ممزوج کردن فضاي زندگي با ارزشهاي اسلامي
مقام معظم رهبری می فرمایند :
اگر يک جامعه بخواهد رشد کند و اخلاق صحيح اسلامي را در خود به وجود آورد، محتاج همين روش است. شايد در چند آيه ي قرآن که «يزکّيهم» پس از «يعلمهم» يا قبل از آن بيان شده است، مراد از تزکيه در اين آيات همين مطلب باشد؛ يعني پاک کردن و طاهر کردن و پيراسته کردن مردم؛ مثل طبيبي که به مريض خود فقط نمي گويد اين کار را بکن و اين کار را نکن، بلکه او را در محل مخصوصي قرار مي دهد و آنچه را که او لازم دارد، به او مي دهد و مي خوراند و آنچه که براي او مضر است، از او باز مي گيرد. پيامبر اکرم(ص) چنين وضعيت و روشي را در طول بيست و سه سال نبوت دنبال مي کردند؛ مخصوصاً در ده سالي که در مدينه زندگي مي کردند و دوران حاکميت اسلام و تشکيل حکومت اسلامي بود.
در جامعه ي اسلامي بايد با خوشبيني با افراد برخورد کرد
من، چند مثال و نمونه را آماده کرده ام تا مطرح بکنم. اين، براي امروز ما در نظام اسلامي خيلي مهم است؛ هم براي آحاد مردم و هم بخصوص براي مسؤولان و کساني که با جمعي سر وکار دارند و مجموعه يي از مردم به دهان آنها نگاه مي کنند و به حرف آنها گوش مي دهند. ما بايد توجه کنيم که اگر بخواهيم آن ته مانده ها را پس مانده هاي اخلاق دوران طاغوت را- که براي رشد و تعالي ما بسيار هم مضر است- از خودمان دور کنيم و بزداييم، چاره يي نيست جز اين که در زندگي خود، همين روشهاي رسول اکرم را با شجاعت و قاطعيت عمل کنيم.
يک مثال، به ايجاد فضاي سالم و دور از تعصبهاي جاهلانه در محيط زندگي مردم مربوط است. مي دانيد که همه ي ملتها همين طور هستند و جز افرادي که از لحاظ معرفت، به سطح خيلي بالايي رسيده باشند، وضعشان اين گونه است که در موارد زيادي تعصبات و غرضها و مرضها و حقدها و امثال آن، بر زندگي آنها حکومت مي کند و مردم را از رفتار عادلانه و حق باز مي دارد و فضا را فضاي ناسالم مي کند.
بايد اين فضا را سالم کرد. براي ايجاد فضاي سالم و ايجاد خوشبيني ميان مردم، رسول اکرم(ص) غير از توصيه هايي که داشتند، روشهايي را هم اعمال مي کردند. بخصوص در آن دوران که اين مسأله بسيار مهم بود؛ چون اعراب جاهلي بين خودشان و نسبت به هم، حقدها و سوء ظنهاي زياد و تعصبات قبيله يي و فاميلي بسياري داشتند و پيامبر اکرم(ص) بايد اينها را از دلهاي مؤمنين بيرون مي کشيد و دلهاي آنها را نسبت به يکديگر پاک و صاف و روشن مي کرد.
روايتي که از پيامير اکرم نقل شده که فرمود: «لا يبلغني احد منکم عن احد من اصحابي شيئا فاني احب ان اخرج اليکم و انا سليم الصدر» (1). پيش پيامبر مي آمدند و از يکديگر بدگويي مي کردند و چيزهايي را درباره ي يکديگر مي گفتند؛ گاهي راست و گاهي هم خلاف واقع. پيامبر اکرم(ص) به مردم فرمودند: هيچ کس درباره ي اصحابم به من چيزي نگويد. دايماً نزد من نياييد و از همديگر بدگويي کنيد. من مايلم وقتي که ميان مردم ظاهر مي شوم و به ميان اصحاب خود مي روم ، «سليم الصدر» باشم؛ يعني با سينه ي صاف و پاک و بدون هيچ گونه سابقه و بدبيني به ميان مسلمانها بروم.
اين، سخني از پيامبر و دستوري درباره ي مسلمانها نسبت به شخص آن حضرت است. ببينيد چه قدر اين رفتار رسول اکرم(ص) کمک مي کند به اين که مسلمانها احساس کنند که در جامعه و محيط اسلامي، بايد بدون سوء ظن و با خوشبيني با افراد برخورد کرد. در روايات داريم که وقتي حاکميت با شر و فساد است، به هر چيزي سوء ظن داشته باشيد؛ اما وقتي حاکميت با خير و صلاح در جامعه است، سوءظنها را رها کنيد، به يکديگر حسن ظن داشته باشيد، حرفهاي هم را با چشم قبول بنگريد و گوش کنيد، بديهاي يکديگر را نبينيد و خوبيهاي هم را مشاهده کنيد.
بين مسلمانها رسم بود که نزد پيامبر مي آمدند و در گوش آن حضرت حرفهايي مي زدند و به صورت نجوا، حديث مخفي و محرمانه يي را مي گفتند که آيه ي شريفه نازل شد ومردم را از نجوا و در گوشي با پيامبر نهي کرد؛ چون در ديگر مسلمانها ايجاد سوء ظن مي کرد.
پی نوشت ها :
1. بحار الانوار، ج16، ص231.
/ن
