کربوهیدرات ها چه غذاهایی هستند ؟

کربوهیدرات ها ماده مغذی هستند که به طور طبیعی در مواد غذایی یافت می‌شوند و منبع اصلی تولید انرژی برای همه موجودات زنده هستند. کربوهیدرات ها از اتم کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده‌اند و به آن‌ها کربوهیدرات یا ساکاریدها می‌گویند. در پاسخ کربوهیدارت ها چه غذاهایی هستند؟! باید بگوییم در مواد غذایی کربوهیدرات ها شامل قند و نشاسته و فیبر هستند.

کربوهیدرات های اضافه در بدن به‌صورت گلیکوژن در کبد و یا در ماهیچه‌ها ذخیره می‌شود. باید توجه داشت که گلیکوژن در ماهیچه برخلاف گلیکوژن کبد، فقط توسط خود ماهیچه‌ها و در موقع ورزش‌های شدید قابل استفاده است. در صورتی‌که گلیکوژن که به دلیل وجود قند اضافه در بدن، به کبد رفته و ذخیره شده باشد به صورت تری‌گلیسیرید یا به‌عنوان چربی در بدن ذخیره می‌شود. که در هنگام نیاز بدن می‌تواند در یک چرخه معکوس، چربی یا تری‌گلیسیرید را به گلوکز و انرژی تبدیل کند.

اما همواره در نظر داشته باشید که مغز تنها عضوی است که حداقل یک سوم انرژی خود را باید از گلوکز به‌دست بیاورد و ذخیره چربی در این مواقع ناکارآمد است. اگر ذخایر گلیکوژن در کبد کم و یا به عللی قابل دسترس نباشد، بدن از ذخیره ماهیچه‌ها استفاده می‌کند که این باعث ضعف بدن می‌شود.

فیبرها که نوعی قند هستند در حبوبات، سبزیجات و میوه‌ها وجود دارند؛ اما بدون تبدیل به گلوکز از بدن دفع می‌گردند. فیبرها به دو صورت محلول و نامحلول هستند نوع محلول آن که در جو و حبوبات و بعضی سبزیجات موجود است، در بدن بصورت ژله‌ای در می‌آید و به مدفوع تبدیل شده که موجب نرم دفع شدن مدفوع می‌گردد و برای افراد که یبوست دارند، بسیار مفید است.

فیبر نامحلول معمولا در غلات سبوس‌دار، پوست و دانه میوه‌ها و سبزیجات موجود است و می‌تواند بدن را در برابر بیماری‌های دستگاه گوارش محافظت کند. فیبرها از بهترین انواع کربوهیدرات ها هستند که برای سلامت بدن مفید هستند.1

آیا کربوهیدرات ها باعث چاقی می‌شود ؟

همه انسان‌ها به‌صورت روزمره از انواع کربوهیدارت های پیچیده و ساده تغذیه می‌کنند و بدن به‌طور طبیعی بع این مواد نیاز دارد؛ با این وجود این سوال پیش می‌آید که آیا کربوهیدرات ها باعث چاقی می‌شود؟! در پاسخ به این سوال باید بگوییم، کربوهیدرات ها که همان انواع قندها یا ساکاریدهای موجود در مواد غذایی هستند؛ چنانچه به مقدار زیاد مصرف شوند، در بدن به صورت تری گلیسیرید درآمده و به‌صورت سلول‌های چربی ذخیره می‌شود، تجمع این سلول‌های چربی موجب چاقی و اضافه وزن است.

در حقیقت همچون هر ماده غذایی درصورتی که به میزان مورد نیاز مصرف شده و همچنین در بدن سوزانده شوند؛ سبب چاقی نمی‌شوند. با این وجود در بسیاری از غذاهای ما انواع کربوهیدرات های پیچیده و ساده غالب هستند و به دلیل عدم تحرک کافی در طول روز و مصرف بیش از حد این غذاها، بیشتر افراد در معرض چاقی و اضافه وزن هستند.

بنابراین بهتر است به‌جای محدود کردن نوع خاصی از مواد غذایی همچون کربوهیدرات‌ها ویا چربی‌ها از یک رژیم اصولی استفاده کنید.1

انواع کربوهیدرات

قند به صورت طبیعی در بعضی غذاها یافت می‌شود، شامل: میوه ها، عسل، آبمیوه، شیر و سبزیجات.

نشاسته از تعداد زیادی واحد‌های مختلف قند متصل بهم ساخته شده است. غذاهای نشاسته‌ای، مانند نان، برنج، سیب‌زمینی و ماکارونی

فیبر تنها در غذاهایی که از گیاهان بدست می‌آید پیدا می‌شود و در دستگاه گوارش بطور کامل تجزیه نمی‌شود. فیبر به حفظ سلامت روده‌ها کمک می‌کند و بعضی از انواع آن برای کاهش کلسترول مفید هستند.

کربوهیدرات ساده

کربوهیدرات ساده که از یک یا ۲ واحد قندی تشکیل شده اند به سرعت هضم می‌شوند. کربوهیدرات ساده شامل مونو ساکاریدها یا قندهای تک واحده و دی ساکاریدها یا قندهای دو واحده هستند. مونوساکاریدها شامل گلوکز، فروکتوز و گالاکتوز می‌شوند. این قندها می‌توانند به طور مستقیم جذب شوند و برخلاف دی ساکاریدها و پلی ساکاریدها، به تجزیه‌ی بیشتر توسط آنزیم‌ها نیاز ندارند.

غذاهای حاوی کربوهیدرات ساده می‌تواند سبب افزایش سطوح قند خون گردند و همچنین ترشح انسولین را افزایش می‌دهند. این امر می‌تواند موجب افزایش اشتها و تجمع بیش از حد چربی شده و چاقی را تقویت نماید. قند، شربت ذرت، آب میوه. نوشیدنی‌های ورزشی و آب میوه‌های شیرین شده منبع کربوهیدرات‌های ساده هستند.

کربوهیدرات پیچیده

کربوهیدرات‌های پیچیده به لحاظ ساختمانی پیچیده تر از کربوهیدرات ساده هستند و زمان بیشتری را برای هضم و جذب نیاز دارند، بنابراین، آن‌ها انرژی را با سرعت کمتری تأمین می‌کنند یعنی کربوهیدرات پیچیده به تدریج وارد جریان خون می‌گردند و تنها یک افزایش ملایمی را در سطوح انسولین خون تحریک می‌نماید که در نتیجه اشتها را تعدیل می‌کند و منجر به تجمع مقادیر کمتری از کربوهیدرات‌ها به صورت چربی می گردد.

علاوه بر این بر اگر منابع کربوهیدرات از نوع تصفیه نشده (سبوس دار) و محتوای فیبر کافی باشند به مراتب زمان بیشتری برای هضم و جذب آن لازم است. کربوهیدرات های تصفیه نشده و سبوس دار در محصولاتی نظیر: برنج قهوه ای، ماکارونی و پاستای گندم کامل و نان‌ها و غلات سبوس دار یافت می شوند.2

کدام کربوهیدرات ساده را حذف کنیم؟

کربوهیدرات‌های ساده برای محدود کردن یا حذف در رژیم غذایی شما شامل خوردنی‌های زیر است:

نوشابه‌ها

آب نبات

دسرها

غذاهای فرآوری شده مانند چیپس سیب زمینی، شیرینیجات و کراکر

به خاطر بسپارید که نباید در مصرف میوه زیاده روی کنید. میوه‌ها قند زیادی دارند. اگر بیش از اندازه میوه بخورید، ممکن است به کبد چرب دچار شوید. از کربوهیدرات‌های ساده گاه به گاه لذت ببرید. آن‌ها نباید منبع اصلی دریافت کربوهیدراتی باشند که بدن به آن‌ها نیاز دارد.3

کربوهیدرات‌های پیچیده ای که باید از آن‌ها بخورید

مطمئن شوید کربوهیدرات‌های پیچیده‌ای که در ادامه معرفی می‌کنیم را به طور مداوم در رژیم غذاییتان جا بدهید:

۱- غلات کامل

غلات کامل از منابع عالی فیبرند و پتاسیم، منیزیم و سلنیم دارند. از غلات کمتر فرآوری شده مانند کوینو، گندم سیاه و پاستا سبوس دار استفاده کنید.

۲- میوه‌های سرشار از فیبر

از مصرف میوه‌های کنسرو شده پرهیز کنید. چون معمولا دارای شکر اضافه شده‌اند. میوه‌های سرشار از فیبر مانند سیب، توت‌ها و موز را استفاده کنید.

۳- سبزی‌های سرشار از فیبر

مصرف سبزیجاتی مانند بروکلی، سبزیجات برگ دار و هویج را بالا ببرید.

۴- لوبیاها

در کنار فیبر، لوبیاها منابع مناسبی از فولات، آهن و پتاسیمند. انتخاب کربوهیدرات‌های مناسب ممکن است زمان ببرد. برای عادت دادن خود تمرین کنید و برچسب‌های اطلاعات تغذیه‌ای اجناس را بهتر بخوانید.4

چرا کربوهیدرات پیچیده از کربوهیدرات ساده بهتر است؟

کربوهیدرات پیچیده نسبت به کربوهیدرات ساده مواد مغذی بیشتری و فیبر بالاتری دارد همچنین آرامتر هضم می‌شوند و همین موجب می‌شود نسبت به کربوهیدارت ساده سیر کننده تر باشند یعنی برای کنترل وزن گزینه مناسبی هستند. این نوع از کربوهیدرات ها برای افراد مبتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ نیز مناسب هستند چون بالا رفتن قند خون پس از وعده غذایی را کنترل می کنند.2

پینوشتها
1.www.ghafaridiet.com
2.www.elmevarzesh.com
3.www.kermany.com