راجع به سندرم کودک دوم چه میدانید؟

سندرم کودک دوم
سندرم کودک دوم یا میانی، یک اختلال روان شناختی است که در بین کودکان متولد شده با فرزندان قبل و یا بعدی بوجود می آید و رفتار کودک نسبت به خواهر و برادر خودش منفی می شود.

در این شرایط کودک غالبا گرفتار احساسات منفی از پوچی، ناآگاهی، عدم کفایت، حسادت و اعتماد به نفس پایین و درون گرا می شود و در صورت عدم درمان ممکن است منجر به بروز اختلالات روانی در کودک شود. سندرم کودک میانی کاملا متداول و رایج است ولی متاسفانه والدین به آن توجه زیادی نمی کنند.1

شیوع سندرم کودک میانی

وجود سندرم کودک میانی موضوعی است که زیاد مورد بحث و گفتگو قرار گرفته است و مشخص شده که همه کودکان میانی چنین صفات یا علائمی را بروز نمی دهند. البته یکی از دلایل آن می تواند به دلیل تفاوت در تکنیک های فرزندپروری باشد، که در خانواده های مختلف با هم فرق دارد. اگر والدین نسبت به رفتار خودشان با هر یک از فرزندان شان آگاه باشند و به طور مشابه با آن ها رفتار کنند و فرقی نگذارند بعید است که کودک میانی به چنین مشکلات روانی دچار شود. از طرفی هم این موضوع به خلق و خوی کودکان هم بستگی دارد، زیرا برخی از کودکان زیاد حساس نیستند و اختلافات را تشخیص نمی دهند و کمتر نسبت به این موضوع حساسیت نشان می دهند.1

علائم سندرم کودک دوم

چون شما نمی‌توانید هیجان مشابه و یکسانی را در مورد بچه‌ دوم خود همانند بچه‌ اول نشان دهید بنابراین احتمال دارد او ویژگی‌های بچه‌ی دوم را گسترش دهد تا توجه شما به سمت او جلب شود.

• او ممکن است به تقلاهای محبت شما واکنش نشان ندهد تا شما در مورد اختصاص ندادن وقت کافی به او احساس گناه و عذاب وجدان بکنید. اما، اجازه ندهید این کار، انگیزه‌ی شما را بگیرد. او بیشتر از آن چیزی که تصورش را بکنید می‌خواهد.

• احتمال دارد او کارهایی را به عنوان روشی برای جلب توجه و محبت شما انجام دهد که او را دچار مشکل کند. هیچ وقت به او اجازه ندهید این کار را بکند اما به طور مداوم نیز او را به خاطر این کار سرزنش نکنید.

• بچه‌ دوم شما قطعاً از مقایسه‌ او با خواهر و یا برادرش متنفر است. شما نباید بگویید که چرا تو نمی‌توانی مثل خواهر و یا برادرت باشی؟ چون این کار بیشتر او را تحریک می‌کند تا برخلاف آن رفتار کند.

• شما ممکن است با طرز برخورد منفی، سخنان طعنه آمیز بسیار و خشم مداوم از طرف او مواجه شوید. اما خونسردی خود را در چنین شرایطی حفظ کنید. اینها دیوارهایی هستند که او دور خودش ساخته است و شما فقط با گذر زمان و با عشق و محبت بسیار می‌توانید از این دیوار عبور کنید.

• به خاطر بی‌توجهی که بچه‌ی دوم شما ممکن است با آن مواجه شود احتمال دارد خیلی جاه طلب نباشد چون فکر می‌کند که به هر حال تلاش‌های او درک نخواهند شد. هم چنین بچه‌ی دوم ممکن است در مواقعی که با فشار مقابله می‌کند با مشکلاتی مواجه شود.

• بچه‌ی دوم ممکن است تنها باشد و با روابط صمیمی و نزدیک خیلی خوب نباشد. او ممکن است همانند خواهر و یا برادر خود به آنها ارزش ندهد و احتمالاً این موضوع باعث بروز مشکلات تعهد در آینده خواهد شد.

لطفاً به خاطر داشته باشید که هر بچه‌‌ دومی ممکن است رفتار ذکر شده در بالا را از خود نشان ندهد؛ اما اگر از کودک شما غفلت شد و یا احساس بی‌توجهی و غفلت کرد ممکن است چنین ویژگی‌هایی را از خود نشان دهد.2

پیامدهای سندروم فرزند میانی

بر اساس دانسته های موجود باید گفت که ترتیب تولد در خانواده ها می‌تواند روی هوش و شخصیت فرزندان تاثیر گذار باشد زیرا رفتار والدین با فرزندان روی شکل گیری احساسات، شخصیت و حتی هوش آن ها بسیار موثر است.

به‌طور مثال، بدنبال یک تحقیق علمی دانشمندان شخصیت ۳۷۷ هزار دانش آموز دبیرستانی در کشور آمریکا را مورد بررسی قرار دادند. نتیجه این مطالعه نشان داد که فرزندان اول خانواده صداقت بیشتری داشته و ویژگی مدیریتی و سرپرستی در آن ها بیشتر است. همچنین اعلام شد که این افراد چندان اجتماعی نیستند و بیشتر از بقیه استرس و اضطراب دارند.

فرزندان وسط بسیار کوشا، شریف و با وجدان هستند و این در حالیست که فرزندان آخر خانواده بسیار روشنفکر و اجتماعی بشمار می‌روند. در مورد افرادی که خواهر یا برادر ندارند هم گفته می‌شود که عموما عصبی اما اجتماعی و برون گرا هستند.

با این توضیحات شاید بد نباشد تمرکز مطلب را روی فرزندان وسط بگذاریم و در مورد پیامدهای سندرم کودک میانی صحبت کنیم.

موفقیت در زندگی

برخی گمانه‌زنی‌های علمی بر این اصل استوار است که فرزند میانی خانواده، در راستای غلبه بر این احساس که چندان مورد توجه و حمایت والدین نیست، تلاش‌های خود را در زندگی افزایش می‌دهد تا ثابت کند که به اندازه خواهر و برادرهای بزرگتر و کوچکترشان موفق است. در نتیجه، انرژی خود را، خوب یا بد، به سمت موفقیت بیشتر در زندگی هدایت می‌کند.

نتیجتا، فرزندان وسطی اغلب انسان‌های کارآمدی محسوب می‌شوند.

عدم تعلق‌خاطر به خانواده

فرزندان میانی، همانند بچه‌های دیگر حس تعلق به خانواده ندارند. آنها اغلب بدنبال «احساس ناخواستگی» سعی می‌کنند مستقل بوده و وابستگی خود از خانواده را تا حد امکان کم کنند. همچنین گفته می‌شود که آنها وفاداری زیادی نسبت به خانواده دارند.

متفاوت و خلاق بودن

پژوهشگران بر این باور هستند که فرزندان وسط خانواده اغلب سعی می‌کنند رفتار و خواسته‌های متفاوت از فرزند اول داشته باشند. به‌طور مثال، اگر فرزند بزرگتر به ورزش علاقه شدید داشته باشد، احتمال اینکه فرزند وسطی هنری یا دانشگاهی شود بسیار زیادتر خواهد بود. فرزند اول هر کاری بکند، فرزند دوم دنبال کاری کاملا متفاوت می رود.

به‌زبان دیگر، رفتار فرزندان میانی در واقع نتیجه‌ی واکنش هایی است که به کارهای فرزند اول خانواده نشان می‌دهند.

همچنین این افراد خلاقیت بیشتری در کارهای خود نشان می‌دهند. چون این کودکان توجه کمتری از سوی والدین دریافت می‌کنند، حس استقلال قوی‌تری دارند و ابداع و نوآوری در میان آنها نیز بیشتر مشاهده می‌شود.

عدم اعتمادبه‌نفس و انزواطلبی

شاید بتوان گفت یکی از مرسوم‌ترین نشانه‌های منفی سندروم فرزند میانی این است که حس ناخواسته بودن، اعتمادبه‌نفس فرد را کاهش می‌دهد. هیچ‌چیز بدتر از آن نیست که فردى احساس کند که خواستنی نیست. ازاین‌رو این‌گونه کودکان از فقدان خودباوری در هنگام رشد رنج می‌برند و در نتیجه، اعتمادبه‌نفس آنها در سطح پایینی قرار دارد.

حتی ممکن است کودک مبتلابه سندرم فرزند وسط بیش‌ازحد درون‌گرا یا حتی ضداجتماعی بشود. آن‌ها خود را همانند یک بیگانه تصور می‌کنند و درنتیجه، در موارد دیگر زندگی نیز تبدیل به یک منزوی می‌شوند. این کودکان ترجیح می‌دهند که وقت خود را به‌تنهایی و نه با دیگران صرف کنند، چراکه آن‌ها احساس می‌کنند به آن‌ها بی‌توجهی شده است.

عدم اعتماد به دیگران

کودک وسط، بر اساس احساس نادیده گرفته شدن و ناخواستگی، ممکن است مشکل اعتماد به دیگران را نیز داشته باشند. این کودکان نمی‌توانند به دیگران اعتماد کنند و حتی گاهی اوقات در حسرت اعتماد و تکیه‌بر دیگران زندگی را سپری می‌کنند.3

پیشگیری سندرم کودک میانی

در مورد سندرم کودک میانه آگاهی لازم را کسب کنید.

صبور باشید.

توجه ویژه ای به کودک میانی خود داشته باشید.

از او نظر بخواهید و یاد بدهید که از خودش دفاع کند.

با حرف های کودک گوش داده و با او همدردی کنید.

از او قدردانی و تشکر کنید.

هر هفته یا ماه یک روز را با او سپری کنید.1

پینوشتها
1.www.pezeshket.com
2.www.migna.ir
3.www.yjc.ir