گفت‌وگو با كامران باقري لنكراني
سنگاندازي و مقاومت مسئولان دانشگاه آزاد براي ممانعت از تصويب اين طرح در شوراي عالي انقلاب فرهنگي كار را به تأخير انداخت، اما در نهايت اساسنامه دانشگاه آزاد بعد از چند سال بالاخره به تصويب رسيد. مقاومتها اما تمام نشد و حالا بحث وقف دانشگاه آزاد مطرح شده و خيلي از بندهاي اساسنامه اصلاح شده را تحتالشعاع قرار داده است. براي اينكه از چند و چون اصلاح اساسنامه و اتفاقهاي پيرامون آن در شوراي انقلاب فرهنگي باخبر شويم، سراغ دكتركامران باقري لنكراني، وزير بهداشت دولت نهم، رفتيم كه در زمان وزارت خود يكي از اعضاي رسيدگي به اين طرح بود.
زمانيكه عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي بوديد ، چه مقاومتهايي از سوي هيئت مؤسس دانشگاه آزاد براي اصلاح اساسنامه ديده ميشد؟
شورايعالي انقلاب فرهنگي مرجعي بود كه اساسنامه افتتاحيه دانشگاه آزاد در آنجا به تصويب رسيد، طبيعتا همين مرجع در بازنگري اين اساسنامه و تغييرات آن حق قانونگذاري دارد. زمانيكه بحث اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد پيش آمد، هيئت مؤسس تأكيد كردند به جاي اينكه شورا بخواهد از ابتدا اين اساسنامه را مورد بررسي قرار دهد، ما خودمان پيشنهادهاي اصلاح اساسنامه را تهيه ميكنيم و به شورايعالي انقلاب فرهنگي ارايه ميدهيم. در نهايت بنابر اين شد كه پيشنهادهاي هيئت موسس در شوراي عالي انقلاب فرهنگي بررسي شود و اين شورا با در نظر گرفتن حق قانوني خود و با ملاحظه پيشنهادهاي هيئت موسس، تصميم نهايي را بگيرد كه درنهايت اين كار نزديك به پنج سال طول كشيد و بالاخره بعد از پنج سال تأخير، اصلاح اساسنامه به نتيجه رسيد.
موضع آقايان جاسبي و عباسپور در برابر طرح اصلاح اساسنامه در شوراي عالي انقلاب فرهنگي چه بود؟
اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد يك بحث فردي و مربوط به اشخاص نيست. دانشگاه آزاد بزرگترين مؤسسه آموزش عالي كشور است و بايد فعاليتهايش در چارچوب قانون و مطابق مصوبات شورايعالي انقلاب فرهنگي انجام شود، همانطور كه اصل شكلگيرياش هم با تصويب اساسنامه در شورايعالي انقلاب فرهنگي قانونمند شد. بهنظر ميرسد كه بعد از گذشت 27 سال از تأسيس اين دانشگاه، لازم بود كه اساسنامهاش بهنحوي تنظيم شود كه شفافيت در اركان تصميمگيري بيشتر شده، پاسخگويي دانشگاه در برابر قوانين و مقررات بيشتر شود و بهنوعي فعاليتهاي دانشگاه آزاد همراستا با برنامههاي كلان فرهنگي كشور دنبال شود. همچنين اين نياز احساس ميشد كه اين فعاليتها بهنوعي تضمين شود و امكان نظارت و پايش آن بهوجود آيد. گزارشهاي دورهاي كه از روند آموزشعالي كشور توسط كميسيون نظارت شورايعالي انقلاب فرهنگي تهيه ميشد، نشان ميداد كه دانشگاه آزاد عليرغم رشد كمي خيلي خوبي كه در برخي از عرصهها داشت، از لحاظ كيفي دچار اختلالاتي بود و اين اختلالات كيفي كه در همه زمينهها خودش را نشان ميداد، احتياج به اصلاح داشت. بحث ارتقاي علمي دانشگاه آزاد، داشتن اساتيد تمام وقت، بحث نظارت مالي و شفاف بودن اقدامات مالي در اين دانشگاه و همچنين اثرگذاري امر تحقيق و پژوهش در دانشگاه آزاد كه عليرغم پوشش حجم وسيعي از بدنه دانشجويي كشور چندان زياد نبوده (اگر بخواهيم اين بحث را با نسبت سرانه بسنجيم، ميزان تحقيق و پژوهش در اين دانشگاه بسيار پايين است) همه اينها موضوعاتي است كه در زمان تجديدنظر در اساسنامه دانشگاه آزاد مورد توجه قرار گرفت و نهايتا قرار بر اين شد كه به نوعي اين اساسنامه اصلاح شود كه امكان اينگونه اصلاحات در دانشگاه آزاد فراهم آيد.
بالاخره نگفتيد برخورد دانشگاه آزادي هاي شورايعالي انقلاب فرهنگي در برابر اصلاح اساسنامه چه بود؟
عرض كردم اصلاح اساسنامه موضوع فردي نبود كه ما بخواهيم از اين جنبه به آن بپردازيم. البته در آن گروهي كه توسط شورايعالي انقلاب فرهنگي مأمور شده بودند پيشنويس اصلاح اساسنامه را تهيه كنند، كه بنده هم بهدليل مسئوليت حقوقي خود بهعنوان وزير بهداشت وقت، از اعضاي آن بودم، بحثهاي مفصلي شد كه ما اين اصلاح را تا چه حد انجام دهيم. نهايتا بهدليل نگرانيمان از احتمال بروز برخوردهايي با اين موضوع و احتمال اينكه افرادي بخواهند اين مسئله را كه كاملا حالت قانوني داشت و در راستاي سياستهاي كلان كشور بود با مسايل سياسي قاطي كنند، تصميم گرفتيم اصلاحات اساسنامه حداقلي باشد كه لااقل قدمي براي شفافسازي، پاسخگويي و همراستايي دانشگاه آزاد با سياستهاي كلي كشور برداشته شود. دانشگاه آزاد بايد نقش مهمي در رسيدن به سند چشمانداز ايفا كند و فعاليتهايش نميتواند خارج از اين مسير باشد، اما در آن زمان اين نگراني وجود داشت كه اين حرفهاي علمي، مستند و قانوني مورد برخوردهاي سياسي قرار گيرد. به همينخاطر، به اصلاحات حداقلي در آن پيشنويس بسنده شد و در نهايت چيزي كه در شورايعالي انقلاب فرهنگي مصوب شد، تقريبا با همان سياست بود؛ اما اميدواريم كه اين شروعي باشد تا سرمايه عظيم موجود در دانشگاه آزاد بهجاي هزينه شدن در كارهاي متفرقه، سليقهاي و خداي ناكرده در راستاي اهداف غيرمرتبط با آموزشعالي، يك سرمايه و توانمندي باشد براي ارتقاي كشور تا ما بتوانيم به آن جايگاه اول علمي در جهان و منطقه دست يابيم و بتوانيم حركتهاي اجراييمان را علميتر و مستندتر پيش ببريم و اينطور نباشد كه دانشگاه آزاد تعداد زيادي دانشجو را فارغالتحصيل كند؛ در حاليكه مورد نياز كشور نيست يا با كيفيت مناسب و آمايش مناسب صورت نگرفته باشد.
بهنظر شما دليل مقاومت مسئولان دانشگاه آزاد در برابر اصلاح اساسنامه چيست؟
البته بخشي از مصوبه شورايعالي انقلاب فرهنگي هنوز فرصت دارد و چهار ماه به هيئت مؤسس دانشگاه آزاد فرصت داده شده كه رييس جديد اين دانشگاه را معرفي كنند كه از اين مهلت زماني يك ماه گذشته و هنوز سه ماه ديگر فرصت دارند و بايد ديد كه در اين مدت هيئت مؤسس چه تصميمي ميگيرد. اما برخي از اقداماتي كه در اين خصوص در حال شكلگيري است، قدري تعجببرانگيز است. بهعنوان مثال، اموال دانشگاه آزاد از ماهيتهاي مختلفي برخوردار است؛ بخشي از اين اموال، اموال دولتي است، بخشي اهدايي مردم با هدف خاص است، بخشي هم بهصورت امانت در اختيار دانشگاه آزاد قرار گرفته و بخشي را هم خودشان توانستهاند از سهميههاي قبليشان تهيه كنند. هرگونه تصميمگيري در مورد اموال دانشگاه آزاد بايد بعد از حسابرسي دقيق باشد، يعني اول بايد حسابرسي شود كه اين اموال ماهيتش چيست و تا به حال چگونه خرج شده است؟ كه در اين زمينه افرادي كه اين اموال در اختيارشان بوده بايد پاسخگو باشند؛ سپس درباره اينكه از حالا به بعد بايد چه كار كنند، تصميمگيري شود. بهنظر من حداقل، برخي از اقدامات عجولانهاي كه در اين خصوص انجام مي شود، در اذهان عمومي ايجاد شبهه ميكند و همه بايد به اين سمت بروند كه با شفافسازي و رعايت مقررات جلوي شبههسازي خودشان را بگيرند.
زمانيكه خودتان عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي بوديد، در يكي از جلسهها آقاي عباسپور به صورت لفظي به آقاي محمديان پرخاش ميكند و ظاهرا درگيري لفظي بين اين دو پيش ميآيد كه در همان جلسه شما به دفاع از آقاي محمديان مي پردازيد ؛ در اين زمينه توضيح دهيد كه مسئله چه بود و چرا شما از آقاي محمديان دفاع كرديد؟
مذاكرات شورايعالي انقلاب فرهنگي، مذاكراتي محرمانه است. بر خلاف مذاكرات مجلس شوراي اسلامي كه در جلسات علني اين مذاكرات ثبت ميشود و از طريق صدا و سيما به اطلاع عموم مردم ميرسد، قانوني كه درخصوص مذاكرات شورايعالي انقلاب فرهنگي وجود دارد، اين است كه اين مذاكرات به صورت غيرعلني بوده و وظيفه اطلاعرساني آن بر عهده دبير شوراست، اما اگر بخواهم اجمالا به سئوال شما پاسخي بدهم، بنده اعتقاد دارم كه نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها با تدبير بلند رهبر معظم انقلاب شكل گرفته و وظيفهاي كه اين نهاد براي ترويج معارف اسلامي در دانشگاهها و مراقبت از جهتگيريهاي فرهنگي دارد، يك وظيفه جدي است و هيچكس حق ندارد در برابر اين وظايف قانوني نهاد مقاومت كرده يا در كار نهاد اختلال و نارسايي ايجاد كند. نهاد در طي عمرش كه نزديك به 21 سال از آن ميگذرد، همواره نشان داده فراتر از موضعگيريهاي سليقهاي، سياسي، جناحي، در راستاي دفاع از نظام و آرمانهاي اصيل نظام و منويات رهبري و ترويج انديشههاي امام راحل(ره) نقش داشته است. حالا اگر كسي خداي ناكرده برخوردش با نهاد به اين صورت باشد كه بخواهد نوعي محدوديت در كار آن ايجاد كند، قطعا با شئون قانوني و جايگاه رفيع نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در دانشگاهها مناسبتي ندارد و اميدواريم كه چنين مسئلهاي هيچگاه رخ ندهد.
در نهايت ميخواهم كه نظر خودتان را در زمينه اصلاح اساسنامه و ضرورت قانونمند شدن دانشگاه آزاد بدانم؟
اكنون اولين گامها براي اين مسئله در حال شكلگيري است؛ ما اصلاح اساسنامه را مقدمهاي ميدانيم براي مطالبي كه در پاسخ به سئوالات فوق عرض كردم. اميدوارم كه اين ظرفيت بزرگ آموزشعالي كشور بتواند نقش خودش را بهعنوان يك ظرفيت آموزشعالي و يك مجمع علمي ايفا كند. بايد ببينيم كه هيئت مؤسس در برابر اين مصوبه قانوني چه سياستي را اتخاذ ميكند، اميدوارم با توجه به شناختي كه از برخي از اعضاي هيئت مؤسس دارم و خودشان هم الان عضو شورايعالي انقلاب فرهنگي هستند، با پيگيريهايشان اين مسير، آرام و بدون تنش پيش رود و اين مؤسسه آموزش عالي بزرگ كشور بتواند نقش خودش را در راستاي ارتقاي علمي و پيشرفت كشورمان ايفا كند و نقشش محدود به افراد و سليقههاي خاص نشود
هرگونه تصميمگيري در مورد اموال دانشگاه آزاد بايد بعد از حسابرسي دقيق باشد، يعني اول بايد حسابرسي شود كه اين اموال ماهيتش چيست و تا به حال چگونه خرج شده است؟ كه در اين زمينه افرادي كه اين اموال در اختيارشان بوده بايد پاسخگو باشند؛ سپس درباره اينكه از حالا به بعد بايد چه كار كنند، تصميمگيري شود.
منبع:هفته نامه پنجره/ن
