همت بلند جوان ، نشانه ي بزرگي او
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«خیر الهمم اعلاها»[۱]
بهترین همت ها، بلندترین آن ها است.
نیز می فرمایند:
«من رقی درجات الهمم عظّمته الامم»[۲]
هر که از نردبان همت بلند، بالا رود جهانیان او را به دیده تعظیم بنگرند.
همت عالی ز فلک بگذرد
مرد به همت تواند ز ملک بگذرد
پیامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم می فرمایند:
«انّ الله یحبّ معالی الامور و یکره سفسافها»[۳]
خداوند متعال از کارهای بزرگ و امور عالی خوشنود می گردد و کارهای پست و بی ارزش را ناپسند می داند.
افراد با همت به مقاصد بالا نائل می شوند ولی افراد بی هدف و بی تلاش هرگز به جایی نمی رسند.
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«الکرم نتیجة علوّ الهمّة»[۴]
بزرگواری و آقایی نتیجه داشتن همت بلند است.
نیز می فرمایند:
«الفعل الجمیل ینبی عن علوّ الهمّة»[۵]
نیز می فرمایند:
«من بذل جهد طاقته بلغ کنه ارادته»[۶]
هر که توان خود را برای رسیدن به هدف خود به کار گیرد به تمام خواسته هایش خواهد رسید.
نیز می فرمایند:
«قدر الرّجل علی قدر همّته»[۷]
امام حسین عليه السلام می فرمایند:
بلغت العالمین الی المعالی بحسن خلیقة و علوّ همّة
من به وسیله اخلاق نیک و همت بلند به مقامات دو جهان راه یافتم.
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«من شرف الهمّة بذل الانسان»[۸]
بذل و بخشش آدمی نشانه بلند همتی اوست.
نیز می فرمایند:
«شجاعة الرّجل علی قدر همّته»[۹]
شجاعت مرد به اندازه همت اوست.
و می فرمایند: «من شرف الهمّة لزوم القناعة»[۱۰]
همت بلند، قناعت همیشگی همراه دارد.
و می فرمایند: «الکرم نتیجة علوّ الهمّة»[۱۱]
بزرگی، نشانه بلند همتی است.
از سوی دیگر، کارهای پست نشانه بی همتی یا پستی همت است. همان طور که همت بلند به آدمی شخصیت می بخشد، او را رشد می دهد و به کمالات می رساند، همت کوتاه و بی تفاوتی، به سقوط انسان می انجامد و جز اتلاف وقت و هدر دادن فرصت ها واز دست رفتن امکانات و استعدادها چیز دیگری برایش نمی آورد.
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«ما رفع امرء کهمّته و لا وضعه کشهوته»[۱۲]
هیچ چیز مانند همت بلند انسان را بزرگ نکرد؛ چنان که چیزی مانند شهوت رانی او را به زمین نزد.
و نیز می فرمایند:
«من صغرت همّته بطلت فضیلته»[۱۳]
کسی که همتش کوچک باشد فضائل او از دست می رود.
و نیز می فرمایند: «من دنت همّته فلا تصحبه»[۱۴]
با آدم کوتاه همت هم صحبت مشو (که تو را نیز ساقط می کند).
و نیز می فرمایند: «من کانت همّته ما یدخل فی بطنه کانت قیمته ما یخرج من بطنه»[۱۵]
کسی که همتی جز پر کردن شکم ندارد قیمت او نیز همان است که از شکم او بیرون می آید.
و نیز می فرمایند: «ما ابعد الخیر ممّن همّته بطنه و فرجه»[۱۶]
چه بی خیر است کسی که فکری جز شکم و شهوت ندارد.
و نیز می فرمایند: «من کانت الدّنیا همّته اشتدّت حسرته عند فراقها»[۱۷]
کسی که همتی جز دنیا ندارد هنگام مردن غصه او بسیار خواهد بود.
و نیز می فرمایند:
«اجعل همّک و جهدک لآخرتک»[۱۸]
همت و تلاش خود را صرف آخرتت کن.
همت اگر سلسله جنبان شود
مور تواند که سلیمان شود
«خیر الهمم اعلاها»[۱]
بهترین همت ها، بلندترین آن ها است.
نیز می فرمایند:
«من رقی درجات الهمم عظّمته الامم»[۲]
هر که از نردبان همت بلند، بالا رود جهانیان او را به دیده تعظیم بنگرند.
همت عالی ز فلک بگذرد
مرد به همت تواند ز ملک بگذرد
پیامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم می فرمایند:
«انّ الله یحبّ معالی الامور و یکره سفسافها»[۳]
خداوند متعال از کارهای بزرگ و امور عالی خوشنود می گردد و کارهای پست و بی ارزش را ناپسند می داند.
افراد با همت به مقاصد بالا نائل می شوند ولی افراد بی هدف و بی تلاش هرگز به جایی نمی رسند.
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«الکرم نتیجة علوّ الهمّة»[۴]
بزرگواری و آقایی نتیجه داشتن همت بلند است.
نیز می فرمایند:
«الفعل الجمیل ینبی عن علوّ الهمّة»[۵]
نیز می فرمایند:
«من بذل جهد طاقته بلغ کنه ارادته»[۶]
هر که توان خود را برای رسیدن به هدف خود به کار گیرد به تمام خواسته هایش خواهد رسید.
نیز می فرمایند:
«قدر الرّجل علی قدر همّته»[۷]
امام حسین عليه السلام می فرمایند:
بلغت العالمین الی المعالی بحسن خلیقة و علوّ همّة
من به وسیله اخلاق نیک و همت بلند به مقامات دو جهان راه یافتم.
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«من شرف الهمّة بذل الانسان»[۸]
بذل و بخشش آدمی نشانه بلند همتی اوست.
نیز می فرمایند:
«شجاعة الرّجل علی قدر همّته»[۹]
شجاعت مرد به اندازه همت اوست.
و می فرمایند: «من شرف الهمّة لزوم القناعة»[۱۰]
همت بلند، قناعت همیشگی همراه دارد.
و می فرمایند: «الکرم نتیجة علوّ الهمّة»[۱۱]
بزرگی، نشانه بلند همتی است.
از سوی دیگر، کارهای پست نشانه بی همتی یا پستی همت است. همان طور که همت بلند به آدمی شخصیت می بخشد، او را رشد می دهد و به کمالات می رساند، همت کوتاه و بی تفاوتی، به سقوط انسان می انجامد و جز اتلاف وقت و هدر دادن فرصت ها واز دست رفتن امکانات و استعدادها چیز دیگری برایش نمی آورد.
حضرت علی عليه السلام می فرمایند:
«ما رفع امرء کهمّته و لا وضعه کشهوته»[۱۲]
هیچ چیز مانند همت بلند انسان را بزرگ نکرد؛ چنان که چیزی مانند شهوت رانی او را به زمین نزد.
و نیز می فرمایند:
«من صغرت همّته بطلت فضیلته»[۱۳]
کسی که همتش کوچک باشد فضائل او از دست می رود.
و نیز می فرمایند: «من دنت همّته فلا تصحبه»[۱۴]
با آدم کوتاه همت هم صحبت مشو (که تو را نیز ساقط می کند).
و نیز می فرمایند: «من کانت همّته ما یدخل فی بطنه کانت قیمته ما یخرج من بطنه»[۱۵]
کسی که همتی جز پر کردن شکم ندارد قیمت او نیز همان است که از شکم او بیرون می آید.
و نیز می فرمایند: «ما ابعد الخیر ممّن همّته بطنه و فرجه»[۱۶]
چه بی خیر است کسی که فکری جز شکم و شهوت ندارد.
و نیز می فرمایند: «من کانت الدّنیا همّته اشتدّت حسرته عند فراقها»[۱۷]
کسی که همتی جز دنیا ندارد هنگام مردن غصه او بسیار خواهد بود.
و نیز می فرمایند:
«اجعل همّک و جهدک لآخرتک»[۱۸]
همت و تلاش خود را صرف آخرتت کن.
همت اگر سلسله جنبان شود
مور تواند که سلیمان شود
پي نوشت ها:
[۱] . غررالحکم، ص ۴۴۸
[۲] . همان.
[۳] . وسائل الشیعه، ج ۱۷، ص ۷۳
[۴] . غررالحکم.
[۵] . غررالحکم.
[۶] . غررالحکم ، ص ۴۴۴
[۷] . غررالحکم، ص ۳۵۹
[۸] . همان
[۹] . همان
[۱۰] . همان
[۱۱] . همان
[۱۲] . همان
[۱۳] . همان
[۱۴] . همان
[۱۵] . همان
[۱۶] . همان
[۱۷] . همان
[۱۸] . همان
