نیاسین چیست؟

نیاسین یکی از هشت ویتامین گروه B است که به آن ویتامین B3 نیز می‌گویند. این ویتامین دو فرم اصلی دارد که هرکدام آثار متفاوتی را روی بدن دارند و هر دو فرم آن را در خوراکی‌ها و همچنین به شکل مکمل می‌توان یافت.

نیکوتینیک اسید: یک شکل از نیاسین است که به‌عنوان مکمل برای کاهش کلسترول و همچنین کاهش خطر ابتلا به بیماری‌‌های قلبی استفاده می‌شود.

نیاسینامید یا نیکوتینامید: برخلاف نیکوتینیک اسید، نیاسینامید کلسترول را کاهش نمی‌دهد، با این‌ وجود می‌تواند در درمان پسوریازیس و کاهش خطر ابتلا به سرطان پوست غیر ملانومی مؤثر باشد.

نیاسین محلول در آب است بنابراین بدن ما آن را ذخیره نمی‌کند. همچنین این ویژگی محلول در آب بودن به بدن ما اجازه می‌دهد مقادیر اضافی این ویتامین را در صورت نیاز نداشتن از بدن خارج کند.

بدن ما نیاسین را از طریق غذا دریافت می‌کند. البته مقدار کمی از نیاسین را نیز از آمینواسیدی به نام تریپتوفان می‌سازد.

نیاسین چطور عمل می‌کند؟

همانند تمام ویتامین‌های گروه B، نیاسین برای تبدیل غذا به انرژی به کمک آنزیم‌ها می‌رود. گفتنی است نیاسین جزء اصلی دو کوآنزیم به نام‌های NAD و NADP است که در متابولیسم سلولی دخیل هستند. علاوه بر این نیاسین نقش مهمی در نشانه‌گذاری یاخته (نشانه‌گذاری سلول)، ساخت و ترمیم DNA ایفا می‌کند.

آثار نیاسین بر روی سلامتی انسان

کاهش کلسترول LDL

جالب است بدانید که نیاسین از سال 1950میلادی برای درمان کلسترول بالا مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در واقع نیاسین می‌تواند کلسترول بد یا همان LDL را بین 5 تا 20 درصد کاهش دهد. بااین‌حال نیاسین به دلیل عوارض جانبی احتمالی آن به‌عنوان درمان اولیه کلسترول مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. گفتنی است نیاسین فقط در افرادی که نمی‌توانند استاتین را تحمل کنند به‌عنوان درمان اولیه برای کاهش کلسترول استفاده می‌شود.

افزایش کلسترول

HDLنیاسین علاوه بر توانایی کاهش کلسترول بد یا LDL، می‌تواند کلسترول خوب یا HDL را تا 15 الی 35 درصد افزایش دهد.

کاهش تری‌گلیسیرید

نیاسین می‌تواند تری‌گلیسیرید را تا 20 الی 50 درصد کاهش دهد. نیاسین این کار را با توقف فعالیت آنزیمی که در سنتز تری‌گلیسیرید دخیل است انجام می‌دهد. درنتیجه، این اتفاق فرآیند تولید LDL و چگالی لیپوپروتئین را کاهش می‌دهد. البته گفتنی است دوزهای درمانی برای رسیدن به این آثار روی کلسترول و تری‌گلیسیرید نیاز است.

ممکن است از بیماری‌های قلبی جلوگیری کند

تأثیر نیاسین بر کلسترول می‌تواند از بیماری‌های قلبی جلوگیری کند. همچنین می‌تواند استرس اکسیداتیو و التهابات را کاهش دهد که هردوی آن‌ها در تصلب شرایین و یا سخت شدن شریان‌ها دخیل هستند.

برخی تحقیقات نشان دادند که نیاسین‌درمانی (همراه با استاتین و یا بدون استاتین) می‌تواند در کاهش خطر مشکلات قلبی مؤثر باشد.(منظور از نیاسین‌درمانی، درمان بیماری‌ها توسط نیاسین و استفاده از مکمل‌های نیاسین برای درمان بیماری‌ها است.)

البته نتیجه‌گیری‌ها در این رابطه متفاوت است. به‌طور مثال تحقیقات دیگری در این زمینه انجام شد و نتیجه حاکی از این بود که نیاسین درمانی نمی‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کاهش ریسک حمله قلبی، سکته و یا مرگ ناشی از بیماری قلبی در افرادی که بیماری قلبی دارند و یا احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی در آن‌ها زیاد است داشته باشد. بنابراین در این زمینه تحقیقات بیشتری موردنیاز است.

می‌تواند به جلوگیری از دیابت نوع 1 کمک کند

دیابت نوع یک، نوعی بیماری خودایمنی است؛ به این معنی که بدن فرد به سلول‌های سازنده انسولین در پانکراس خودش حمله می‌کند و آن‌ها را تخریب می‌نماید.

تیجه یک تحقیق در این رابطه حاکی از این است که نیاسین می‌تواند از این سلول‌ها در برابر حمله محافظت کند و احتمالاً می‌تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 1 را در کودکانی که ریسک ابتلا به دیابت نوع 1 در آن‌ها زیاد است، کاهش دهد.

البته گفتنی است اثر نیاسین در افرادی که دیابت نوع 2 دارند بسیار متفاوت است. درواقع نیاسین از یک‌سو می‌تواند کلسترول را در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کاهش دهد و از سوی دیگر می‌تواند میزان قند خون آن‌ها را افزایش دهد.

بنابراین لازم است تا افراد مبتلا به دیابت که قصد کاهش کلسترول خود توسط نیاسین را دارند، حین مصرف، توجه ویژه‌ای به میزان قند خون خود داشته باشند.

تقویت عملکرد مغز

مغز ما به نیاسین به‌عنوان بخشی از کوآنزیم‌های NAD و NADP برای تأمین انرژی موردنیاز جهت عملکرد مناسب نیاز دارد. در واقع مه مغزی و همچنین علائم روان‌پزشکی با کمبود نیاسین در بدن مرتبط است. همچنین برخی از انواع اسکیزوفرنی یا همان شیزوفرنی می‌توانند توسط نیاسین مورد درمان قرار گیرند. در واقع نیاسین می‌تواند سلول‌های آسیب‌دیده‌ی مغزی ناشی از کمبود نیاسین را به حالت اولیه برگرداند.

کاهش علائم آرتریت

در یک تحقیق مقدماتی، نیاسین به تسکین برخی علائم آرتروز، بهبود حرکت مفاصل و کاهش نیاز به داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی کمک کرد. تحقیق دیگری روی موش‌های آزمایشگاهی دریافت که تزریق ویتامین B3 با کاهش آرتریت در ارتباط است. البته گفتنی است تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است.

درمان پلاگر

کمبود شدید نیاسین در بدن باعث بروز وضعیتی به نام پلاگر می‌شود. بنابراین استفاده از مکمل‌های نیاسین به‌عنوان درمان اصلی برای پلاگر می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد.

البته کمبود نیاسین در کشورهای صنعتی نادر است اما ممکن است در پی مشکلات و بیماری‌های دیگری از قبیل وابسته بودن به الکل (الکلیسم)، بی‌اشتهایی و یا بیماری هارت‌ناپ رخ دهد. 1

چه مقدار نیاسین باید مصرف کنید؟

از آنجا که این دارو را می‌توان به روش‌های مختلفی استفاده کرد، حتما پیش از مصرف با پزشک خود در مورد دوز مناسب صحبت کنید.

همه افراد به مقدار مشخصی از نیاسین، چه از طریق مواد غذایی و چه از طریق مکمل‌ها برای عملکرد طبیعی بدن نیاز دارند. میزان مواد ضروری مورد نیاز بدن در جدولی به نام DRI تعریف می‌شود که در این جدول نیاسین مورد نیاز برای بدن در افراد مختلف با یکدیگر فرق دارد.

کودکان: بسته به سن، روزانه بین ۲ تا ۱۶ میلی‌گرم

مردان: روزانه ۱۶ میلی‌گرم

زنان: روزانه ۱۴ میلی‌گرم

زنان باردار: روزانه ۱۸ میلی‌گرم

زنان شیرده: روزانه ۱۷ میلی‌گرم

حداکثر میزان مصرف روزانه برای بزرگسالان در هر سنی: ۳۵ میلی‌گرم در روز

بیشتر افراد با استفاده از رژیم غذایی سالم می‌توانند مقدار نیاسین مورد نیاز خود را تامین کنند. ممکن است پزشک به شما دستور دهد تا نیاسین را همراه با غذا مصرف کنید تا باعث ناراحتی معده نشود. برای جلوگیری از گرفتگی بدن ممکن است پزشک نیاسین را همراه آسپرین و یا آنتی‌هیستامین در چند هفته اول تا زمانی‌که بدن به نیاسین، عادت کند، تجویز کند. 2

۱۱ غذای سرشار از ویتامین B۳

مواد غذایی زیر، بهترین منابع تأمین ویتامین B۳ هستند.

جگر سیاه گاو: ۸۵ گرم جگر سیاه گاو، محتوی ۱۴٫۲ میلی‌گرم نیاسین است.

سینه‌ی مرغ: ۸۵ گرم سینه‌ی مرغ، محتوی ۱۲٫۳ میلی‌گرم نیاسین است.

ماهی تُن: ۸۵ گرم ماهی تُن، محتوی ۱۱٫۳ میلی‌گرم نیاسین است.

تخمه‌ی آفتابگردان: یک فنجان تخمه‌ی آفتابگردان، محتوی ۹ میلی‌گرم نیاسین است.

گوشت گاو: ۸۵ گرم گوشت گاو، محتوی ۹ میلی‌گرم نیاسین است.

گوشت برّه: ۸۵ گرم گوشت برّه، محتوی ۶٫۹ میلی‌گرم نیاسین است.

ماهی سالمون: ۸۵ گرم ماهی سالمون، محتوی ۶٫۷ میلی‌گرم نیاسین است.

لپّه: یک فنجان لپّه، محتوی ۵٫۷ میلی‌گرم نیاسین است.

بوقلمون: ۸۵ گرم بوقلمون، محتوی ۴ میلی‌گرم نیاسین است.

قارچ: یک فنجان قارچ دکمه‌ای سفید، محتوی ۲٫۵ میلی‌گرم نیاسین است.

ارده: ۲ قاشق غذاخوری ارده، محتوی ۲٫۲ میلی‌گرم نیاسین است. 3

خطرات مصرف نیاسین چیست؟

نیاسین، می‌تواند باعث گرگرفتگی به خصوص در اوایل شروع مصرف شود به همین منظور معمولا پزشک برای جلوگیری از این مشکل به تدریج دوز مصرفی را افزایش می‌دهد. همچنین ممکن است پزشک برای درمان گرفتگی نسخه‌ای دیگر تجویز کند. نیاسین می‌تواند باعث ناراحتی معده و اسهال شود. عوارض جانبی نیاسین به مرور زمان محو می‌شوند و جای نگرانی وجود ندارد.

خطرات: نیاسین، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات کبدی، زخم معده، تغییر سطح گلوکز، آسیب‌رساندن به ماهیچه ها، کاهش فشارخون، تغییر ریتم تپش قلب و سایر مشکلات شود. افرادی‌که دچار مشکلات کبد و کلیه، دیابت، فشارخون بالا و بیماری های قلبی هستند، باید قبل از مصرف نیاسین با پزشک مشورت کنند. بدون دستور پزشک از نیاسین برای درمان کلسترول بالای خون استفاده نکنید.

تداخلات دارویی: اگر داروی خاصی مصرف می‌کنید حتما با پزشک خود در مورد مصرف نیاسین مشورت کنید. نیاسین می‌تواند با داروهایی از جمله داروهای دیابت، رقیق کننده خون، داروهای ضدتشنج، داروهای فشار خون، هورمونهای تیروئیدی و آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل داشته باشد. همچنین از مصرف نیاسین با الکل خودداری کنید زیرا خطر ابتلا به بیماری‌های کبدی را افزایش می‌دهد.

نیاسین، در دوزهای پایین ارائه شده در DRI برای همه بی‌خطر است اما در مقادیر بالاتر که به منظور درمان استفاده می‌شود، میتواند خطرات زیادی داشته باشد. به همین دلیل کودکان و زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی هستند، نباید بیشتر از مقادیر مجاز توصیه شده در DRI اقدام به مصرف نیاسین نمایند، مگر با تجویز پزشک.

همچنین افراد مبتلا به نقرس نباید از این دارو استفاده کنند. 2

پی نوشت:
1.www.article.tebyan.net
2.www.rastineh.com
3.www.chetor.com