تب دانگ چیست؟
این بیماری با نام‌های دیگری همچون «تب دنگی» و «تب استخوان شکن» هم شناخته می‌شود و عامل انتشار آن پشه آئدس است. این بیماری معمولا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان رخ می‌دهد. بیماری دنگی خفیف، باعث تب شدید و علائم شبیه آنفولانزا می‌شود. ولی در موارد شدیدتر می‌تواند خطرناک‌تر باشد و زندگی فرد را تهدید کند.سالانه میلیون‌ها مورد از عفونت دنگ در سراسر جهان رخ می‌دهد. تب دنگ بیشتر در جنوب شرقی آسیا، جزایر غربی اقیانوس آرام، آمریکای لاتین و آفریقا شایع است. اما این بیماری به مناطق جدیدی از جمله اروپا و مناطق جنوبی ایالات متحده آمریکا هم گسترش پیدا کرده است. با اینکه تب دانگ در ایران خیلی شایع نیست، ولی پشه آئدس در مرزهای جنوبی و شرقی ایران دیده می‌شود و باید مراقب خطرات آن‌ها باشیم.1
علت ایجاد تب دانگ
چهار ویروس وجود دارند که باعث تب دانگ می‌شوند. همه آن‌ها توسط گونه‌ای از پشه‌ها معروف به آئدس منتشر می شوند. این ویروس‌ها بین ۱۰۰ تا ۸۰۰ سال پیش از میمون‌ها به انسان رسیدند. اما تا اواسط قرن بیستم بیماری دانگ همچنان یک مشکل جزئی بود. این ویروس از آفریقا نشات گرفته است، با این حال امروزه در مناطق گرمسیری در سراسر جهان، به ویژه در نواحی پر جمعیت انسانی یافت می‌شود.ویروس از پشه آلوده به انسان منتقل می‌شود. یک پشه فردی را که به ویروس دنگی آلوده است، گاز می‌گیرد و وقتی پشه شخص دیگری را نیش می‌زند، بدین ترتیب ویروس منتقل می‌شود. ممکن است شما بیش از یک بار به این بیماری مبتلا شوید که معمولا بار دوم خطرناک‌تر است و شاید علائم خود را شدیدتر نشان دهند.
تب دانگ بیشتر در مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری مانند آمریکای مرکزی و جنوبی، مناطقی از آفریقا، مناطقی از آسیا، کارائیب و اقیانوس آرام شایع است. برخلاف مالاریا، بیماری دنگی ممکن است در مناطق شهری و روستایی اتفاق بیفتد. اما تحقیقات منتشر شده در سال ۲۰۱۱ نشان می‌دهد که شیوع آن در مناطق روستایی بیشتر است.1
علائم ابتلا به بیماری تب دانگ
بسیاری از افراد، به‌ویژه کودکان و نوجوانان، ممکن است هیچ علائم یا نشانه‌هایی را در طی یک فرم خفیف بیماری دانگ تجربه نکنند. هنگامی‌که علائم رخ می‌دهد، معمولاً چهارتا هفت روز پس‌ازاینکه شما توسط یک پشه آلوده می‌شوید، علائم شروع می‌شود.تب دنگی باعث بروز تب بالای ۱۰۴ F (40 درجه سلسیوس) و حداقل دو مورد از علائم زیر می‌شود:
• سردرد
• درد عضله، استخوان و درد مفصلی
• حالت تهوع
• استفراغ
• درد پشت چشم‌ها
• تورم غدد لنفاوی
• راش
اکثر افراد مبتلای به این بیماری طی یک هفته یا بیشتر بهبود می‌یابند. در برخی موارد، علائم بدتر می‌شوند و می‌توانند منجر به علائم تهدیدکننده زندگی شوند. رگ‌های خون اغلب آسیب‌دیده و نشت می‌کنند و تعداد سلول‌های تشکیل‌دهنده لخته (پلاکت‌ها) در جریان خون شما کاهش می‌یابد. این امر می‌تواند در اثر نوع شدید بیماری تب دانگ، تب خونریزی دهنده دانگ، یا سندرم شوک دنگ باشد.
علائم و نشانه‌های تب خونریزی دهنده دانگ یا فرم شدید بیماری تب دانگ که یک اورژانس پزشکی و تهدیدکننده زندگی است، عبارت است از:
• درد شدید شکمی
• استفراغ مکرر
• خونریزی از لثه یا بینی شما
• وجود خون در ادرار، مدفوع یا استفراغ
• خونریزی زیرپوستی که ممکن است مانند کبودشدن به نظر برسد.
• تنفس دشوار یا سریع
• پوست سرد یا مرطوب شوک
• خستگی
• تحریک‌پذیری یا بی‌حوصلگی.2
عوامل خطر تب دانگ
- مسافرت به مناطق درگیر
در آسیای جنوبی، سنگاپور، هند، در غرب جزایر اقیانوس آرام، آمریکای لاتین و کارائیب دیده شده است.- قبلا به تب دانگ مبتلا شده‌اید
عفونت قبلی با ویروس تب دانگ، احتمال علائم شدید را افزایش می‌دهد. این مسئله به خصوص برای کودکان حائز اهمیت می‌باشد.تب، کسالت و بی‌حالی غیرطبیعی، سردرد، دردهای عضلانی، التهاب حلق، اسهال و استفراغ، کهیر و گاهی خونریزی از علائم ابتلا به بیماری «تب دانگ» هستند. بسیاری از این علائم شبیه به علایم یک سرماخوردگی عادی است.3
درمان تب دانگ
هیچ داروی خاصی برای درمان تب دانگ وجود ندارد. اگر فکر می‌کنید بیمار شده‌اید، باید از داروهای تسکین دهنده درد، مثل استامینوفن استفاده کنید. از داروهای آسپرین که می‌تواند باعث بدتر شدن خونریزی شود، خودداری کنید. همچنین باید استراحت کنید، مایعات زیادی بنوشید، تب شدید و استفراغ می‌تواند بدن را کم آب کند. فرد باید از آب تمیز و بطری ایده‌آل به جای آب شیر استفاده کند.اگر بیمار نتواند مایعات را با دهان بنوشد، باید آن‌ها از طریق تزریق مایعات داخل وریدی استفاده کند. گاهی در موارد شدیدتر برای بیماران مبتلا به کم آبی شدید، انتقال خون توصیه می‌شود. اگر در ۲۴ ساعت اول پس از پایین آمدن تب احساس بدتر شدن می‌کنید، سریعا به بیمارستان مراجعه کنید تا از نظر عوارض ثانویه بررسی شوید.1
راه های پیشگیری از تب دانگ
بهترین راه پیشگیری از بیماری دانگ، جلوگیری از گزش توسط پشه‌های آلوده است. به‌ویژه اگر در منطقه گرمسیری زندگی می‌کنید یا به آن‌جا سفر کرده‌اید، این موضوع اهمیت بیشتری دارد. این مساله شامل محافظت از خود و تلاش برای پایین نگه داشتن جمعیت پشه‌ها است.در سال ۲۰۱۹، سازمان غذا و دارو آمریکا واکسنی به نام Dengvaxia را تایید کرد تا از بروز این بیماری در نوجوانان ۹ تا ۱۶ ساله که قبلا به بیماری دانگ آلوده شده‌اند، جلوگیری کند. اما در حال حاضر واکسن تب دانگی برای جلوگیری از ابتلای مردم وجود ندارد.
در نتیجه سازمان بهداشت جهانی تاکید می‌کند که برای مناطق پر خطر، واکسن به تنهایی ابزاری موثر محسوب نمی‌شود. پیشگیری از گزش پشه‌ها و کنترل جمعیت آن‌ها هنوز هم روش اصلی جلوگیری از شیوع تب دنگی است. بنابراین برای محافظت از خود کارهای زیر را انجام دهید:
حتما از تهویه مطبوع استفاده کنید.
حتی در داخل منزل هم از مواد دافع پشه استفاده کنید. آن را با حداقل ۱۰ درصد غلظت به کار ببرید.
هنگام بیرون بودن از پیراهن‌های آستین بلند و شلوارهای بلند که در جوراب‌ها فرو رفته‌اند، استفاده کنید.
اطمینان حاصل کنید که پنجره و درب ایمن و بدون سوراخ هستند. اگر تهویه هوای مناسبی وجود ندارد، حتما از پشه بند استفاده کنید.
برای کاهش جمعیت پشه‌ها، باید مکان‌هایی که در آن پشه‌ها تولید مثل می‌کنند را از بین ببرید. این‌ها شامل لاستیک‌های قدیمی، قوطی یا گلدان‌هایی هستند که باران را جمع می‌کنند. آب حمام پرندگان و ظروف آب حیوانات خانگی را به طور منظم عوض کنید.
پرده‌های درب و پنجره را طوری قرار دهید که از ورود پشه‌ها به داخل جلوگیری کنند.
صابون‌ها و عطرهای بسیار معطر ممکن است پشه‌ها را به خود جلب کند، پس از رایجه‌ها خیلی استفاده نکنید.
سعی کنید در وقت سحر، غروب و اوایل شب، بیرون و در فضای باز نباشید.
پیشگیری از گزش پشه‌ها و کنترل جمعیت آن‌ها هنوز هم روش اصلی جلوگیری از شیوع تب دنگی است.
آب راکد یکی از مهم‌تری بخش‌هایی است که به تولید مثل بیشتر پشه‌ها کمک می‌کند، در نتیجه برای کاهش خطر تولید پشه در آب راکد می‌توانید کارهای زیر را انجام دهید:
آب اضافی را از صفحات گلدان خارج کنید.
سطل‌های آبیاری را برگردانید و آن‌ها را در زیر سقف نگهداری کنید تا آب نتواند در آن‌ها جمع شود.
خاک گیاهان را طوری در گلدان قرار دهید تا از تشکیل گودال‌ها در سطح جلوگیری شود.
اطمینان حاصل کنید که زهکش‌های قفل مسدود نشده‌اند و گیاهان گلدان و سایر اشیا را روی آن‌ها قرار ندهید.
از تله‌های آبشار غیر سوراخ دار استفاده کنید و شیرهای ضد پشه نصب کنید.
آب گلدان‌ها را هر روز عوض کنید و داخل آن‌ها را بشویید.
از انسداد برگ‌ها جلوگیری کنید تا باعث راکد شدن آب نشوند.
هنگام پیک نیک و برپایی چادر، منطقه‌ای را انتخاب کنید که از آب راکد دور باشد.3
پینوشتها
1.www.darmankade.com
2.www.redmag.ir
3.www.barkhat.news
