... او خواهد آمد
باز شب ... آری اما سحـری می آید
خبری هست که صاحب خبری می آید
باز شب .. آری اما سحـری در راه است
ای ستم سوختگان، دادگری در راه است
در تمام ادیان و مذاهب مختلف جهان اعم از کلیمیت ، مسیحیت، زرتشت، اسلام و ... از مصلحی که در آخر زمان ظهور خواهد کرد و به جنایتها و خیانتهای انسانها خاتمه خواهد داد و شالوده ی حکومت واحد جهانی را، بر اساس عدالت و آزادی استوار خواهد کرد، گفتگو شده است و نوید آن مصلح یزرگ جهان، علاوه بر قرآن مجید، در تمام کتابهای آسمانی چون انجیل، تورات و زبور آمده است.
اگر چه غیر از قرآن مجید، همه ی کتابهای آسمانی دستخوش تحریف شده اند، لکن باز جملاتی از دستبرد دیگران مصون مانده است که در آنها از آمدن مهدی موعود و مصلح جهان و بنیانگذار حکومت واحد جهانی گفتگو شده است . در اینجا نمونه هایی از این موارد ذکر می شود:
و خداوند به ابرام گفت: از ولايت خود و از مولد خويش و از خانه پدر خود به سوى زمينى كه به تو نشان دهم بيرون شو، و از تو امتى عظيم پيدا كنم و تو را بركت دهم، و نام تو را بزرگ سازم، و تو بركت خواهى بود... و از تو جميع قبايل جهان بركت خواهند يافت... و خداوند بر ابرام ظاهر شده گفت: به ذريت تو اين زمين را مى بخشم.1
و در جاى ديگر چنين آمده است:
و بعد از جدا شدن لوط از وى، خداوند به ابرام گفت: اكنون تو چشمان خود را برافراز، و از مكانى كه در آن هستى به سوى شمال و جنوب و مشرق و مغرب بنگر، زيرا تمام اين زمين را كه مى بينى به تو و ذريت تو تا به ابد خواهم بخشيد، و ذريت تو را مانند غبار زمين گردانم، چنانكه اگر كسى غبار زمين تو را تواند شمرد، ذريت تو نيز شمرده شود.2
در جاى ديگر نيز آمده است:
اما من، اينك عهد من با توست، و تو پدر امتهاى بسيار خواهى بود، و نام تو بعد از اين ابرام خوانده نشود، بلكه نام تو ابراهيم خواهد بود، زيرا كه تو را پدر امتهاى بسيار گردانيدم، و تو را بسيار بارور نمايم، و امتها از تو پديد آورم، و پادشاهان از تو به وجود آيند... اما در خصوص اسماعيل تو را اجابت فرمودم، اينك او را بركت داده، باور گردانم و او را بسيار كثير گردانم. دوازده رئيس از وى پديد آيند، و امتى عظيم از وى به وجود آورم.3
و نهالى از تنه يسى4 بيرون آمده، شاخه اى از ريشه هايش خواهد شكفت... بلكه مسكينان را به عدالت داورى خواهد كرد، و به جهت مظلومان زمين به راستى حكم خواهد نمود... و كمربند كمرش عدالت خواهد بود و كمربند ميانش امانت. و گرگ با بره سكونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابيد، و گوساله و شير پروارى با هم...5 .
و در آن زمان ميكائيل امر عظيمى كه براى پسران قوم تو ايستاده است خواهد برخاست، و چنان زمان تنگى خواهد شد كه از حينى كه امتى به وجود آمده است تا امروز نبوده است، و در آن زمان هر يك از قوم تو كه در دفتر مكتوب يافت شود، رستگار خواهد شد، و بسيارى از آنانى كه در زمين خوابيده اند بيدار خواهند شد، اما اينان به جهت حيات جاودانى و آنان به جهت خجالت و حقارت جاودانى و حكيمان مثل روشنايى افلاك خواهند درخشيد، و آنانى كه بسيارى را به راه عدالت رهبرى مى نمايند، مانند ستارگان خواهند بود تا ابدالآباد. اما تو اى دانيال! كلام را مخفى دار، و كتاب را تا زمان آخر مهر كن.6
... زيرا كه شريران منقطع خواهند شد، و اما منتظران خداوند وارث زمين خواهند بود. هان! بعد از اندك زمانى شرير نخواهد بود، در مكانش تأمل خواهى كرد و نخواهد بود، و اما حليمان وارث زمين خواهند شد، و از فراوانى سلامتى متلذذ خواهند گرديد... نعمت اندك يك مرد صالح بهتر است از اندوخته هاى شريران كثير، زيرا كه بازوهاى شريران شكسته خواهد شد، و اما صالحان را خداوند تأييد مى كند.7
در قسمتى ديگر نيز چنين آمده است:
و اما نسل شرير منقطع خواهد شد، صالحان وارث زمين خواهند بود، و در آن تا به ابد سكونت خواهند نمود.15
اين جملات مؤيد همين است كه مراد از زبور، زبور داود است زيرا به صراحت كلام خداوند در قرآن در اينجا آمده است.8
همچنانكه برق از مشرق ساطع شده تا به مغرب ظاهر مى شود، ظهور پسر انسان نيز چنين خواهد شد... آنگاه علامت پسر انسان در آسمان پديد گردد، و در آن وقت جميع طوايف زمين سينه زنى مى كنند، و پسر انسان را ببينند كه بر ابرهاى آسمان با قوت و جلال عظيم مى آيد، و فرشتگان خود را با صور بلند آواز فرستاده، برگزيدگان او را از بادهاى اربعه از كران تا به كران فلك فراهم خواهند آورد... اما از آن روز و ساعت هيچ كس اطلاع ندارد، حتى ملائكه آسمان، جز پدر و بس، ليكن چنانچه ايام نوح بود، ظهور پسر انسان نيز چنان خواهد بود... پس بيدار باشيد، زيرا كه نمى دانيد در كدام ساعت خداوند شما مى آيد... لهذا شما نيز حاضر باشيد، زيرا در ساعتى كه گمان نبريد، پسر انسان مى آيد.9
در انجيل مرقس چنين آمده است:
آنگاه پسر انسان را ببينند كه با قوت و جلال عظيم بر ابرها آيد، در آن وقت فرشتگان خود را از جهات اربعه از انتهاى زمين تا به اقصاى فلك فراهم خواهد آورد... ولى از آن روز و ساعت غير از پدر هيچ كس اطلاع ندارد، نه فرشتگان در آسمان و نه پسر هم. پس برحذر و بيدار شده، دعا كنيد زيرا نمى دانيد كه آن وقت كى مى شود...
مبادا ناگهان آمده شما را خفته يابد، اما آنچه به شما مى گويم به همه مى گويم، بيدار باشيد.10
در انجيل لوقا نيز چنين آمده است:
كمرهاى خود را بسته، چراغهاى خود را افروخته بداريد... پس شما نيز مستعد باشيد، زيرا در ساعتى كه گمان نمى بريد، پسر انسان مى آيد.11
«آنگاه پيروزي بزرگ از طرف ايزدان و برانداختن تبار اهريمنان، عالم كيهان به سعادت اصلي خود رسيده بني آدم بر تخت نيك بختي خواهند نشست.»12
2- جاماسب در كتاب «جاما سبنامه» از زرتشت نقل مي كند كه مي گويد:
«مردي بيرون آيد از زمين تازيان، از فرزندان هاشم، مردي بزرگ سر، بزرگ تن و بزرگ ساق و بر آيين جد خويش و با سپاه بسيار و روي به ايران نهد و آباداني كند و زمين را داد كند.»13
3- درهمان كتاب پس از بشارت دادن به نبوت حضرت رسول(صل الله عليه و اله) مي گويد:
«و از فرزندان دختر آن پيامبر كه خورشيد جهان و شام زمان نام دارد، كسي پادشاه شود در دنيا به حكم يزدان كه جانشين آخر آن پيغمبر باشد. در ميان دنيا كه مكه باشد و دولت او تا به قيامت متصل شود و ..... از خوبان و پيامبران گروه بسيار را زنده كند.....»14
4- جاماسبنامه صفحه 121:«سوشيانس (نجات دهنده بزرگ) دين را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستي را ريشه كن سازد. ايزدان را از دست اهريمن نجات داده ، مردم جهان را همفكر و هم گفتار و هم كردار گرداند.»15
5- در كتاب «زند و هومن سين» صفحه 25 سخن جاماسب را از قول استادش زرتشت چنين نقل مي كند:
«پيش از ظهور سوشيانس پيمان شكني و دروغ و بي ديني در جهان رواج مي يابد و مردم از خدا دوري جسته، ظلم و فساد و فرومايگي آشكار مي گردد و همينها نيز اوضاع جهان را دگرگون ساخته، زمينه را براي ظهور نجات دهنده مساعد مي گرداند. وقايعي كه مصادف با ظهور مي شود عبارتست از علامات شگفت انگيزي كه در آسمان پديد مي آيد و دال بر آمدن خردشهر ايزد مي باشد و فرشتگان از مشرق و غرب به فرمان او فرستاده مي شوند و به همه دنيا پيام مي فرستد اما اشخاص شرور او را انكار مي كنند وكاذب مي شمارند و نگهبانان پيروزگر آسمانها و زمينها در برابر او سر فرود مي آورند.»16
«پادشاهي و دولت دنيا به فرزند سيد خلائق دو جهان «كشن» بزرگوار تمام شود راه كسي باشد كه بر كوههاي شرق و غرب دنيا حكم براند و فرمان كند و ..... دين خدا يك دين شود و دين خدا زنده گردد ونام او «ايستاده» (قائم) باشد وخداشناس باشد.»17
2- در كتاب « وشن جوك » از كتب هندوها چنين آمده است:
«سرانجام زمين به كسي برگردد كه خدا را دوست دارد واز بندگان خاص او باشد و نام او فرخنده و خجسته باشد.»18
3- دركتاب « ديده » :
«پس از خرابي دنيا، پادشاهي در آخرالزمان پيدا شود كه پيشواي خلايق باشد و نام او «منصور» باشد و تمام عالم را بگيرد و به آيين خود آورد و همه كس را از مؤمن و كافر بشناسد.»19
در برخي روايات، منصور را يكي از اسماء حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه) خوانده اند و آية «و من قتل مظلوماً فقد جلعنا لوليه سلطاناً فلا يسرف في القتل انه كان منصوراً» را به آن حضرت منزل ساخته اند كه وي وليّ خون مظلومان و منصور و مؤيد از جانب خداست.20
4- در كتاب « ددانگ » از كتب مقدسه برهمائيان آمده است:
«.... دست حق در آيد و جانشين آخر « متاطا » ظهور كند و شرق و غرب عالم را بگيرد همه جا و خلائق را هدايت كند.»21
5- در «پاتيكل» از كتب هندوان آمده است:
«چون مدت روز تمام شود، دنياي كهنه نو شود و زنده گردد و صاحب ملك تازه پيدا شود از فرزندان دو پيشواي جهان كه يكي ناموس آخرالزمان (حضرت محمد«ص») و ديگري صديق اكبر؛ يعني ، وصي بزرگتر وي كه نام او «پشن» (حضرت علي(عليه السلام) است . و نام آن صاحب ملك ، «راهنما» (هادي و مهدي) است. بحق پادشاه شود و خليفة «رام» (خدا) باشد و حكم براند و او را معجزه بسيار باشد.»22
6- دركتاب «باسك» از كتب هندوها:
«دور دنيا تمام شود به پادشاه عادلي در آخرالزمان كه پيشواي فرشتگان و پريان و آدميان باشد وراستي حق با او باشد و آنچه در دريا و زمينها وكوهها پنهان باشد، همه را بدست آورد و از آسمان و زمين آنچه باشد، خبر مي دهد و از او بزرگتر كسي بدنيا نيايد.»23
7- در كتاب «اوپانيشاد» صفحه 737 :
«اين مظهر ويشنو مظهر دهم در انقضاي كلي يا عصر آهن، سوار بر اسب سفيدي در حالي كه شمشير برهنة‌درخشاني به صورت ستارة دنباله دار در دست دارد ظاهر مي شود و شريران را تماماً هلاك مي سازد و خلقت را از نو تجديد و پاكي را رجعت خواهد داد ..... اين مظهر دهم در انقضاي عالم ظهور خواهد كرد.»
خبری هست که صاحب خبری می آید
باز شب .. آری اما سحـری در راه است
ای ستم سوختگان، دادگری در راه است
در تمام ادیان و مذاهب مختلف جهان اعم از کلیمیت ، مسیحیت، زرتشت، اسلام و ... از مصلحی که در آخر زمان ظهور خواهد کرد و به جنایتها و خیانتهای انسانها خاتمه خواهد داد و شالوده ی حکومت واحد جهانی را، بر اساس عدالت و آزادی استوار خواهد کرد، گفتگو شده است و نوید آن مصلح یزرگ جهان، علاوه بر قرآن مجید، در تمام کتابهای آسمانی چون انجیل، تورات و زبور آمده است.
اگر چه غیر از قرآن مجید، همه ی کتابهای آسمانی دستخوش تحریف شده اند، لکن باز جملاتی از دستبرد دیگران مصون مانده است که در آنها از آمدن مهدی موعود و مصلح جهان و بنیانگذار حکومت واحد جهانی گفتگو شده است . در اینجا نمونه هایی از این موارد ذکر می شود:
1. تورات
و خداوند به ابرام گفت: از ولايت خود و از مولد خويش و از خانه پدر خود به سوى زمينى كه به تو نشان دهم بيرون شو، و از تو امتى عظيم پيدا كنم و تو را بركت دهم، و نام تو را بزرگ سازم، و تو بركت خواهى بود... و از تو جميع قبايل جهان بركت خواهند يافت... و خداوند بر ابرام ظاهر شده گفت: به ذريت تو اين زمين را مى بخشم.1
و در جاى ديگر چنين آمده است:
و بعد از جدا شدن لوط از وى، خداوند به ابرام گفت: اكنون تو چشمان خود را برافراز، و از مكانى كه در آن هستى به سوى شمال و جنوب و مشرق و مغرب بنگر، زيرا تمام اين زمين را كه مى بينى به تو و ذريت تو تا به ابد خواهم بخشيد، و ذريت تو را مانند غبار زمين گردانم، چنانكه اگر كسى غبار زمين تو را تواند شمرد، ذريت تو نيز شمرده شود.2
در جاى ديگر نيز آمده است:
اما من، اينك عهد من با توست، و تو پدر امتهاى بسيار خواهى بود، و نام تو بعد از اين ابرام خوانده نشود، بلكه نام تو ابراهيم خواهد بود، زيرا كه تو را پدر امتهاى بسيار گردانيدم، و تو را بسيار بارور نمايم، و امتها از تو پديد آورم، و پادشاهان از تو به وجود آيند... اما در خصوص اسماعيل تو را اجابت فرمودم، اينك او را بركت داده، باور گردانم و او را بسيار كثير گردانم. دوازده رئيس از وى پديد آيند، و امتى عظيم از وى به وجود آورم.3
2. اشعياء نبى
و نهالى از تنه يسى4 بيرون آمده، شاخه اى از ريشه هايش خواهد شكفت... بلكه مسكينان را به عدالت داورى خواهد كرد، و به جهت مظلومان زمين به راستى حكم خواهد نمود... و كمربند كمرش عدالت خواهد بود و كمربند ميانش امانت. و گرگ با بره سكونت خواهد داشت و پلنگ با بزغاله خواهد خوابيد، و گوساله و شير پروارى با هم...5 .
3. كتاب دانيال نبى
و در آن زمان ميكائيل امر عظيمى كه براى پسران قوم تو ايستاده است خواهد برخاست، و چنان زمان تنگى خواهد شد كه از حينى كه امتى به وجود آمده است تا امروز نبوده است، و در آن زمان هر يك از قوم تو كه در دفتر مكتوب يافت شود، رستگار خواهد شد، و بسيارى از آنانى كه در زمين خوابيده اند بيدار خواهند شد، اما اينان به جهت حيات جاودانى و آنان به جهت خجالت و حقارت جاودانى و حكيمان مثل روشنايى افلاك خواهند درخشيد، و آنانى كه بسيارى را به راه عدالت رهبرى مى نمايند، مانند ستارگان خواهند بود تا ابدالآباد. اما تو اى دانيال! كلام را مخفى دار، و كتاب را تا زمان آخر مهر كن.6
4. مزامير داود
... زيرا كه شريران منقطع خواهند شد، و اما منتظران خداوند وارث زمين خواهند بود. هان! بعد از اندك زمانى شرير نخواهد بود، در مكانش تأمل خواهى كرد و نخواهد بود، و اما حليمان وارث زمين خواهند شد، و از فراوانى سلامتى متلذذ خواهند گرديد... نعمت اندك يك مرد صالح بهتر است از اندوخته هاى شريران كثير، زيرا كه بازوهاى شريران شكسته خواهد شد، و اما صالحان را خداوند تأييد مى كند.7
در قسمتى ديگر نيز چنين آمده است:
و اما نسل شرير منقطع خواهد شد، صالحان وارث زمين خواهند بود، و در آن تا به ابد سكونت خواهند نمود.15
اين جملات مؤيد همين است كه مراد از زبور، زبور داود است زيرا به صراحت كلام خداوند در قرآن در اينجا آمده است.8
5. انجيل
همچنانكه برق از مشرق ساطع شده تا به مغرب ظاهر مى شود، ظهور پسر انسان نيز چنين خواهد شد... آنگاه علامت پسر انسان در آسمان پديد گردد، و در آن وقت جميع طوايف زمين سينه زنى مى كنند، و پسر انسان را ببينند كه بر ابرهاى آسمان با قوت و جلال عظيم مى آيد، و فرشتگان خود را با صور بلند آواز فرستاده، برگزيدگان او را از بادهاى اربعه از كران تا به كران فلك فراهم خواهند آورد... اما از آن روز و ساعت هيچ كس اطلاع ندارد، حتى ملائكه آسمان، جز پدر و بس، ليكن چنانچه ايام نوح بود، ظهور پسر انسان نيز چنان خواهد بود... پس بيدار باشيد، زيرا كه نمى دانيد در كدام ساعت خداوند شما مى آيد... لهذا شما نيز حاضر باشيد، زيرا در ساعتى كه گمان نبريد، پسر انسان مى آيد.9
در انجيل مرقس چنين آمده است:
آنگاه پسر انسان را ببينند كه با قوت و جلال عظيم بر ابرها آيد، در آن وقت فرشتگان خود را از جهات اربعه از انتهاى زمين تا به اقصاى فلك فراهم خواهد آورد... ولى از آن روز و ساعت غير از پدر هيچ كس اطلاع ندارد، نه فرشتگان در آسمان و نه پسر هم. پس برحذر و بيدار شده، دعا كنيد زيرا نمى دانيد كه آن وقت كى مى شود...
مبادا ناگهان آمده شما را خفته يابد، اما آنچه به شما مى گويم به همه مى گويم، بيدار باشيد.10
در انجيل لوقا نيز چنين آمده است:
كمرهاى خود را بسته، چراغهاى خود را افروخته بداريد... پس شما نيز مستعد باشيد، زيرا در ساعتى كه گمان نمى بريد، پسر انسان مى آيد.11
6. کتب زرتشت
«آنگاه پيروزي بزرگ از طرف ايزدان و برانداختن تبار اهريمنان، عالم كيهان به سعادت اصلي خود رسيده بني آدم بر تخت نيك بختي خواهند نشست.»12
2- جاماسب در كتاب «جاما سبنامه» از زرتشت نقل مي كند كه مي گويد:
«مردي بيرون آيد از زمين تازيان، از فرزندان هاشم، مردي بزرگ سر، بزرگ تن و بزرگ ساق و بر آيين جد خويش و با سپاه بسيار و روي به ايران نهد و آباداني كند و زمين را داد كند.»13
3- درهمان كتاب پس از بشارت دادن به نبوت حضرت رسول(صل الله عليه و اله) مي گويد:
«و از فرزندان دختر آن پيامبر كه خورشيد جهان و شام زمان نام دارد، كسي پادشاه شود در دنيا به حكم يزدان كه جانشين آخر آن پيغمبر باشد. در ميان دنيا كه مكه باشد و دولت او تا به قيامت متصل شود و ..... از خوبان و پيامبران گروه بسيار را زنده كند.....»14
4- جاماسبنامه صفحه 121:«سوشيانس (نجات دهنده بزرگ) دين را به جهان رواج دهد، فقر و تنگدستي را ريشه كن سازد. ايزدان را از دست اهريمن نجات داده ، مردم جهان را همفكر و هم گفتار و هم كردار گرداند.»15
5- در كتاب «زند و هومن سين» صفحه 25 سخن جاماسب را از قول استادش زرتشت چنين نقل مي كند:
«پيش از ظهور سوشيانس پيمان شكني و دروغ و بي ديني در جهان رواج مي يابد و مردم از خدا دوري جسته، ظلم و فساد و فرومايگي آشكار مي گردد و همينها نيز اوضاع جهان را دگرگون ساخته، زمينه را براي ظهور نجات دهنده مساعد مي گرداند. وقايعي كه مصادف با ظهور مي شود عبارتست از علامات شگفت انگيزي كه در آسمان پديد مي آيد و دال بر آمدن خردشهر ايزد مي باشد و فرشتگان از مشرق و غرب به فرمان او فرستاده مي شوند و به همه دنيا پيام مي فرستد اما اشخاص شرور او را انكار مي كنند وكاذب مي شمارند و نگهبانان پيروزگر آسمانها و زمينها در برابر او سر فرود مي آورند.»16
7. در کتب هندو ها
«پادشاهي و دولت دنيا به فرزند سيد خلائق دو جهان «كشن» بزرگوار تمام شود راه كسي باشد كه بر كوههاي شرق و غرب دنيا حكم براند و فرمان كند و ..... دين خدا يك دين شود و دين خدا زنده گردد ونام او «ايستاده» (قائم) باشد وخداشناس باشد.»17
2- در كتاب « وشن جوك » از كتب هندوها چنين آمده است:
«سرانجام زمين به كسي برگردد كه خدا را دوست دارد واز بندگان خاص او باشد و نام او فرخنده و خجسته باشد.»18
3- دركتاب « ديده » :
«پس از خرابي دنيا، پادشاهي در آخرالزمان پيدا شود كه پيشواي خلايق باشد و نام او «منصور» باشد و تمام عالم را بگيرد و به آيين خود آورد و همه كس را از مؤمن و كافر بشناسد.»19
در برخي روايات، منصور را يكي از اسماء حضرت مهدي(عجل الله تعالي فرجه) خوانده اند و آية «و من قتل مظلوماً فقد جلعنا لوليه سلطاناً فلا يسرف في القتل انه كان منصوراً» را به آن حضرت منزل ساخته اند كه وي وليّ خون مظلومان و منصور و مؤيد از جانب خداست.20
4- در كتاب « ددانگ » از كتب مقدسه برهمائيان آمده است:
«.... دست حق در آيد و جانشين آخر « متاطا » ظهور كند و شرق و غرب عالم را بگيرد همه جا و خلائق را هدايت كند.»21
5- در «پاتيكل» از كتب هندوان آمده است:
«چون مدت روز تمام شود، دنياي كهنه نو شود و زنده گردد و صاحب ملك تازه پيدا شود از فرزندان دو پيشواي جهان كه يكي ناموس آخرالزمان (حضرت محمد«ص») و ديگري صديق اكبر؛ يعني ، وصي بزرگتر وي كه نام او «پشن» (حضرت علي(عليه السلام) است . و نام آن صاحب ملك ، «راهنما» (هادي و مهدي) است. بحق پادشاه شود و خليفة «رام» (خدا) باشد و حكم براند و او را معجزه بسيار باشد.»22
6- دركتاب «باسك» از كتب هندوها:
«دور دنيا تمام شود به پادشاه عادلي در آخرالزمان كه پيشواي فرشتگان و پريان و آدميان باشد وراستي حق با او باشد و آنچه در دريا و زمينها وكوهها پنهان باشد، همه را بدست آورد و از آسمان و زمين آنچه باشد، خبر مي دهد و از او بزرگتر كسي بدنيا نيايد.»23
7- در كتاب «اوپانيشاد» صفحه 737 :
«اين مظهر ويشنو مظهر دهم در انقضاي كلي يا عصر آهن، سوار بر اسب سفيدي در حالي كه شمشير برهنة‌درخشاني به صورت ستارة دنباله دار در دست دارد ظاهر مي شود و شريران را تماماً هلاك مي سازد و خلقت را از نو تجديد و پاكي را رجعت خواهد داد ..... اين مظهر دهم در انقضاي عالم ظهور خواهد كرد.»
پی نوشت :
1 . سفر پيدايش ص12، 1-3، 7.
2 . همان، ص13، 14-17.
3. همان، ص17، 4-6، 20.
4. « يسى » و او پدر داود و نوه راعوت بود. و به طورى مشهور بود مه داور را پسر يسى می گفتند. (قاموس كتاب مقدس، جيمز هاكس، ص951).
5. اشعياء نبى، ص11، 1-6.
6. دانيال نبى، ص12، 1-4.
7. كتاب مزامير، ص37، 9-18.
8. همان، ص37، 29-30.
9. انجيل متى، ص24، 27، 30-31، 36-37، 42-44.
10. انجيل مرقس، ص14، 36-37، 32-33، 36-37.
11. انجيل لوقا، ص12، 35، 40..
12- بشارات عهدين ، ص 243 و 237 .
13- بشارات عهدين ، ص 243 و 237 .
14- بشارات عهدين ، ص 273 .
15- جاماسب نامه ، ص 121 به نقل از.
16- ص 25 به نقل از .
17- بشارات عهدين ، ص 242 .
18- بشارات عهدين ، ص 272 .
19- بشارات عهدين ، ص 245 .
20- بشارات عهدين ، ص 245 .
21- مهدي انقلابي بزرگ ، ص 54 .
22- مهدي انقلابي بزرگ ، ص 54 .
23- مهدي انقلابي بزرگ ، ص 54 .
-compressed.jpg "ابوالفضل رنجبران (طراح و گرافیست، پژوهشگر تاریخ هنر)")
