قبل از آنکه فکرش را بکنید، جنب‌وجوش فرزند نورسیده‌تان شروع خواهد شد. در چشم‌بهم‌زدنی شروع به غلت‌زدن، سینه‌خیررفتن، چهار دست‌وپا راه‌رفتن و حتی بالا‌کشیدن خود برای ایستادن می‌کنند. وقتی مهارت‌ راه‌رفتن را به‌دست بیاورند، مراقبت و کنترل آن‌ها سخت‌تر هم خواهد شد.

بچه‌های حیوانات به‌‌حکم غریزه و خیلی سریع، مهارت مراقبت از خود را کسب می‌کنند اما ما انسان‌ها در هنگام تولد، مهارت یا غریزه خاصی برای مراقبت از خود نداریم. به همین دلیل، موضوع ایمن‌ سازی خانه برای کودکان نوپا از اهمیت زیادی برخوردار است.

اهمیت ایمن‌ سازی خانه برای کودک

نوزادان و کودکان نوپا از هیچ‌چیز (به‌جز دوری از والدین) نمی‌ترسند. آن‌ها به هر چیزی دست می‌زنند، از درودیوار بالا می‌روند، هرچه دم دست‌شان باشد را خوراکی می‌بینند، هر جا دل‌شان بخواهد پرسه می‌زنند و خطر گازگرفتگی یا برق‌گرفتگی برای‌شان کاملا بی‌معناست.

از طرف دیگر، زندانی‌کردن آن‌ها غیرممکن است زیرا برای رشد جسمانی و روانی به فعالیت‌ آزادانه نیاز دارند. بنابراین والدین باید خطرات احتمالی سر راه فرزندشان را شناسایی و برطرف کنند.

از چه زمانی شروع به ایمن سازی خانه کنیم؟

حساسیت و ضعف جسمانی کودک فراتر از توان و درک ما است. به‌عنوان مثال، برخی از نوزادان در حدود 2-4 ماهگی به‌دلیل سندروم مرگ ناگهانی (قطع تنفس در حین خواب) از دنیا می‌روند. بنابراین از همان روز اول شرایط خانه را برای ورود نورسیده آماده کنید. گام دوم و البته بسیار مهم‌تر را قبل از شروع غلت‌زدن و حرکت‌کردن نوزاد بردارید.

بچه‌ها خیلی سریع رشد می‌کنند و به یکباره نگاه می‌کنید و آن‌ها را روی طاقچه و کابینت یا هر موقعیت خطرناک دیگری مشاهده می‌کنید.

که شاید دیر شده باشد. از طرف دیگر، اگر بعد از خطرآفرینی کودک به‌دنبال امن‌کردن خانه باشید، احتمالا با بد دهنی کودکان مواجه می‌شوید و رابطه والد-فرزندی‌تان آسیب ‌می‌بیند. بنابراین باید به هر روش ممکن، مانند چهار دست‌وپا راه‌رفتن در محیط خانه و نگاه به اطراف از دید کودک، خطرات محیط را از قبل شناسایی و برطرف کنید.

برای ایمن سازی خانه از کجا شروع کنیم؟

کودکان کنجکاو و بازیگوش هستند و بدون شک به همه‌ جای خانه (حتی مکان‌های ناشناخته!) سرک خواهند کشید. پس باید اتاق به اتاق خانه را وارسی کنید و محیطی امن برای کنجکاوی او فراهم کنید. همچنین با خواندن مقاله آموزش قانون به کودکان از چه سنی و چگونه، محدودیت‌هایی را برایش تنظیم کنید. موارد زیر، جزو مهم‌ترین نکات عمومی ایمن‌سازی هستند که باید در تمام قسمت‌های خانه اجرا شوند.

نصب حسگر تشخیص دود و مونوکسید کربن:

استفاده از این حسگرها برای حمایت کل خانواده از خطر گازگرفتگی و آتش‌سوزی موثر هستند. به‌دلیل حساسیت بیش‌ازحد ریه‌های نوزادان نسبت به کمبود اکسیژن، حتما از این دستگاه‌ها در همه اتاق‌ها نصب کنید. در ضمن، ماهانه آن‌ها را چک کنید و در صورت نیاز باتری‌های‌شان را تعویض کنید.

نصب درپوش پریز برق و عایق کاری سیم ها:

کودکان به واردکردن انگشتان کوچک، اسباب‌بازی‌ها و وسایلی مانند میخ و سنجاق به پریز برق علاقه دارند. با استفاده از نصب درپوش، فرزندتان را از پریزهای برق دور نگه‌دارید و تا حد امکان سیم‌ها را از دید و دسترسش خارج کنید.

نصب حفاظ ایمنی کودک:

با شروع سینه‌خیزرفتن کودک، حفاظ‌های ایمنی به یکی از مهم‌ترین محصولات ویژه ایمنی کودک تبدیل می‌شوند. نصب این حفاظ‌ها در بالاوپایین پله‌ها ضروری است. از این حفاظ‌ها در ورودی نواحی ممنوعه دیگر مانند گاراژ و آشپزخانه نیز استفاده کنید.

اطمینان از استحکام لوازم سنگین و افتادنی:

ورجه‌ وورجه‌کردن کودکان بارها و بارها باعث افتادن وسایل سنگین خانه مانند مبل، تلویزیون، قفسه‌ها، کابینت‌ها و چلچراغ‌ها بر روی آن‌ها شده‌است. جلوی بازیگوشی فرزند را نمی‌توان گرفت، اما با محکم‌کردن لوازم خانه می‌توان از خطر افتادن‌شان بر روی کودک پیشگیری کرد.

پیشگیری از سُرخوردن کودک:

سرامیک و کف‌پوش خانه‌ها تا حدودی لیز است و برای کودک نوپا که به‌سختی تعادلش را حفظ می‌کند، خطر زیادی به‌همراه دارد. حتما مناطقی از خانه که خالی هستند را موکت‌کاری کنید و از راه‌رفتن یا دویدن کودک با جوراب و دمپایی بر روی آن‌ها خودداری کنید.

پاکسازی خانه از خوردنی ها و شبه خوردنی ها:

یکی از ویژگی‌های رایج کودکان، هرزه‌خواری است. این ویژگی خصوصا در بچه‌های زیر 2 سال کاملا مشهود است و سالانه پای تعداد زیادی از آن‌ها را به بیمارستان باز می‌کند. محیط خانه، به‌خصوص سطح زمین و پله‌ها، را از هر چیزی که در دهان جا شود پاکسازی کنید. همچنین اگر فرزندتان بعد از 2 سالگی طاقت جدایی هرچند کوتاه مدت از شما را ندارد، از مقاله چگونه وابستگی کودک به مادر را کم کنیم کمک بگیرید.

ایمن سازی تختخواب و رختخواب کودک:

اتاق خواب کودک یکی از مواردی است که به توجه خاص نیاز دارد. برای ایمن‌سازی اتاق کودک به موارد زیر دقت کنید:

• از تخت یا گهواره بدون حفاظ یا دارای حفاظ متحرک استفاده نکنید.
• نرده‌های تخت زیاد از هم فاصله نداشته باشند.
• برای جلوگیری از آویزان‌شدن و سقوط نوزاد، تختخواب او را در کنار پنجره‌، میز و وسایل مشابه قرار ندهید.
• از نصب تابلو، چراغ و هر چیز دیگری در بالای تخت نوزاد خودداری کنید.
• رختخواب نوزاد را از عروسک و دیگر لوازم غیرضروری پر نکنید تا دچار تنگی نفس و سندروم مرگ ناگهانی نشود. اگر فرزندتان زیاد کابوس می‌بیند، برای کنترل آن از مقاله بایدها و نبایدهای درمان کابوس شبانه کودک استفاده کنید.
• اگر کودک توان خارج‌شدن از گهواره را پیدا کرده‌است، پس زمان خریدن تختخواب بدون حفاظ یا تشک کف‌خواب فرارسیده است؛ فقط مراقب باشید که ارتفاع آن زیاد نباشد.

ایمن سازی محیط آشپزخانه:

وسایل خطرناک آشپزخانه مانند چاقوها، قابلمه‌های داغ، لوله‌کشی اجاق گاز و مواد شوینده باید کاملا از دسترس نوزاد، کودک نوپا و حتی بچه‌های بزرگ‌تر دور بماند. به نکات زیر در این زمینه توجه کنید:

وسایل تیز مانند چاقو، قیچی و غذاساز را در جایی دور از دسترس کودک قرار دهید.
برای کابینت‌‌ها یا کشوهای شامل لوازم شکستنی و خطرناک از قفل کودک استفاده کنید.
از درپوش دستگیره برای جلوگیری از بازکردن اجاق‌ گاز استفاده کنید و قابلمه‌ها را روی شعله‌های عقبی قرار دهید تا دست کودک به آن‌ها نرسد.
وسایل الکتریکی را بعد از استفاده از برق بکشید و در صورت امکان از دسترس کودک خارج کنید.

ایمن سازی حمام و سرویس بهداشتی:

هرچند در حمام و سرویس بهداشتی خطرات کمتری در کمین کودک است، اما در کنارهم‌بودن آب و برق، آنجا را نیز به محیطی ناامن تبدیل می‌کند. از اقدامات احتیاطی زیر برای ایمن‌سازی حمام و سرویس بهداشتی استفاده کنید:

• از قفل کودک برای درب حمام یا دستشویی استفاده کنید.
• دریچه سرویس فرنگی را حتما قفل کودک بزنید.
• وسایل خطرناک مانند تیغ و قیچی را در قفسه‌های بلند و دور از دسترس کودک قرار دهید.
• آب رسانای برق است، بنابراین وسایل الکتریکی مانند سشوار را حتما از برق جدا و جمع‌آوری کنید.
• مواد شوینده و بهداشتی را در جایی دور از دسترس کودک قرار دهید.
• دمای آبگرمکن را بالاتر از 49 درجه قرار ندهید تا خطر سوختگی با آب داغ کاهش پیدا کند.
• برای جلوگیری از سُرخوردن کودک در حمام، از تشک لاستیکی برای کف حمام استفاده کنید.

ایمن سازی اتاق نشیمن:

اتاق نشیمن جایی است که شما و کودک بیشترین زمان بیداری را در آن سپری می‌کنید. بنابراین در اینجا نیز باید چند نکته را رعایت کنید:

لبه‌های تیز مانند گوشه‌های میز و مبل را با ضربه‌گیر بپوشانید.
برای پنجره‌ها از قفل کودک استفاده کنید.
از پرده‌های بدون ریسمان استفاده کنید زیرا امکان گیرکردن کودک در ریسمان پرده‌ها (خصوصا پرد‌ه‌های کرکره‌ای) وجود دارد.
از حفاظ بخاری استفاده کنید و تا حد امکان کودک را در اتاق دارای بخاری یا رادیاتور تنها نگذارید.
وقتی کودکتان شروع به راه رفتن می کند یا حتی در مرحله قبل از آن یعنی حرکت به روش چهار دست و پا است باید هوشیارتر باشید ، دریچه ها را بپوشانید پرده ها را بکشید و درها را قفل کنید.
چون وقتی فرزندانتان نوپا هستند کارهای شگفت آور و خطرناک انجام می دهند که ممکن است به سلامتی آنها آسیب بزند ، در ذیل 12 نکته ساده مراقبت از کودک را به شما پیشنهاد می کنیم که در حالیکه تمام مادران آنها را می دانند گاهی غافل می شوند.

چند توصیه ساده ولی موثر در مراقبت از کودک نوپا

حمایت:

از کودکانتان درسنین نوپایی مراقبت های ویژه ای بکنید زیرا او هنوز توانایی ایستادن ، راه رفتن و ... به طور کامل ندارد سعی کنید کودکانتان را در کارها حمایت کنید و تا حد ممکن هنگام حرکت در روزهای اول پا به پای او بروید چرا که شدت حرکت او گاهی به به هم خوردن تعادل و خطرات احتمالی ختم می شود.

مراقبت از فعالیت های کودک :

کودکان همیشه و در هر زمان به مادر خود نیاز دارند و امنیت بزرگترین نیاز آنهاست قبل از اینکه بتوانند چهار دست و پا حرکت کنند بسیار کنجکاو هستند و چیزهایی را در دهانشان فرو می کنند مراقب باشید اسباب بازی ها مناسب سن آنها باشد تا در گلویشان گیر نکند.

آمادگی برای مراقبت از کودک:

کودک شما کنجکاو است پس بدون آنکه چیزی از خطر بداند به سراغ هرگوشه از خانه خواهد رفت، اگر منزلتان پله دار است باید بسیار مراقب باشید و ابتدا و انتهای پله ها را بپوشانید.

احتیاط از کودکان :

کودکان بسیار به اکتشافات علاقه مند هستند به همین دلیل به آشپزخانه که خطرناک ترین محیط خانه است می آیند ، همه کابینت ها را با چیزی ببندید و مواد شیمیایی را دور از دسترس کودک نگه دارید.

حمام کردن کودکان نوپا :

هیچ شکی نیست که کودکان آب بازی را دوست دارند و اوقاتی را در حمام سپری می کنند. هیچ وقت کودک نوپا و کوچک تان را تنهایی در حمام و وان رها نکنید و قبل از اینکه کودک را در آب بگذارید آب را امتحان کنید که خیلی سرد یا داغ نباشد ، فراموش نکنید که رها کردن کودک در آب ممکن است موجب خفگی شود.

فوت و فن برای مراقبت از کودک نوپا :

می توانید کودک خود را به طور نامحسوس کنترل کنید مثلاً وقتی آنها خواب هستند با دوربینی که در اتاق نصب شده شما می توانید از آشپزخانه آنها را کنترل کنید یا وقتی در پله ها بالا پایین یا بازی می کنند با کنترل از راه دور حواستان به آنها خواهد بود.

سلامت کودکان:

کودکان وقتی آغاز به راه رفتن می کنند چندان تعادلی برای حفاظت از خود ندارند به همین دلیل به دیوار و ... اصابت می کنند ، بهترین کار برای جلوگیری از آسیب دیدگی آنها ایمن سازی محیط است اگر امکانش وجود دارد کنار دیوارهای خالی را با بالشتک و پشتی های نرم بپوشایند تا هنگام برخورد دچار حادثه نشوند.

دقت:

مراقب چای و قهوه داغ روی میز باشید که ناگهان به آنها دست نزنند که موجب سوختگی و آسیب شود ، همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.

سخن پایانی

کودکان بازیگوش و کنجکاو هستند و برای رشد جسمانی و روانی به فعالیت و تحرک نیاز دارند. متأسفانه ورجه‌وورجه زیاد آن‌ها می‌تواند کار دست‌شان بدهد زیرا از خطرات موجود در محیط ناآگاه‌اند. به همین دلیل، تضمین امنیت آن‌ها بر عهده والدین است.

شما باید از دوران بارداری اطلاعات لازم درباره اصول و ابزار ایمن‌سازی خانه برای کودکان را جمع‌آوری و ایمن‌سازی محیط را شروع کنید. امنیت خانه را دست‌کم نگیرید؛ سالانه تعداد زیادی از نوزادان و کودکان نوپا به دلیل رعایت‌ نکردن همین موارد به‌ظاهر کم‌اهمیت جان خود را از دست می‌دهند.