آلودگی هوا چیست؟

آلودگى هوا به معناى مخلوط شدن هوا با گازها،قطرات و ذراتى است كه كيفيت هوا را كاهش مى‌دهند
در شهرها، ماشين‌ها و اتوبوس‌ها، هواپيماها و نيز صنايع و ساختمان‌سازى ممكن است باعث آلودگى هوا شوند.
در خارج از شهرها غبار حاصل از شخم زدن زمين به وسيله تراكتورها، ماشين‌ها و كاميون‌هايى كه در جاده‌هاى شنى يا خاكى مى‌رانند، ريزش كوه و دود حاصل از آتش سوزى بيشه‌ها و مزارع باعث آلودگی‌هوا می‌شود.
يك عامل مهم ديگر آلودگى هوا در اغلب شهرهاى بزرگ گاز ازن در سطح زمين است. ازن در سطح زمين هنگامی تشکیل می‌شود كه گازهاى آلاينده حاصل از اتومبیل‌ها و ساير وسائلى كه سوخت مصرف مى‌‌کنند با نور خورشيد واكنش مى‌کند؛ در نتیجه گاز ازنی به وجود می‌‌‌‌آید كه براى انسان سمى است.
اين گاز ازن در شرايط ساكن بودن هوا، درخشندگى نور خورشيد و آب‌وهوای گرم بیشتر به وجود می‌‌آید. اين ازن در سطح زمين را نبايدبا "ازن خوب" كه كيلومترها بالاتر در قسمت فوقانى جو زمين قرار دارد و اشعه ماوراء بنفش مضر خورشيد را جذب می‌کند اشتباه گرفت.
اگزوز اتومبيل در شهرها آلاینده‌های متعددى را از خود خارج مى‌کند از جمله مونوکسیدکربن، دی اكسيد نيتروژن، دى‌اکسید گوگرد، ذرات معلق از جمله ذرات كوچكتر ١٠ ميكرومتر،بنزن، فرمالدئيد، هيدروكربن‌های چندحلقه‌ای.

آلودگى هوا چه علائمى در فرد ايجاد مى‌کند؟

آلودگی هوا می‌تواند باعث تحريك چشم و گلو و ریه‌ها شود. سوزش چشم سرفه و احساس سنگينى در سينه در هنگام قرار گرفتن در معرض آلودگى شديد شايع است.
افراد مختلف واکنش‌های متفاوتى به آلودگى هوا نشان می‌دهند.برخى ممكن است از احساس سنگينى در قفسه سينه و سرفه شديداً ناراحت باشند و برخى ديگر ممكن است هيچ واكنشى نشان ندهند و متوجه آلودگى هوا نباشند. با توجه به اينكه ورزش و فعاليت جسمى نياز به تنفس سريع‌تر و عمیق‌تر دارد، ممكن است باعث تشديد علائم فوق شود. بيمارانى كه مبتلا به بيمارى قلبى مانند آنژين صدری، بيمارى هاى ريوى مانند آسم یا آمفيزم هستند، معمولاً حساسيت بيشترى به آلودگى هوا دارند و زود تر از ديگران متوجه آن مى‌شوند.

تاثير آلودگى هوا بر سلامتی

خوشبختانه در اغلب افراد سالم با برطرف شدن آلودگى هوا علائم ناشى از آن هم برطرف مى‌شود. اما برخى افراد حساسيت بيشترى به اثرات آلودگى هوا نشان دهند.
ریه‌هاى كودكان ممكن است با ميزان كمتر آلودگى هوا احساس ناراحتى كنند. كودكان در مناطق داراى هواى آلوده بيشتر دچار برونشيت و گوش‌درد مى شوند.
مبتلايان به بيمارى قلبى يا ريوى با شدت بيشترى به هواى آلوده واكنش نشان مى‌دهند.اين افراد در طول دوره آلودگى شديد هوا بايد فعاليت‌هاى خود را در بيرون خانه محدود كنند و مراقبت‌هاى‌ پزشكى بيشترى را خواستار شوند.
به غير از مرگ و ميرهاى ناشى از آلودگى بسيار شديد هوا در كوتاه‌مدت، هر روز بيشتر و بيشتر مشخص می‌شود كه آلودگى هوا به مقدار كم در درازمدت می‌تواند اثرات زيان‌‌آوری بر روی انسان‌ها داشته باشد.

در مقابل آلودگى هوا چه بايد كرد؟

به گزارش هاى روزانه سازمان هاى كنترل ‌کننده كيفيت هوا توجه كنيد. در تهران مى توانيد به وب‌سايت شركت كنترل كيفيت هوا www.aqcc.org مراجعه كنيد و وضع آلودگى هوا را به تفكيك مناطق مختلف شهر ببينيد.
براى سنجش كيفيت هوا از معيارى به نام "ضريب كيفيت هوا" (Air Quality Index=AQI) یا استفاده می‌شود كه بر حسب شدت آلودگى از صفر تا ٥٠٠ درجه‌بندی می شود.این شاخص عمدتا میزان ازن در سطح زمین و ذرات معلق ( یه جز شمار گرده‌‌های گیاهی) را می‌سنجد، اما ممکن است اندازه دی‌اکسید گوگرد و دی‌اکسید نیتروژن هم در آن لحاظ شود.
این شاخص به علت حساسیت بیشتر امروزه جایگزین یک شاخص قدیمی‌تر یعنی "ضریب استاندارد آلودگی"(PSI) شده است.
AQI بالاتر از ١٠٠ نشان دهنده هواى ناسالم است.
در صورتى كه در منطقه زندگيتان AQI از ١٠٠ بالاتر رفت به خصوص اگر هوا آفتابى باشد يا به علائمى مثل سنگينى قفسه سينه، سوزش چشم يا سرفه دچار شديد خودتان را از هواى آلوده دور نگه داريد و اقدامات زير را انجام دهيد:
حتى المقدور در طول روزهايى كه ميزان آلودگى هوا بالاست در خانه بمانيد. ميزان بسيارى از آلاينده هوا در داخل خانه كمتر از خارج خانه است.
اگر مجبوريد از خانه خارج شويد، كارهاى خود را صبح زود انجام دهيد يا آنها را به پس از غروب آفتاب موكول كنيد. اين مسئله به به خصوص از لحاظ اجتناب از ازن توليد شده در نتيجه تابش نور خورشيد در هواى آلوده شهرهاى بزرگ اهميت دارد.
در شرايط آلودگى هوا از ورزش يا فعاليت جسمى شديد در خارج خانه اجتناب كنيد؛ هرچه سريع تر تنفس كنيد این هواى آلوده بيشترى را وارد ريه‌هاى خود مى‌كنيد.اين اقدامات معمولاً در كودكان و بزرگسالان سالم جلوى ايجاد علائم را خواهد گرفت. اما اگر در نزديكى يك منبع آلوده كننده مشخص زندگى مى‌كنيد يا بيمارى مزمن قلبى يا ريوى داريد با دكتر خودتان مشورت کنید.
منبع: www.hamshahrionline.ir
/س