.jpg "تفسیر آیه 33 سوره احزاب")
در تفسیر آیه 33 سوره احزاب می خوانیم که خداوند متعال به پاس احترام پیغمبر خاتم مزید عنایتى نسبت بحفظ عفّت زنانش و در مقام عبادت و اطاعت آنان از آن حضرت ابراز فرموده براى آنکه رفتار آنها سرمشق سایر زنان مسلمانان باشد و کسى نتواند از ناحیه آنها طعنى بمقام مقدس نبوى وارد نماید.فرمود:
اى زنان پیغمبر شما مانند سایر افراد زنان مسلمان نیستید در مجد و شرف و حرمت اگر از خدا بترسید و بر خلاف وظیفه خود مرتکب امرى نشوید چون شما همسر بهترین پیغمبران و مادر اهل ایمان و بانوى مسلمانان جهانید.
پس وقتى جواب مردان را می وئید بفروتنى و ملاطفت با آنها سخن نگوئید و صوت خودتان را در برابر آنان رقیق و لطیف نکنید تا بطمع خلاف عفّت افتد آنکس که در دل او مرض شهوت رانى و بى‌عفّتى است.
و سخن پسندیده عقلى و نجیبانه عرفى و بقدر لزوم شرعى بگوئید که دور باشد از ریبه و اغراض فاسده و در خانه‌هاى خودتان بنشینید و بى‌پرده و با زیور و زینت و آرایش و پیرایش مانند زنان زمان جاهلیّت که قبل از اسلام است بیرون نروید و خود نمائى نکنید
آیه 33 سوره احزاب
وَقَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَّ وَلَا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجَاهِلِیَّةِ الْأُولَىٰ ۖ وَأَقِمْنَ الصَّلَاةَ وَآتِینَ الزَّکَاةَ وَأَطِعْنَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ إِنَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَیُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرً
ترجمه آیه 33 سوره احزاب
و در خانه‌هایتان بنشینید و آرام گیرید (و بی‌حاجت و ضرورت از منزل بیرون نروید) و مانند دوره جاهلیت پیشین با آرایش و خود آرایی بیرون نیایید، و نماز به پا دارید و زکات (مال به فقیران) بدهید .
و از امر خدا و رسول اطاعت کنید. خدا چنین می‌خواهد که هر رجس و آلایشی را از شما خانواده (نبوت) ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند (ذیل آیه موافق اخبار شیعه و اهل سنت راجع به شخص پیغمبر و علی و فاطمه و حسنین علیهم السّلام است و اگر راجع به زنان پیغمبر بود بایستی ضمیر مؤنث-عنکنّ-ذکر شود و به سیاق جمل صدر آیه باشد).
معانی کلمات آیه 33 سوره احزاب
قرن: قَرْنَ فِی بُیُوتِکُنَ یعنى در خانه‌هایتان قرار بگیرید و در خانه‌هایتان بنشینید. اهل مدینه و عاصم بن ابى النجود «قرن» را به فتح قاف خواندهاند و آن از «قرّ یقرّ» است.
و چون جمع مؤنث امر مىباشد لذا در اصل «اقررن» بود، راء اول را حذف و فتحه آن را بقاف دادند، به واسطه حرکت قاف، الف حذف گردید، مثل «ظلن» از ظل یظل که در اصل «اظللن» بود راء نیز در اثر التقاء ساکنین افتاد.
تبرج: برج: آشکار شدن. در مجمع البیان فرموده: تبرج آنست که زن زیبائی‌هاى خویش را اظهار کند، اصل آن به معنى ظهور است «لا تبرجن»: در میان مردم ظاهر نشوید:
رجس: پلید. راغب آن را شیء قذر و پلید گفته، طبرسى از زجاج نقل مى‌کند که رجس نام هر کار تنفر آور است به نظر مىآید آن در آیه مصدر باشد گر چه مصدر آن را رجاسة گفتهاند.(1)
«قَرْنَ» از «وقار» یا «قرار» است، و نتیجه‌ى هر دو معنا یکى است. یعنى براى خودنمایى از خانه‌هاى خود خارج نشوید.(2)
«تَبَرُّجَ» از «برج» به معناى خودنمایى است، همان گونه که برج در میان ساختمان‌هاى دیگر جلوه‌ى خاصّى دارد.(3)
شان نزول آیه 33 سوره احزاب
«شیخ طوسى» گویند: ابوسعید الخدرى و انس بن مالک و عائشه و ام‌سلمة و واثلة بن الاسقع روایت کنند که این قسمت از آیه «إِنَّما یرِیدُاللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ» درباره رسول خدا صلی الله علیه و آله و امام على و حضرت فاطمه و امام حسن و امام حسین علیهم‌السلام نازل گردیده است.
ام‌سلمه گوید: پیامبر در خانه من بود. على و فاطمه و حسن و حسین را نزد خود خواند و آنها را به عباء خیبریه مجلل داشت و سپس فرمود:
«اللّهمّ انّ هولاء اهل بیتى فاذهب عنهم الرّجس و طهّرهم تطهیرا» و خداوند آیه تطهیر را نازل فرمود سپس ام سلمة گوید: من گفتم یا رسول اللّه آیا من داخل(4) در اهل البیت شما خواهم بود یا نه. فرمود: نه، ولى تو در خیر و خوبى هستى.(5)
تفسیر آیه 33 سوره احزاب از تفسیر نور
فرق جاهلیت در قدیم و جدید
جاهلیّتِ اولى نشان دهنده‌ى ظهور جاهلیّت اخرى است که ما امروز شاهد آنیم. در حدیث نیز آمده است: «ستکون الجاهلیة الاخرى» (6) به زودى جاهلیّت دیگرى فرا مى‌رسد.
اگر در جاهلیّت آن روز دختر را زنده به گور مى‌کردند، امروز با سقط جنین، هم دختر را نابود مى‌کنند، هم پسر را.
اگر در جاهلیّت آن روز قتل و آدم کشى وجود داشت، امروز در جنگهاى بزرگ و جهانى کشتارهاى میلیونى انجام مى‌گیرد.
جاهلیّت آن روز مدرسه نبود و جنایت انجام مى‌گرفت، امروز با وجود هزاران دانشگاه، مهم‌ترین حقوق انسان‌ها پایمال مى‌شود.
در جاهلیّت آن روز فساد و زنا جرم بود؛ امّا امروز در مترقّى‌ترین کشورهاى جهان همجنس بازى قانونى است.
.درباره‌ى جاهلیّت معاصر، کتابى به نام «جاهلیّت قرن بیستم» از سیّد قطب و کتاب دیگرى به نام «سیماى تمّدن غرب» از سیّد مجتبى موسوى لارى نوشته شده که تاکنون به چند زبان ترجمه شده است. (7)
چند نکته از در مورد آیه ى تطهیر( آیه 33 سوره احزاب)
(إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیراً) کلمه‌ى «إِنَّما» نشانه‌ى این است که آیه‌ى شریفه درباره‌ى یک موهبت استثنایى در مورد اهلبیت علیهم السلام سخن مى‌گوید.
مراد از «یُرِیدُ»، اراده‌ى تکوینى است، زیرا اراده‌ى تشریعى خداوند، پاکى همه‌ى مردم است نه تنها اهل بیت پیامبر اکرم علیهم السلام.مراد از «رجس» هر گونه ناپاکى ظاهرى و باطنى است. (8)
مراد از «أَهْلَ الْبَیْتِ» همه‌ى خاندان پیامبر نیست، بلکه برخى افراد آن است که نام آنان در روایات شیعه و سنّى آمده است. این گروه عبارتند از: علىّ و فاطمه و حسن و حسین علیهم السلام.
سؤال: دلیل این انحصار چیست؟ و چرا این بخش از آیه درباره‌ى زنان پیامبر یا تمام خاندان آن حضرت نیست؟
پاسخ: 1. روایاتى از خود همسران پیامبر حتّى از عایشه و امّ سلمه نقل شده که آنان از رسولخدا صلى الله علیه و آله پرسیدند: آیا ما هم جزء اهل بیت هستیم؟ پیامبر فرمود: خیر.
پاسخ: 2. در روایات متعدّدى مى‌خوانیم: پیامبر عبایى بر سر این پنج نفر کشید (که یکى از آنان خود حضرت بود) و فرمود: اینها اهل بیت من هستند و اجازه‌ى ورود دیگران را نداد.
پاسخ: 3.پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله براى این که اختصاص اهل بیت را به پنج نفر ثابت کند، مدّت شش ماه (و به گفته‌ى بعضى روایات هشت یا نه ماه) به هنگام نماز صبح از کنار خانه‌ى فاطمه علیها السلام مى‌گذشت و مى‌فرمود:
(الصلاة یا اهل البیت انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا)در کتاب احقاق الحق بیش از هفتاد حدیث از منابع معروف اهل سنّت درباره اختصاص آیه شریفه به پنج نفر ذکر شده (8)
و در کتاب شواهد التنزیل که از کتب معروف اهل سنّت است بیش از یکصد و سى روایت در همین زمینه آمده است. (9)
به هر حال این آیه شامل زنان پیامبر نمى‌شود زیرا:آنها گاهى مرتکب گناه مى‌شدند. در سوره‌ى تحریم مى‌خوانیم: پیامبر رازى را به بعضى از همسرانش فرمودند و او امانت دارى نکرد و به دیگرى گفت. قرآن این عمل را گناه نامیده، فرمود: «إِنْ تَتُوبا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُکُما» (10)
عایشه که همسر پیامبر بود، جنگ جمل را علیه حضرت على علیه السلام به راه انداخت و سپس پشیمان شد، با آنکه در این جنگ عدّه بسیارى از مسلمانان کشته شدند؟
چند سؤال در مورد آیه 33 سوره احزاب
1.آیا «یُطَهِّرَکُمْ» به معناى آن نیست که اهل بیت علیهم السلام آلودگى داشته‌اند و خداوند آنان را تطهیر کرده است؟
پاسخ: شرط تطهیر آلودگى نیست، زیرا قرآن درباره‌ى حوریان بهشتى کلمه «مطهرة» را به کار برده در حالى که هیچ گونه آلودگى ندارند. به عبارت دیگر «یُطَهِّرَکُمْ» به معناى پاک نگه‌داشتن است نه پاک کردن از آلودگى قبلى.
2.اگر اهلبیت تنها پنج نفرند، چرا این آیه در میان جملاتى قرار گرفته که مربوط به زنان پیامبر است؟
پاسخ: الف: جمله ى إِنَّما یُرِیدُ اللَّهُ ... به صورت جداگانه نازل شده ولى هنگام جمع آورى قرآن در این جا قرار گرفته است.
ب: به گفته‌ى تفسیر مجمع البیان، رسم فصیحان و شاعران و ادیبان عرب این بوده که در لابلاى مطالب معمولى حرف جدید و مهمّى مطرح مى‌کنند تا تأثیرش بیشتر باشد. چنانکه در میان اخبار صدا و سیما، اگر گوینده یک مرتبه بگوید:
به خبرى که هم اکنون به دستم رسید توجّه فرمایید، این گونه سخن گفتن یک شوک روانى و تبلیغاتى ایجاد مى‌کند. نظیر این آیه را در آیه‌ى سوّم سوره‌ى مائده خواندیم(11) .
که مطلب مربوط به ولایت و امامت و کمال دین و تمام نعمت و یأس کفّار و رضاى الهى، در کنار احکام مربوط به گوشت خوک و خون، نازل شده و این گونه جا سازى‌ها رمز حفظ قرآن از دستبرد نااهلان است.
درست همان گونه که گاهى زنان هنگام خروج از خانه زیور آلات خود را در لابلاى پنبه‌هاى متّکا قرار مى‌دهند. با این که طلا و پنبه رابطه‌اى ندارند ولى براى محفوظ ماندن از دستبرد نااهلان این کار انجام مى‌گیرد.
ج: در میان سفارش هایى که به زنان پیامبر مى‌کند، یک مرتبه مى‌فرماید: خدا اراده‌ى مخصوص بر عصمت اهل بیت دارد، یعنى اى زنان پیامبر! شما در خانه‌اى هستید که معصومین علیهم السلام هستند و حتماً باید تقوا را بیشتر مراعات کنید.
د: در مورد اهلبیت ضمیر جمع مذکر به کار رفته که نشان غالب بودن مردان است، به خلاف جملات مربوط به زنان پیامبر که در آنها از ضمیر جمع مؤنث استفاده شده است.(بُیُوتِکُنَ، أَقِمْنَ- عَنْکُمُ، یُطَهِّرَکُمْ)
گرچه این آیه خطاب به زنان پیامبر است ولى قطعاً مراد همه‌ى زنان مسلمان هستند که باید به این دستورها عمل کنند.
تفسیر آیه 33 سوره احزاب از تفسیر نمونه
1 - آیه تطهیر، برهان روشن عصمت است
بعضى از مفسران رجس را در آیه فوق ، تنها اشاره به شرک و یا گناهان کبیره زشت همچون زنا دانسته اند، در حالى که هیچ دلیلى بر این محدودیت در دست نیست.
بلکه اطلاق الرجس (با توجه به اینکه الف و لام آن الف و لام جنس است ) هر گونه پلیدى و گناه را شامل مى شود، چرا که گناهان همه رجسند، و لذا این کلمه در قرآن به شرک ، مشروبات الکلى قمار نفاق گوشتهاى حرام و ناپاک و مانند آن اطلاق شده است (حج - 30 - مائده 90 - توبه - 125 - انعام - 145).
و با توجه به اینکه اراده الهى تخلف ناپذیر است ، و جمله انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس دلیل بر اراده حتمى او مى باشد، مخصوصا با توجه به کلمه انما که براى حصر و تاکید است روشن مى شود که اراده قطعى خداوند بر این قرار گرفته که اهلبیت از هر گونه رجس و پلیدى و گناه پاک باشند، و این همان مقام عصمت است .
این نکته نیز قابل توجه است که منظور از اراده الهى در این آیه دستورات و احکام او در مورد حلال و حرام نیست ، چرا که این دستورات شامل همگان مى شود و اختصاص به اهل بیت ندارد بنابر این با مفهوم کلمه انما سازگار نمى باشد.
پس این اراده مستمر اشاره به یک نوع امداد الهى است که اهل بیت را بر عصمت و ادامه آن یارى مى دهد و در عین حال منافات با آزادى اراده و اختیار ندارد (چنانکه قبلا شرح دادیم ).در حقیقت مفهوم آیه همان چیزى است که در زیارت جامعه نیز آمده است.
عصمکم الله من الذلل و آمنکم من الفتن ، و طهرکم من الدنس ، و اذهب عنکم الرجس ، و طهرکم تطهیرا:خداوند شما را از لغزشها حفظ کرد و از فتنه انحرافات در امان داشت ، و از آلودگیها پاک ساخت و پلیدى را از شما دور کرد، و کاملا تطهیر نمود.(با این توضیح در دلالت آیه فوق بر مقام عصمت اهل بیت نباید تردید کرد.)
2 - آیه تطهیر در باره چه کسانى است ؟
گفتیم این آیه گرچه در لابلاى آیات مربوط به همسران پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آمده اما تغییر سیاق آن (تبدیل ضمیرهاى جمع مؤ نث به جمع مذکر) دلیل بر این است که این آیه محتوائى جداى از آن آیات دارد.
به همین دلیل حتى کسانى که آیه را مخصوص به پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و على و فاطمه و حسن و حسین (علیهم السلام ) ندانسته اند معنى وسیعى براى آن قائل شده اند که هم این بزرگواران را شامل مى شود و هم همسران پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) را.
روایاتی که آیه را به اهل بیت پیامبر(ص) اختصاص می دهند
ولى روایات فراوانى در دست داریم که نشان مى دهد آیه مخصوص این بزرگواران است ، و همسران در این معنى داخل نیستند هر چند از احترام متناسب برخوردارند. اینک بخشى از آن روایات را ذیلا از نظر مى گذرانیم :
الف : روایاتى که از خود همسران پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده و مى گوید: هنگامى که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) سخن از این آیه شریفه مى گفت ، ما از او سؤ ال کردیم که جزء آن هستیم فرمود: شما خوبید اما مشمول این آیه نیستید!
از آن جمله روایتى است که ثعلبى در تفسیر خود از ام سلمه نقل کرده که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) در خانه خود بود که فاطمه (علیهاالسلام ) پارچه حریرى نزد آن حضرت آورد،
پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) فرمود: همسر و دو فرزندانت حسن و حسین را صدا کن ، آنها را آورد، سپس غذا خوردند بعد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) عبائى بر آنها افکند و گفت :
اللهم هؤ لاء اهلبیتى و عترتى فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا: خداوندا اینها خاندان منند، پلیدى را از آنها دور کن ، و از هر آلودگى پاکشان گردان و در اینجا آیه انما یرید الله نازل شد... من گفتم آیا من هم با شما هستم اى رسولخدا!، فرمود: انک الى خیر تو بر خیر و نیکى هستى (اما در زمره این گروه نیستى ).
و نیز ثعلبى خود از عایشه چنین نقل مى کند: هنگامى که از او در باره جنگ جمل و دخالت او در آن جنگ ویرانگر سؤ ال کردند (با تاسف ) گفت : این یک تقدیر الهى بود!، و هنگامى که درباره على (علیه السلام ) از او سؤ ال کردند چنین گفت :
تسئلنى عن احب الناس کان الى رسول الله (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و زوج احب الناس ، کان الى رسول الله لقد راءیت علیا و فاطمة و حسنا و حسینا علیهم السلام و جمع رسول الله (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بثوب علیهم ثم قال : اللهم هؤ لاء اهلبیتى و حامتى فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا، قالت :
فقلت یا رسول الله ! انا من اهلک قال تنحى فانک الى خیر!: آیا از من در باره کسى سؤ ال میکنى که محبوبترین مردم نزد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بودو از کسى میپرسى که همسر محبوبترین مردم نزد رسولخدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) بود.
من با چشم خود، على و فاطمه و حسن و حسین را دیدم که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آنها را در زیر لباسى جمع کرده بود و فرمود: خداوندا! اینها خاندان منند و حامیان من ، رجس را از آنها ببر و از آلودگیها پاکشان فرما، من عرض کردم اى رسول خدا آیا من هم از آنها هستم ؟ فرمود: دور باش ، تو بر خیر و نیکى هستى (اما جزء این جمع نمى باشى ).
این گونه روایات با صراحت مى گوید که همسران پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) جزء عنوان اهلبیت در این آیه نیستند.
ب : روایات بسیار فراوانى در مورد حدیث کساء به طور اجمال وارد شده که از همه آنها استفاده مى شود، پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم )، على و فاطمه و حسن و حسین را فرا خواند - و یا به خدمت او آمدند .
پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) عبائى بر آنها افکند، و گفت : خداوندا! اینها خاندان منند، رجس و آلودگى را از آنها دور کن ، در این هنگام آیه انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس نازل گردید.
دانشمند معروف حاکم حسکانى نیشابورى در شواهد التنزیل این روایات را به طرق متعدد از راویان مختلفى گرد آورى کرده است .
در اینجا این سؤ ال جلب توجه مى کند که هدف از جمع کردن آنها در زیر کساء چه بوده ؟
گویا پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مى خواسته است کاملا آنها را مشخص کند و بگوید آیه فوق ، تنها درباره این گروه است ، مبادا کسى مخاطب را در این آیه تمام بیوتات پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) و همه کسانى که جزء خاندان او هستند بداند.
حتى در بعضى از روایات آمده است که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) سه بار این جمله را تکرار کرد: خداوندا اهلبیت من اینها هستند پلیدى را از آنها دور کن (اللهم هؤ لاء اهلبیتى و خاصتى فاذهب عنهم الرجس و طهرهم تطهیرا).
ج : در روایات فراوان دیگرى مى خوانیم : بعد از نزول آیه فوق ، پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) مدت شش ماه ، هنگامى که براى نماز صبح از کنار خانه فاطمه (سلام الله علی ها)
مى گذشت صدا مى زد: الصلوة یا اهل البیت ! انما یرید الله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطهرکم تطهیرا: هنگام نماز است اى اهل بیت !خداوند مى خواهد پلیدى را از شما اهل بیت دور کند و شما را پاک سازد.
این حدیث را حاکم حسکانى از انس بن مالک نقل کرده است .در روایت دیگرى که از ابو سعید خدرى از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل شده مى خوانیم : پیامبر این برنامه را تا هشت یا نه ماه ادامه داد!. حدیث فوق را ابن عباس نیز از پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نقل کرده است .
این نکته قابل توجه است که تکرار این مساله در مدت شش یا هشت یا نه ماه به طور مداوم در کنار خانه فاطمه (علیهاالسلام ) براى این است که مطلب را کاملا مشخص کند تا در آینده تردیدى براى هیچکس باقى نماند که این آیه تنها در شان این گروه نازل شده است .
به خصوص اینکه تنها خانه اى که در ورودى آن در مسجد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) باز مى شد، بعد از آنکه دستور داد درهاى خانه هاى دیگران به سوى مسجد بسته شود در خانه فاطمه بود و طبعا همیشه جمعى از مردم به هنگام نماز این سخن را در آنجا از پیامبر مى شنیدند (دقت کنید).
با اینحال جاى تعجب است که بعضى از مفسران اصرار دارند که آیه مفهوم عامى دارد و همسران پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) نیز در آن وارد هستند، هر چند اکثریت علماى اسلام اعم از شیعه و اهل سنت آن را محدود به این پنج تن مى دانند.
قابل توجه اینکه عایشه همسر پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) که طبق گواهى روایات اسلامى در بازگو کردن فضائل خود و ریزهکاریهاى ارتباطش با پیامبر چیزى فروگذار نمى کرد.
اگر این آیه شامل او مى شد قطعا در لابلاى سخنانش به مناسبتهائى از آن سخن مى گفت در حالى که هرگز چنین چیزى از او نقل نشده است .
د: روایات متعددى از ابو سعید خدرى صحابى معروف نقل شده که با صراحت گواهى مى دهد این آیه تنها در باره همان پنج تن نازل شده است (نزلت فى خمسة : فى رسول الله و على و فاطمه و الحسن و الحسین (علیهم السلام ).
این روایات به قدرى زیاد است که بعضى از محققین آن را متواتر مى دانند.
از مجموع آنچه گفتیم چنین نتیجه مى گیریم که منابع و راویان احادیثى که دلالت بر انحصار آیه به پنج تن مى کند به قدرى زیاد است که جاى تردید در آن باقى نمى گذارد .
تا آنجا که در شرح احقاق الحق بیش از هفتاد منبع از منابع معروف اهل سنت گرد آورى شده ، و منابع شیعه در این زمینه از هزار هم مى گذرد.نویسنده کتاب شواهد التنزیل که از علماى معروف برادران اهل سنت است بیش از 130 حدیث در این زمینه نقل کرده است.گ
از همه اینها گذشته پاره اى از همسران پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) در طول زندگى خود به کارهائى دست زدند که هرگز با مقام معصوم بودن سازگار نیست .
مانند ماجراى جنگ جمل که قیامى بود بر ضد امام وقت که سبب خونریزى فراوانى گردید و به گفته بعضى از مورخان تعداد کشتگان این جنگ به هفده هزار نفر بالغ مى شد.
بدون شک این ماجرا به هیچوجه قابل توجیه نیست و حتى مى بینیم که خود عایشه نیز بعد از این حادثه ، اظهار ندامت مى کند که نمونه اى از آن در بحثهاى پیشین گذشت .
عیبجوئى کردن عایشه از خدیجه که از بزرگترین و فداکارترین و با فضیلت ترین زنان اسلام است در تاریخ اسلام مشهور است ، این سخن به قدرى بر پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) ناگوار آمد.
که از شدت غضب مو بر تنش راست شد و فرمود: به خدا سوگند که هرگز همسرى بهتر از او نداشتم ، او زمانى ایمان آورد که مردم کافر بودند و زمانى اموالش را در اختیار من گذاشت که مردم همه از من بریده بودند!.
3 - جاهلیت قرن بیستم !
همانگونه که اشاره شد جمعى از مفسران در تفسیر الجاهلیة الاولى در آیات مورد بحث گرفتار شک و تردید شدند گوئى نتوانستند باور کنند که بعد از ظهور اسلام نوعى دیگر جاهلیت در جهان پا به عرصه وجود خواهد گذاشت که جاهلیت عرب قبل از اسلام در مقابل آن موضوع کم اهمیتى خواهد بود.
ولى امروز این امر براى ما که شاهد مظاهر جاهلیت وحشتناک قرن بیستم هستیم کاملا حل شده است ، و باید آن را به حساب یکى از پیشگوئیهاى اعجاز آمیز قرآن مجید گذارد.
اگر عرب در عصر جاهلیت اولى ، جنگ و غارتگرى داشت ، و فى المثل چندین بار بازار عکاظ صحنه خونریزیهاى احمقانه گردید که چند تن کشته شدند، در جاهلیت عصر ما جنگهاى جهانى رخ مى دهد که گاه بیست ملیون نفر در آن قربانى و بیش از آن مجروح و ناقص الخلقه مى شوند!
اگر در جاهلیت عرب زنان ، تبرج به زینت مى کردند، و روسریهاى خود را کنار مى زدند به گونهاى که مقدارى از سینه و گلو و گردنبند و گوشواره آنها نمایان می گشت.
در عصر ما کلوپهائى تشکیل مى شود بنام کلوپ برهنگان (که نمونه آن در انگلستان معروف است ) که با نهایت معذرت افراد در آن برهنه مادرزاد مى شوند، رسوائیهاى پلاژهاى کنار دریا و استخرها و حتى معابر عمومى نگفتنى است .
اگر در جاهلیت عرب ، زنان آلوده ذوات الاعلام بودند که پرچم بر در خانه خود مى زدند تا افراد را به سوى خود دعوت کنند!، در جاهلیت قرن ما افرادى هستند که در روزنامه هاى مخصوص مطالبى را در این زمینه مطرح مى کنند که قلم از ذکر آن جدا شرم دارد، و جاهلیت عرب بر آن صد شرف دارد.
خلاصه چه گوئیم از وضع مفاسدى که در تمدن مادى ماشینى منهاى ایمان عصر ما وجود دارد که ناگفتنش بهتر است ، و نباید این تفسیر را با آن آلوده کرد.
آنچه گفتیم فقط مشتى از خروار براى نشان دادن زندگى کسانى بود که از خدا فاصله مى گیرند، و با داشتن هزاران دانشگاه و مراکز علمى و دانشمندان معروف ، در منجلاب فساد غوطه ور شوند، و حتى گاهى همین مراکز علمى و دانشمندانشان در اختیار همان فجایع و مفاسد قرار مى گیرند.
نکته آخر تفسیر آیه 33 سوره احزاب از از تفسیر المیزان
چند روایت متضمن اینکه مقصود از اهل بیت رسول الله (صلى الله و آله و سلم) همسران آن حضرت نیستند.و در غایه المرام از حموینى، و او به سند خود از یزید بن حیان، روایت کرده که گفت : داخل شدیم بر زید بن ارقم، او گفت :
روزى رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) ما را خطاب کرد، و فرمود: آگاه باشید که من در بین شما امت اسلام دو چیز گرانبها مى گذارم، و مى روم، یکى کتاب خداى عز و جل است.
که هر کس آن را پیروى کند هدایت مى شود، و هر که آن را پشت سر اندازد، در ضلالت است، و سپس اهل بیتم، من خدا را به یاد شما مى آورم در باره اهل بیتم، و این کلمه را سه بار تکرار کرد.
ما از زید بن ارقم پرسیدیم : اهل بیت رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) چه کسانى بودند؟ آیا همسرانش بودند؟ گفت : نه، اهل بیت او، دودمان اویند، که بعد از آن جناب صدقه خوردن بر آنان حرام است، یعنى آل على، آل عباس، آل جعفر، و آل عقیل.
و نیز در همان کتاب از صحیح مسلم، به سند خود از یزید بن حیان از زید بن ارقم روایت کرده که گفت : رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) فرمود:
من در بین شما دو چیز گرانبها و سنگین مى گذارم، یکى کتاب خدا است، که حبل الله است و هر کس آن را پیروى کند بر طریق هدایت، و هر کس ترکش گوید بر ضلالت است، و دومى اهل بیتم پرسیدیم : اهل بیت او کیست ؟ همسران اویند؟ گفت :
نه، به خدا قسم، همسر آدمى چند صباحى با آدمى است، و چون طلاقش دهند به خانه پدرش بر مى گردد، و دوباره بیگانه مى شود، اهل بیت رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) اهل او، و عصبه و خویشاوندان اویند، که بعد از او صدقه برایشان حرام است.
مؤلف: در این روایت کلمه بیت به نسب تفسیر شده، همچنانکه عرفا هم بر این معنا اطلاق مى شود، مى گویند بیوتات عرب، یعنى خاندانها و تیره هاى عرب، و لیکن روایات سابق که از ام سلمه و غیر او نقل شد، با این معنا سازگار نیست، براى اینکه در آن روایت اهل بیت تنها به على، فاطمه، و حسنین (علیهم السلام) تفسیر شده.
و در مجمع البیان مى گوید: مقاتل بن حیان گفته : وقتى اسماء بنت عمیس با شوهرش جعفر بن ابى طالب از حبشه برگشت، داخل شد در بین همسران رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) و پرسید آیا چیزى از قرآن در باره مهاجرین به حبشه نازل شد؟ گفتند: نه.
پس نزد رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) آمد و عرضه داشت : یا رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم) مثل اینکه جنس زن همیشه باید محروم و در زیان باشد.
رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم) پرسید:طور مگر؟ گفت : براى اینکه آنطور که مردان در قرآن کریم به نیکى یاد شده اند، زنان یاد نشده اند، بعد از این جریان آیه (ان المسلمین و المسلمات...) نازل گردید.
مؤلف: در روایاتى دیگر آمده که این شکوه را ام سلمه کرد.
نتیجه:
پیام ها و نکته ها و براشت های قرآنی استاد قرائتی ازتفسیر آیه 33 سوره احزاب
1. جایگاه زن یا خانه است یا بیرون خانه بدون خود نمایى.
2.-ارتجاع و عقب گرد به دوران جاهلى ممنوع است.
4.خودنمایى نشانه‌ى تمّدن نیست، نشانه‌ى جاهلیّت است.
5.نماز و زکات دو عنصر ناگسستنى و متلازم یکدیگرند
6.اطاعت از رسول در کنار اطاعت از خدا واجب است.
7.گناه، پلیدى روح است و خاندان نبوّت باید از این پلیدى دور باشند.
پی نوشت:
1.تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی ، ج8، ص: 347-
2.تفسیرنور جلد 7 - صفحه 361.
3. همان
4. طبرسى صاحب مجمع البیان از ابو حمزه ثمالى در تفسیرش بنا به نقل از شهر بن حوشب
5- تفسیر برهان از ابن بابویه بعد از شش واسطه از مثنّى مولى عبدالرحمن ابن عوف.
6.تفسیر نورالثّقلین.
7..تفسیر نور جلد 7 - صفحه 361
8. تفسیر برهان.
9.تفسیر نور جلد 7 - صفحه 362
10. تفاسیر نورالثقلین و نمونه.
11.آیه 4 سوره تحریم
منابع:
تفسیر المیزان .(https://quran.anhar.ir/tafsirfull-14052.htm)
تفسیر نمونه.(https://www.makarem.ir/quran/?lid=0&view)
تفسیر نور.(https://wiki.ahlolbait.com)
