در دو طرف پشته کاشته مي شود . مطالعات انجام شده نشان مي دهد سوزاندن بقاياي گياهي باعث مي شود ميزان ماده آلي خاک مخصوص در دراز مدت کاهش يافته و موجب افزايش جرم مخصوص خاک گردد ( صلح جو و نيازي 1380 Biederbeck et al.,1980 ) اکثر محققين نشان داده اند که مقاومت به نفوذ خاک در سيستم هاي کم يا عدم خاک ورزي نسبت به خاک هايي که خاک ورزي معمول در آنها شده است . بيشتر مي باشد ( Ismail et al., Qrant,et al.,1993)به منظور ارزيابي اثر نوع خاک ورزي و رژيم آبياري بر عملکرد آفتابگردان آزمايشي انجام شد که در آن دو نوع سيستم خاک ورزي شامل خاک ورزي مرسوم توسط گاو آهن برگرداندار و ديسک و سيستم بدون شخم و سه رژيم آبياري شامل بدون آبياري ، آبياري تا قبل از گلدهي و آبياري تا آغاز رسيدگي مورد استفاده قرار گرفت . نتايج نشان داد جرم مخصوص ظاهري خاک در خاک ورزي مرسوم کمتر از بدون شخم بوده است . همچنين مقدار مقاومت به نفوذ در شخم مرسوم به صورت چشمگيري کمتر از بدون شخم بود . از طرفي حجم ريشه در عمق 10 تا 20 سانتي متري در سيستم خاک ورزي مرسوم 2 و در بدون شخم 5 برابر نسبت به عمق 0 تا 10 کاهش يافت . حداکثر عمق ريشه در سيستم خاک ورزي مرسوم و حدود 30 سانتي متر بوده است . ميزان عملکرد در واحد سطح ، وزن دانه و وزن ماده خشک در سيستم خاک ورزي مرسوم به صورت معني دار بيشتر از سيستم بدون شخم بود ( Gash et al., 2003) به منظور ارزيابي اثر زير شکني به منظور آماده سازي زمين براي کشت آفتابگردان روش هاي مختلفي مورد ارزيابي قرار گرفته است .
مطالعاتي بر روي اثر استفاده از ساب سويلر بر عملکرد آفتابگردان انجام شد . نتايج نشان داد مقدار شاخص مخروطي ( شاخصي براي مقاومت به نفوذ خاک ) در زمين ساب سويلر زده شده کمتر بوده و مقدار عملکرد گياه آفتابگردان در اين زمين افزايش يافت ( Sojka et al,.1990) در تحقيقي Archetti et al,.1989) پنج روش خاک ورزي را در کشت آفتابگردان مقايسه کردند که شامل اين موارد بوده است :
1 ـ شخم سطحي با گاو آهن برگرداندار به همراه چيزل
2 ـ ساب سويلر عميق به همراه شخم سطحي با گاو آهن برگرداندار
3 ـ کم خاک ورزي
4 ـ بدون شخم
5 ـ شخم سنتي عميق به عمق 45 سانتي متر
نتايج نشان داد در روش هاي حداقل شخم ، ظرفيت کاري دستگاه ها افزايش و مقدار سوخت مصرفي کاهش يافت .
همچنين فعاليت ميکرو ارگانيسم هاي سطحي خاک زياد شد . از طرفي مقدار رشد ريشه و عملکرد محصول در روش هاي اجراي شخم عميق تر بيشتر بوده است . روش هاي ديگري از خاک ورزي مورد مطالعه قرار گرفت که در آن به ترتيب از :
1 ـ گاو آهن برگرداندار استاندارد
2 ـ ديسک
3 ـ کولتيواتور
4 ـ ساب سويلر
5 ـ کشت مستقيم استفاده شد .
نتايح نشان داد مقدار عملکرد در استفاده از گاو آهن برگرداندار و ساب سويلر يکسان بوده است ولي به منظور داشتن عملکرد مناسب ، استفاده از ساب سويلر به همراه ديسک توصيه مي شود ( Simeonov et al , . 1984 )
اين طرح به منظور بررسي تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان انجام شد .
مواد و روش ها :
بعد از اولين آبياري جرم مخصوص ظاهري خاک با استفاده از استوانه هاي فلزي و مقدار مقاومت به نفوذ خاک با استفاده از دستگاه پنترومتر اندازه گيري شد . به منظور بررسي اثر عمق شخم بر سرعت نفوذ آب در خاک ، از روش رينگ هاي مضاعف استفاده گرديد . در اين روش قبل از اولين آبياري در کرت زيرشکن خورده و کرت شخم مرسوم در سه نقطه رينگ ها نصب و تا سطح مشخص پر از آب شدند . ميزان افت ارتفاع آب استوانه وسط طي گذشت 150 دقيقه ثبت گرديد . ميانيگن آخرين ثبت ها که در آن سرعت نفوذ تقريبا ثابت مي گردد به عنوان سرعت نفوذ پايه در نظر گرفته شد . در مرحله ي برداشت وزن خشک بوته ، طول ريشه ، درصد روغن و عملکرد دانه اندازه گيري شد . نمونه ها از دو رديف وسط هر کرت در طول دو متر برداشت گرديد . به منظور اندازه گيري درصد روغن در آزمايشگاه از روش سوکسله استفاده شد . داده ها توسط برنامه آماري SAS و Excel تجزيه و تحليل گرديد . ميانگين هاي به دست آمده به وسيله ي آزمون چند دامنه اي دانکن مقايسه و دسته بندي گرديد .
نتايج و بحث
جدول تجزيه واريانس 1 و نمودار 1 تاثير روش هاي مختلف خاک ورزي بر جرم مخصوص ظاهري خاک را نشان مي دهد . بر اين اساس تفاوت معني داري در مقدار جرم مخصوص ظاهري خاک مشاهده نگرديد . علت اصلي اين امر عمليات خاک ورزي اوليه مشابه و تردد ماشين آلات است . از طرفي چون منطقه مورد آزمايش با آب شور آبياري مي گردد ، در سه زمين شخم خورده بعد از آبياري ساختمان خاک به شدت متلاشي و منافذ آن پر شده مي گردد .
با توجه به جدول تجزيه واريانس 1 و نمودار 2 ، در عمق 20 ـ 10 سانتي متري درسطح آماري يک درصد و در عمق 30 ـ 20 سانتي متر در سطح آماري 5 درصد ، عمق شخم بر مقدار مقاومت به نفوذ خاک تاثير گذار بوده است. مجموعاً ديده مي شود که در خاک ورزي با عمق 45 ـ 40 سانتي متر تا عمق 30 سانتي متر مقدار مقاومت به نفوذ خاک به صورت معني داري کمتر از مقدار مشابه در خاک ورزي با عمق 25 ـ 20 سانتي متر است . زيرا زير شکني خاک باعث شکستن لايه هاي سخت شده است . در عمق 40 سانتي متري به بعد کاهش مقدار مقاومت به نفوذ معني دار نيست و نشان مي دهد عمل زير شکني خاک به دليل عدم کاربرد مناسب زير شکن بدون باله يا کار در نقطه بحراني زير شکني به درستي انجام گرفته است . تحقيقات در فارس نشان داد استفاده از زير شکن در دو عمق 35 ـ 30 و 45 ـ 40 سانتي متري نسبت به شخم با گاو آهن برگرداندار در عمق 25 ـ 20 سانتي متر در مقدار جرم مخصوص ظاهري و مقاومت به نفوذ تفاوت معني داري ايجاد نکرد . ( صلح جو 1380 ) .
2 ـ سرعت نفوذ آب در خاک :
طبق اطلاعات نمودار 3 تفاوت معني داري در سرعت پايه نفوذ آب در خاک در زمين زير شکن شده و شخم مرسوم مشاهده نمي شود . متلاشي شدن ذرات خاک توسط آب شور و ته نشين شدن املاح ، باعث بسته شدن سريع منافذ خاک و حذف اثر زيرشکني خاک در سهولت نفوذ آب گرديده است .
.jpg "تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان")
.jpg "تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان")
.jpg "تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان")
با توجه به جدول تجزيه واريانس 3 و مقايسه ميانگين ها 4 به جزء صفت درصد روغن ساير موارد اندازه گيري شده تفاوت معني داري را نشان نمي دهند . مقايسه کلي نشان مي دهد هر چند زير شکني و شخم در عمق 45 ـ 40 سانتي متري مقدار مقاومت به نفوذ خاک را کاهش داده ولي در خصوصيات گياهي از قبيل طول ريشه ، عملکرد دانه و وزن خشک گياه تفاوت معني داري ايجاد نکرده است . از طرفي هزينه بالاي شخم در عمق 45 ـ 40 سانتي متر نشان مي دهد شخم در عمق 25 ـ 20 سانتي متر مناسب مي باشد .
.jpg "تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان")
.jpg "تاثير زيرشکني بر برخي از خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد آفتابگردان در دشت مهيار اصفهان")
بي نام . 1307 . بررسي نتايج آمارگيري جاري جمعيت . مرکز آمار ايران .
خواجه پور ، م . 1370 توليد نباتات صنعتي ، انتشارات جهاد دانشگاهي صنعتي اصفهان .
صلح جو ، ع . نيازي ، ج . 1380 تاثير عمليات زير شکن بر خصوصيات فيزيکي خاک و عملکرد گندم آبي . مجله تحقيقات مهندسي کشاورزي ، وزارت جهاد کشاورزي ، سازمان تحقيقات و آموزش کشاورزي ، موسسه تحقيقات کشاورزي . جلد 2 ، شماره 7 ، 78 ـ 65 .
Archetti،R.Bonciarelli،f.and farina ،g.1989.Results of tillage trials carried out in 1981-1987 in central Italy .Rivistat-di-ingegneria-Agraria.20:43-49.
پی نوشت ها :
(*)(**)(***)اعضاء هيات علمي بخش تحقيقات فني و مهندسي ـ مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي اصفهان .
1 و 2 ـ اعضا ء هيات علمي بخش تحقيقات فني و مهندسي ـ مرکز تحقيقات کشاورزي و منابع طبيعي اصفهان
