پیاده روی اربعین حسینی جایگاه و کارکردها

جایگاه و کارکردهای پیاده روی اربعین

مروری بر تاریخچه  پیشینه اربعین حسینی

چهل روز بعد از واقعه دردناک و غمباری که کوفیان و سپاه یزد در سال 61 هجری بر خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام وارد کردند و فرزند رسول خدا صلی الله علیه و اله را با وحشیانه ترین حالت به شهادت رساندند. 

نقل شده است در 20 صفر مضجع شریف و ملکوتی امام حسین علیه السلام میزبان زائرانی از تبار اهل بیت علیه السلام شد که قلبشان لبریز از شوق دیدار و سرشار از غم و اندوه بود.

به طور کلی منابع تاریخی دو نقل کلی در خصوص اولین زائران اربعین حسینی در 20 صفر در خود ثبت و ضبط کرده است.

 یک نقل حاکی از آن است که اسرای کربلا در راه بازگشت از شام، به عراق آنها را از مسیر کربلا عبور دادند و این موضوع مقارن با روز چهلم شهادت امام حسین علیه السلام بود.

برخی از مقاتل در این خصوص  نقل کرده اند: «زمانی که اهل بیت امام حسین علیهم السلام به قتلگاه رسیدند.

 افرادی همچون جابر بن عبدالله انصاری و برخی از بنی‌هاشم را مشاهده کردند که برای زیارت قبر سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین(علیه السلام) مشرف شده بودند از این رو با گریه و اندوه مجلس عزایی برپا کردند و پس از چند روز به مدینه بازگشتند».[1]
 
یک نقل مشهور دیگر حاکی از آن است که بازماندگان اهل بیت علیهم السلام نه در سال 61 هجری، بلکه در سال 62 هجری توانستند در مراسم اربعین حسینی شرکت کنند و بر مضج شریف آن امام همام به سوگواری و اقامه عزا بپردازند.
افرادی همچون فرهاد میرزا: او در «قمقام زخّار»[2] مرحوم شیخ عباس قمی رحمت الله[3] قول دوم را برگزیده و احتمال اول را مورد تشکیک قرار داده اند.

جلوه های نابی که میزبانان اربعین حسینی از خود نشان می دهند را به راستی در کمتر جایی می توان مشاهده کرد. عدم وابستگی به دنیا، مواسات و انسان دوستی و بخشش، انفاق،  تلاش برای خدمت رسانی به مردم، تیمار داری و مهمان نوازی و تکریم زوار، همه و همه جلوه های نابی است اخلاقی اربعین است

اولین زائر اربعینی امام حسین در کربلا

بر اساس برخی از نقل های معتبر اولین زائری که توفیق شرفیابی به آستان ملکوتی امام حسین علیه السلام در کربلا را یافت جناب جابر بن عبدالله انصاری و « عَطِیَّة بن سَعد بن جُناده عَوفی» بوده است. در همین راستا در منابع دینی و تاریخی نقل شده است که  ««عطیّة عوفی»  می‌گوید:

«با جابر بن عبد الله انصاری  به قصد زیارت سید الشهدا علیه السلام به سمت کربلا حرکت کردیم،  زمانی که به شط فرات رسیدیم .

جابر بن عبد الله انصاری  داخل شطّ فرات رفت و غسل زیارت کرد و پارچه ای همچون  شخص مُحْرم بر تن کرد و کیسه ای را باز کرد که در آن بوی خوش بود و خودش را معطّر کرد و هر قدمی که برمی‌ داشت، ذکر خدا را بر زبان جاری می کرد تا اینکه نزدیک قبر منور امام حسین علیه السلام رسید و به من گفت:
 

دستم را روی قبر بگذار! جابر در این هنگام  آن قدر از اندوه گریه و ناله کرد که از هوش رفت. عطیه می گوید من به روی او  آب پاشیدم تا به هوش آمد، آنگاه سه مرتبه یا حسین! گفت. سپس عرضه داشت:
«اَ حَبِیْبٌ لَا یُجِیْبُ حَبِیْبَهُ؛ آیا دوست جواب دوست خودش را نمی ‌دهد.» و بعد اضافه کرد:

«چه‌گونه تمنّای جواب داری که حسین علیه السلام در خون خود غلطیده و بین سر و بدنش جدایی افتاده است؟» آنگاه عرض کرد:

«فَأَشْهَدُ أَنَّکَ ابْنُ النَّبِیِّینَ وَ ابْنُ سَیِّدِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ابْنُ حَلِیفِ التَّقْوَى وَ سَلِیلُ الْهُدَى وَ خَامِسُ أَصْحَابِ الْکِسَاءِ وَ ابْنُ سَیِّدِ النُّقَبَاءِ وَ ابْنُ فَاطِمَةَ سَیِّدَةِ النِّسَاء....

گواهی می‌دهم که تو فرزند بهترین پیامبران و فرزند آقای مؤمنین می ‌باشی، تو فرزند سلالة هدایت و تقوا و پنجمین نفر از اصحاب کساء و عبایی.

تو فرزند آقای نقیبان و فرزند فاطمی سیدة بانوانی...» آنگاه اضافه نمود:
«به آن خدایی که پیامبر صلی الله عله و اله را به حق مبعوث کرد،‌ ما در آنچه شما شهدا در آن وارد شده‌اید، شریک هستیم».

عطیّه می‌گوید: «به جابر گفتم: ما کاری نکردیم؟! اینان شهید شده‌اند. گفت: ای عطیّه! از حبیبم رسول خدا   صلی الله علیه و الهشنیدم که می ‌فرمود: «مَنْ أَحَبَّ قَوْماً حُشِرَ مَعَهُمْ وَ مَنْ أَحَبَّ عَمَلَ قَوْمٍ أُشْرِکَ فِی عَمَلِهِم‏؛ هر که گروهی را دوست داشته باشد، با همانها محشور گردد،‌ و هر که عمل جماعتی را دوست داشته باشد، در عمل آنها شریک خواهد بود».[4]

اصول و آداب حضور در اربعین حسینی

1-ظرفیت و کارکردهای فرهنگی و اخلاقی پیاده روی اربعین

2-ظرفیت و کارکرهای سیاسی و اجتماعی پیاده روی اربعین

3-ظرفیت و کارکرهای اقتصادی  پیاده روی اربعین