رفتارهایی شبیه و یا خود عمل کتک زدن، ممکن است از سن دوسالگی در کودکان بروز کند. ولی شکل آزارهنده و نامناسب آن در حوالی 4سالگی در برخی کودکان بروز می‌کند. وقتی کودک این قدرت را دارد تا ضربات نسبتا سنگینی بزند و از این قدرت برای تخلیه خشم خود نسبت به دیگران استفاده کند. در پی ضربه و کتک زدن به دیگران ممکن است پرتاب اشیاء و یا حتی آسیب زدن به خود مثل کشیدن موها هم باشد. همه این رفتارها نشان از این دارد که کودک ما برای تخلیه خشم و مواجهه با عصبانیت خود آموزش اشتباه دیده است. در این سن برای اصلاح رفتار کودک هنوز دیر نیست. پس اگر این مشکل را با کودک خود دارید؛ این مطلب مهارتی را از دست ندهید.
روانشناسی کودکی که دست بزن دارد
مطالعات نشان می دهد که کودکی که دست بزن دارد، مسلما از مشکل اساسی و بزرگی رنج می برد. همانطور که گفته شد دست بزن کودک همیشه نشانه تربیت نادرست و یا قلدری فرزند نیست. گاهی مشکل در نوع زندگی و یا قرار گرفتن در شرایط نامطلوب و نامناسب می تواند کودکان را پرخاشگر و تحریک پذیر کند.روانشناسی کودکی که دست بزن دارد نشان می دهد که تنبیه های سخت و یا سرزنش کردن کودکی که کودکان دیگر را می زند اصلا سودی ندارد. تنبیه کردن باعث متوقف شدن عادت فرزند شما نمی شود. این کار فقط ترس کودک را افزایش می دهد. افزایش ترس کودک می تواند احتمال کتک کاری کودکان را افزایش دهد. پس تنبیه نامناسب و در مقابل دیگران، نتیجه عکس خواهد داشت.
علت کتک کاری کودک چیست؟
باید گفت بچه شما تا سنی نمی تواند تشخیص دهد که زدن دیگران عملی نامناسب است. کودکان نوپا ممکن است متوجه نباشند که ضربه زدن می تواند به دیگران و یا خودشان آسیب برساند. کودکان تا حدود 3 سالگی نمی توانند درک کنند که این کار اشتباه است. آنها ممکن است احساسات خود را نیز درک نکنند چه برسد به احساسات دیگران. به همین دلیل از ناراحت شدن دیگران چیزی نمی دانند. از 3 سالگی به بعد کودک درک می کند که کتک زدن یا پرتاب کردن وسایل می تواند والدین را ناراحت کند و به دیگران آسیب برساند.علت دست بزن داشتن کودک می تواند متفاوت باشد. برخی از مشکلات و ناراحتی ها می تواند فرزند شما را به کودکی که دیگران را می زند تبدیل کند. کودکی که مادرش را می زند یا به سمت پدرش وسیله ای پرتاب می کند، احتمالا از موضوعی ناراحت شده است و می خواهد ناراحتی خود را اینگونه ابراز کند. مهم ترین دلایل دست بزن داشتن کودک عبارتند از:
فرزند شما هنوز نحوه برقراری ارتباط را یاد نگرفته است:
کودکان در حال یادگیری نحوه اشتراک گذاری احساسات خود با دیگران و برقراری ارتباط با والدین خود هستند. آنها لزوما نمی دانند که چگونه باید با کودکان دیگر بازی کنند. با کودک خود تمرین کنید و به او نحوه برقراری ارتباط با دیگران را آموزش دهید. گاهی کودک شما برای برقراری ارتباط با کودکان دیگر آنها را کتک می زند. بدون آنکه بداند این کار اشتباه است. اگر به دنبال برقراری ارتباط سالم بین اعضای خانواده و کودک خود هستید.کتک زدن راهی برای نشان دادن خشم و ناراحتی:
کودکی که پدرش را می زند یا کودکان دیگر را کتک می زند، ممکن است از این کار برای نشان دادن خشم و ناراحتی خود استفاده کند. گاهی اوقات کودکان از کتک زدن به عنوان راهی برای ابراز خشم یا ناراحتی و یا جلب توجه کردن استفاده می کنند.فرزند شما ناامید است:
کودکی که دست بزن دارد یا دیگران را گاز می گیرد می تواند نشانه ای از مشکلات ارتباطی یا احساس ناامیدی داشته باشد. چون کودک قادر به بیان احساس خود نیست و نمی تواند آن را برای شما توضیح دهد از گاز گرفتن یا کتک زدن دیگران استفاده می کند.مشکلات مربوط به اعصاب و اختلالات:
اختلال کمبود توجه، اختلال بیش فعالی، دو قطبی بودن و اضطراب و … می تواند باعث شود که کودک دیگران را بزند. کودک برای مبارزه با اینگونه مشکلات به شدت ضعیف شده و عصبی می شود. پرخاشگر شدن کودک و عصبی بودن او برای مدت طولانی و شدت زیاد، می تواند نشان دهنده وجود یک اختلال باشد که تشخیص داده نشده است. حتی یک کودک 6 ساله نیز می تواند مشکلات مربوط به استرس و اضطراب را داشته باشد. اضطراب می تواند منجربه ناامیدی و کتک کاری کودکان شود.استفاده بیش از حد از تکنولوژی:
هنگامی که کودکان بیش از اندازه از صفحه نمایش تلفن همراه استفاده می کنند یا درگیر بازی های کامپیوتری می شوند، توانایی آنها در تنظیم احساسات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. برخی از کودکان در برابر این محرک ها آسیب پذیرتر هستند و به شدت پرخاشگر شده و کتک کاری می کنند.با بچه هایی که دست بزن دارند چه کنیم؟
بعضی از بچه ها به جای بازی و تعامل دوستانه با کودکان دیگربا آنها دست به یقه می شوند و کتک کاری راه می اندازند و والدینشان نمی دانند در این موقعیت باید چه رفتاری با کودکشان داشته باشند و به تنبیه کردن او می پردازند. غافل از این که این کار به تقویت رفتارهای پرخاشگرانه او دامن می زند . در ادامه با شیوه های مناسب رفتار با کودکانی که دوستان خود را کتک می زنند، آشنا شوید:پیشگیری کنید:
قبل از تعامل کودکتان با کودکان دیگر احساس امنیت او را افزایش دهید و کاری کنید که او نترسد و همیشه در دسترس او قرار بگیرد . اگر متوجه شدید کودک شما به سمتی که احتمال کتک زدن وجود دارد،می رود دخالت کنید و بین او و کودکی که می خواهد او را کتک بزند قرار بگیرید.آرام باشید:
هنگامی که کودکتان در حال گریه کردن است ، او را متوقف نکنید زیرا با گریه احساسات کودک بیرون می ریزد و احساس بهتری پیدا می کند. اگر کودکتان بچه ای را زده، عصبی نشوید زیرا عصبانیت شما چیزی شما چیزی را حل نمی کند پس آرام باشید، نفس عمیق بکشید.به کودک کمک کنید احساسات خود را بیان کند:
زمانیکه کودک اقدام به کتک زدن می‌کند در واقع نتوانسته احساسی ناشی از نرسیدن به خواسته‌اش را ابراز کند، بنابراین اینگونه هیجانات درونی خود را تخلیه می‌کند. مادر یا پدر می‌توانند با کتاب خواندن و یا بازی های این آموزش را به کودک خود بدهند که کودک در مواقع مختلف احساس خود را به اطرافیانش بگوید تا احساس بهتری داشته باشد.از امر و نهی کردن زیاد بپرهیزید:
امر و نهی کردن های زیاد و دستورها و سخت گیری ها کودک را عصبی و خشمگین می کند و می تواند زمینه ساز وسواس شود. اجازه دهید وقت تا جایی که به خود و دیگران آسیبی نمی رساند بازی و شادی کند و تکلف ها و محدودیت های اضافی را حذف کنید.به نیازهای عاطفی او توجه کنید:
گاهی کودک برای جلب توجه و زمانی به خاطر حسادت این کار را می کند نیازهای او را به طور متعادل ارضا کنید و با رفتارهای خود مثلا با کودک دیگر و... حسادت کودک را تحریک نکنید.درمان کودکانی که دست بزن دارند
آموختن جبران کردن به کودک:
قبل از اینکه به سراغ کودک خود بروید به سمت کودکی که کتک خورده بروید و او را آرام کنید ، این فرصت شما را در برخورد با فرزندتان آرامتر می کند سپس وقتی آرام شدید به کودکتان با صمیمیت بگویید برخورد تو درست نبوده و سپس او را با کودک کتک خورده روبرو کنید. هنگام مواجهه با کودک کتک خورده بگویید متاسفیم که علی یا... تو را کتک زد و یادش رفته بود با تو حرف بزند. آیا با این عذرخواهی حال تو بهتر می شود.الگوی خوبی باشید:
کودکان اگر ببینند والدین آنها تنبیه بدنی را به کار می برند، بیشتر تمایل به کتک زدن بچه های دیگر پیدا می کنند.ریشه یابی کنید:
علت هایی که منجر به این رفتار می شود مانند شرایط جسمی کودک ، ساعات خواب یا غذا خوردنش ، جلب توجه دیگران را بررسی کنید و درصدد رفع آنها برآیید.سرزنش نکنید:
اگر به سرزنش کودکتان بپردازید او فکر می کند بچه بدی است و شما او را دوست ندارید و او نمی تواند کودک خوبی باشد. بنابراین احساس ترس خواهد کرد و به پرخاشگری روی می آورد پس باید با کودک همدلی کنید تا او نیز طرز برخورد با دیگران را از شما بیاموزد.او را از معرکه دور کنید:
آرام باشید و کودک خود را از محل درگیری دور کنید، شما با این روش زمانی برای روبرو شدن کودکتان با احساساتش روبرو می کنید.برخورد صحیح با کودکی که دست بزن دارد
کمک به شناخت احساسات:
کودک شما می داند که کتک زدن کار بدی است اما او نمی تواند جلوی خود را بگیرد پس باید شما به او کمک کنید تا احساساتش را بشناسد و احساس امنیت کافی در او ایجاد کنید. مثلا بگویید تو از زدن دوست خیلی ناراحتی و من می دانم و خیلی نراحتم که آنجا نبودم تا به تو کمک کنم اما الان پیش تو هستم .راهکاری برای بروز احساسات:
قبل از این که کودک تان در تعامل با بچه های دیگر قرار بگیرد، ترس او را کاهش داده و احساس امنیتش را افزایش بدهید. اگر کودک شما دارد گریه می کند او را متوقف نکنید. گریه کردن یعنی بیرون ریختن احساسات و این باعث می شود که او کم کم احساس بهتری پیدا کند.به اندازه کافی با او صحبت کنید، بیشتر از اینکه حرف بزنید صمیمیت و مراقبت تان را به او نشان بدهید. احساسات او را تحلیل نکنید و فقط موقعیتی را فراهم کنید که او بتواند احساساتش را با خیال راحت بروز بدهد.
بهبود حال کودک با خنده:
اگر کودک شما گریه نکرد، نگذارید که به میان بچه ها برگردد زیرا ممکن است دوباره دعوا و کتک کاری راه افتد پس در این مواقع او را به خنده اندازید زیرا خنده سبب بهبود حال کودک و کم شدن احتمال کتک کاری می شود.کلام آخر
برای برخورد با کودکانی که دست بزن دارن، می‌توانید از روش‌های مختلفی استفاده کنید. ابتدا باید به کودکان توضیح دهید که این کار خطرناک است و ممکن است به آنها و دیگران صدمه بزند. همچنین می‌توانید با ارائه جایزه به کودکانی که دست بزن ندارند، آنها را تشویق کنید. در صورتی که کودکان همچنان به این کار ادامه دهند، می‌توانید از مجازات‌های مناسب مانند تعلیق شدن از بازی یا تحریم شدن از فعالیت‌هایی که به آنها لذت می‌بخشد، استفاده کنید. در هر صورت، باید به کودکان توضیح داد که این کار خطرناک است و باید از آن خودداری کنند.منابع
https://psychology.avije.org/child-counseling/a-child-who-hits-othershttps://www.farsnews.ir/news
https://namnak.com
https://www.beytoote.com/baby/tuition/angry1-child-parents.html
https://bilitver.ir
.jpg "غیرت چیست؟ اقسام غیرت کدامند؟ علل بی غیرتی چیست؟")
