سؤالی که در این خصوص به آن بیشتر پرداخته می شود این است: چرا باید این همه اشک ریخت و گریه کرد و مجلس عزاداری برپا نمود، اصلاً چه لزومی دارد برای شخصیتی که قریب به 1400 سال پیش یعنی در سال 61 هجری شهید شده مجلس حزن و عزا برپا کرد و بیش از هزار سال برای او اشک ماتم ریخت؟ در این فرصت و مجال تلاش داریم به این سؤال مهم و کلیدی پاسخ دهیم و فلسفه و چرایی برپایی مجالس عزا حسینی و اشک ریختن برای ابا عبد الله الحسین علیه السلام را مورد بررسی و واکاوی قرار دهیم.
رمز و راز گریه های 1400 ساله شیعه برای امام حسین علیه السلام
بازشناسی جنس اشک (اشک مذموم و اشک ممدوح)
قبل از بیان هر نکته و مطلبی باید ماهیت و جنس اشک و گریه برای مجالس اهل بیت علیهم السلام مورد بازشناسی و شناخت قرار گیرد. از این رو توجه به این مطلب حائز اهمیت است که جنس و ماهیت گریه و اشکی که انسان در طول زندگی به بهانه های گوناگون می ریزد دارای اقسام و انواع گوناگونی است. برخی از اشک و گریه ها تنها ماهیت دنیوی و مادی دارند و کارکرد و اثری در حیات معنوی و اخروی ندارد؛ بلکه این قسم اشک و گریه ها به گونه ای است که اثر منفی آن می تواند حیات معنوی و اخروی را در معرض آسیب قرار دهد. گریه برای فقدان و از دست دادن امور مادی همچون مال و منال و مقام و منصب دنیوی که نمایانگر ناشکری، عدم رضایت و بی صبری و عدم بردباری افراد می باشد از این قسم اشک منفی و مضر است.
ماهیت و جنس بلورهای طلایی در مجالس حسینی
اگر اندکی در ماهیت و جنس اشک و بلورهای طلایی که در مجلس امام حسین علیه السلام ریخته می شود دقت و تأمل نماییم متوجه خواهیم شد؛ اشک هایی پرقیمت و گران سنگی که در مجالس عزای حسینی ریخته می شود از جنس اشک های مادی و دنیوی نیست؛ چرا که ریشه و اساس این بلورهای طلایی گویای نوع خاصی از جهان بینی الهی و توحیدی است که در خود پیامهای اعتقادی و عاطفی را به همراه دارد؛ گریه هایی عقیدتی که به جامعه سازی دینی کمک شایان کرده و امداد رسانی ویژه ای به انسان سازی در مجالس حسینی دارد، اشک های روانی که نوعی سلوک و بندگی عاشورایی را در جامعه تقویت می نماید و به دنبال تقویت بن مایه های دینی و معرفتی در جامعه است.
.jpg "راز و رمز گریه های 1400 ساله شیعه برای امام حسین علیه السلام")
1-اشک و گریه ای از جنس اثبات محبت و عاشقی
در واقع جنس و ماهیت اشک و گریه برای امام حسین علیه السلام و سایر اهل بیت پیامبر اکرم صلی الله علیه واله از جنس محبت و عاشقی و دوستی است. در واقع عاشقان و محبان عبد الله الحسین علیه السلام با حضور در مجالس حسینی محبت و عاشقی خود را در تاریخ ثبت و ضبط می کنند و خود را در لیست محبان اهل بیت علیهم السلام قرار می دهند. رسالت قرآنی که پیشتر خدای متعال در قرآن کریم به همه مؤمنان تکلیف کرده است.«قُلْ لَا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَىٰ؛[1] «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمىکنم جز دوستداشتن نزدیکانم [اهل بیتم]» در منابع روایی نیز بر این نکته تأکید شده است که محبان و شیعیان خاندان عصمت و طهارت در مجلس عزای اهل بیت علیهم السلام گریان و محزون هستند و در مجالس شادی ایشان شاد و مسرور. کما اینکه در منابع روایی از مام صادق(علیه السلام) این چنین نقل شده است فرمود: «شِیعَتُنَا ... یَسُوؤُهُمْ مَا یَسُوؤُنَا، وَ یَسُرُّهُمْ مَا یَسُرُّنَا؛[2] شیعیان ما ...؛ آن چه که ما را بدحال یا خوشحال مى سازد، آنان را بدحال و خوشحال مى گرداند».
در واقع کسانی که در زیر بیرق و حائر حسینی قرار می گیرند، با تربیت حسینی و رسالت دینی و سیاسی او بهتر آشنا می شوند. با گریه خود اعلام بیزاری از دشمنان اهل بیت علیهم السلام را سر می دهند.از طرفی باید به یاد داشت، اثبات دوستی و عاشقی و همراهی با خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام اختصاص به مقطع خاصی از تاریخ ندارد، چرا که همه ی شیعیان و محبان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام با برپا کردن بیرق عزا و ماتم و سوگواری در مجالس عزا این ذوات مقدسه بذل و نهال دوستی و عشق به اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و اله را آبیاری می کنند.
.jpg "راز و رمز گریه های 1400 ساله شیعه برای امام حسین علیه السلام")
2-انسان سازی و سکوی پرواز در سایه بیرق و عزای حسینی
یکی دیگر از موارد و چرایی، فلسفه و علت گریه 1400 ساله شیعیان برای امام حسین علیه السلام، قرار گرفتن در دایره مغناطیسی تربیت حسینی و وارد شدن در اردوگاه انسان ساز اهل بیت علیهم السلام است. در واقع گریه برای مصیائب وارد شده بر اهل بیت علیهم السلام علاوه بر اینکه محبت آن ذوات مقدسه را در قلب و جان انسان تقویت می نماید، موجب می شود، عاشق رنگ و بوی محبوب را به خود بگیرد. این چنین افرادی تلاش می کنند با زنده نگه داشتن مجالس اهل بیت علیهم السلام سبک زندگی آنها را مورد توجه و اهمیت قرار دهند و این ذوات مقدسه را به عنوان الگوهای انسان ساز خود قرار داده و راه و منش آن ها را در زندگی، فردی، اجتماعی، سیاسی، معنوی و فرهنگی نهادینه نمایند.با نهادینه شدن سبک زندگی اهل بیت علیهم السلام و هم رنگ شدن با این اولیای الهی علاوه بر سامان یافتن حیات مادی و دنیوی درجه معنوی و اخروی آنها نیز ارتقای چشم گیری خواهد یافت؛ کما اینکه در منابع روایی نقل شده است: «پسر شبیب! اگر خواهى در غرفه هاى ساخته بهشت با پیغمبر ساکن شوى بر قاتلان حسین لعن کن. اى پسر شبیب! اگر خواهى ثواب شهیدان با حسین را دریابى هر وقت بیادش افتادى بگو: کاش با آنها بودم و بفوز عظیمى مى رسیدم. اى پسر شبیب! اگر خواهى با ما در درجات بلند بهشت باشى براى حزن ما محزون باش و براى شادى ما شاد باش و ملازم ولایت ما باش».[3]
3-تعظیم شعائر الهی در جامعه و بالا نگه داشتن پرچم حسینی در میان مردم
با استناد به آیات و روایات فراوانی که در منابع دینی درج شده به خوبی می توان تکریم مقام شامخ اهل بیت علیهم السلام را یکی از وظایف و شعائر دینی بر شمرد، به گونه ای که همگان در قبال آن دارای مسئولیت باشند. از طرفی علاوه بر شخصیت دینی و اجتماعی اهل بیت علیهم السلام رسالت دینی، اجتماعی، فرهنگی و انسان سازی آنها موضوعی است که اختصاص به مقطع خاصی از تاریخ ندارد؛ از این رو زنده نگه داشتن یاد و نام این اولیای الهی و بر پا کردن مجالس عزا و ماتم برای ایشان و نشستن در مجالسی که راه و رسالت ایشان در آن تبیین و تشریح می شود به طور قطع مصداق روشن این آیه شریف است: «ذلِکَ وَ مَنْ یُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوب؛[4] این است (مناسک حج)! و هر کس شعائر الهى را بزرگ دارد، این کار نشانه تقواى دلهاست». در واقع شیعیان و محبان خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام با برپا کردن بیرق عزای حسینی تلاش دارند راه و منش ایشان را همیشه در جامعه زنده نگه دارند و به نوعی تلاش کنند خود را بر ریل صحیح سبک زندگی حسینی قرار دهند.
4-اعلام بیزاری از دشمنان اهل بیت و ستمگران جهان
اشک برای امام حسین علیه السلام زمینه ساز تقویت روحیه جهاد، شهادت طلبی و ظلم ستیزی است. در واقع کسانی که در زیر بیرق و حائر حسینی قرار می گیرند، با تربیت حسینی و رسالت دینی و سیاسی او بهتر آشنا می شوند و با گریه خود اعلام بیزاری از دشمنان اهل بیت علیهم السلام را سر می دهند؛ کما اینکه در سایه همین جلسات سوگواری و ماتم برای اهل بیت علیهم السلام بود که قیام های بزرگی علیه دستگاه ظلم و جور شکل گرفت. جریان های انقلابی و اصلاح طلبی به ثمر نشست که نمونه بارز آن را می توان در جمهوری اسلامی ایران مشاهده کرد؛ کما اینکه امام خمینی (ره) در این خصوص نیز به این مطلب اشاره داشتند که …«محرّم و صفر است که اسلام را نگه داشته است. فداکاری سید الشهدا- سلام الله علیه- است که اسلام را برای ما زنده نگه داشته است».[5]پی نوشت ها:
[1]. سوره مبارکه شوری، آیه 23.
[2]. الأمالی (للطوسی)، ص299، ح588.
[3]. الأمالی (للصدوق)، ترجمه کمرهاى، ص130. « یَا ابْنَ شَبِیبٍ إِنْ سَرَّکَ أَنْ تَکُونَ مَعَنَا فِی الدَّرَجَاتِ الْعُلَى مِنَ الْجِنَانِ فَاحْزَنْ لِحُزْنِنَا وَ افْرَحْ لِفَرَحِنَا».
[4]. سوره مبارکه حج، آیه 32.
[5]. صحیفه امام، ج15، ص330.
