آهو(4)
محل زندگي آهو :
سگ و زنجير چون بدست آري
آهوي دشت را شکست آري حديق 74
آهو بدشت اگر بخورد قطره اي از او غرنده شير گردد و ننديشد از پلنگ رودکي 40
به که بر ،ميش و بز را جايگاه است
به هامون گور و آهو را پناه است ويس و رامين 436
گر آهويي زصحرا رفت بگذار
که در صحرا بود زين جنس بسيار خسروشيرين 198
همه کوه نخجير و آهو بدشت
چو اين شهر بيني نبايد گذشت شاهنامه
گشت بر دشت در ايام نو آهو ايمن
دور عدل تو برد شود ضيغم ،رنگ سلمان ساوجي 549
گويا آهوان در زمستان به شکاف کوهها و دره ها پناه مي برند همين که هوا خوب شد به دشت و صحرا سرازير مي شوند :
آهو ز تنگ بيامد به دشت و راغ
بر سبزه باده خوش بود اکنون اگر خوري رودکي 105
ضامن آهو :
نشنيده کسي شير شود ضامن آهو
غير از تو که صياد جو ديديش به سر بر
ضامن شدي از رحمش و تا رفت به خدمت
باز آمد و آهو بره بودش به اثر بر آذر بيگدلي 64
آهو بره :
دست مظلومان چنان کردي قوي کآهو بره
با بروت شير بازي مي کند در مرغزار وحشي بافقي 212
امير بي نظير مرحمت پرور که از دادش
شود بي باک آهو بره گرگ پير را مهمان هاتف 159
اجلم دنبه نهاد از بره ي چرخ و شما
همچو آهو بره مشغول چرائيد همه خاقني 407
تاهمي از گهر آموزد آهو بره تک
همچنان کز گهر آموزد شاهين پرواز فرخي سيستاني 200
آهوي دست آموز
سخره چون آهوي دست آموز باد قطران 106
ديدن آهو در خواب :
آهو از خانه ي زنان تعبير
بيشتر دارد اي به دانش پير حديقه124
آهو :به معني عيب :
بگويد هر يکي را چند آهو ويس و رامين 46.
اگر چه ويسه بي آهوو پاک است
مرا زين روي دل انديشناک است ويس و رامين 54
که آهوست بر مرد گفتار زشت
ترا اندر آغاز بود اين سرشت شاهنامه 24/9
ديدي آن جانور که زايد مشگ
نامش آهو و او همه هنر است خاقاني 68
آهوي سيمين لقب ساقي است :
زآهوي سيمين طلب گاو زرين
که عيدي در او خون قربان نمايد خاقاني 128
چند خواهي زآهوي سيمين
گاو زرين که مي خورد گلنار خاقاني 198
از سفالين گاو سيمين اهوان
عيد جان را خون قرباني بخواه خاقني 662
ساقي آهوي سيمين و از آن گاو و زرين
خون خرگوش کند آبخور يارانم خاقاني 782
دف و آهو :
در پوست آهو چنبرش آهو سريني همبرش
وز گور و آهو در برش صيد آشکارا ريخته خاقاني 378
چنبر دف شکارگه زآهو و يور و گور و سگ
ليک به هيچ وقت ازو هيچ شکار تشکري خاقاني 426
آهو را مي توان با نگاه رام کرد :
کناره کردن مجنون زخلق بي معني است
که مي توان به نگه کرد رام آهو را صائب95
پی نوشت ها :
1-احوال و آثار مخزن الاسرار نظامي ،تأليفدکتر برت زنجاني ،انتشارات دانشگاه تهران تير ماه 1368
2-اسکندرنامه :کليات ،حکيم نظامي گنجوي ،انتشارات امير کبير چاپ سوم ارديبهشت 1351.
3-تحفةالعراقين :به تصحيح فريب -انتشارات امير کبير چاپ دوم 1375.
4-حديقة الحقيقه :به تصحيح مدرس رضوي-انتشارات دانشگاه تهران بهمن1359.
5-خسروشيرين :به کوشش عبدالحميد آيتي ،چاپ اول 1353.
و نيز کليات نظامي ،انتشارات علمي چاپ1363.
6-ديوان آذر بيگدلي :به تصحيح مرحوم سادات ناصري ،چاپ اول سال 1366.
7-ديوان ابن يمين :به اهتمام حسنعلي باستاني ورد چاپ 1344.
8-ديوان ازرقي هروي :به تصحيح مرحوم عبدالرسولي ،چاپخانه ددانشگاه تهران 1336.
9-ديوان اقبال لاهوري :از انتشارت پگاه تهران چاپ اول
و نيز از انتشارات فرهنگستان علوم اتحاد جماهير شوري سابق و ترتيب
دهنده ف-پاپاليف به تصحيح برتلس .
10-ديوان انوري :به تصحيح محمد تقي مدرس رضوي ،موسسه انتشارات علمي و فرهنگي چاپ 1364.
11-ديوان باباطاهر :تصحيح شده از روي نسخه ي مرحوم وحيد دستگيردي ،نشر البرز چاپ1369.
12-ديوان بيدل:ناشر فروعي ،چاپمروي
13-ديوان حافظ :به تصحيح مرحوم دکتر خانلري انتشارات خوارزمي چاپدوم 1362تهران
14-ديوان خاقاني به کوشش مرحوم دکتر ضياءالدين سجادي و نيز چاپ عبدالرسولي از انتشارات کتابخانه ي خيام 1357.
15-ديوان مرحوم دهخدا :به اهتمام دکتر دبير سياقي چاپ چهارم 1366،انتشارات تيراژه .
16-ديوان رودکي :تنظيم جهانگير منصور ،انتشارات ناهيد چاپ اول 1373.
و نيز زير نظر، براگيني ،کتابفروشي فخر رازي چاپ سوم 1368.
17-يوان سروش :به کوشش مرحوم دکتر جعفر محجوب .با مقدمه ي استاد جلال همائي 1340.
18-ديوان سلمان ساوجي :با مقدمه ي تقي تفضلي از انتشارات بنگاه صفي عليشاه اسفند 1336.
19-ديوان شهريار :انتشارات زرين و انتشارات نگاه چاپ هفدهم 1375.
و نيز انتشارات رسالت-تبريز چاپ1369.
20-ديوان صائب :به اهتمام محمد قهرمان ،انتشارات علمي و فرهنگي و کتابفروشي خيام
21-عمق بخارائي :به تصحيح سعيد نفيسي ،انتشارات کتابفرشي فروغي -تهران -چاپ1339.
22-ديوان فخرالدين عراقي :به تصحيح سعيد نفيسي.انتشاراتکتابخانه ي سنائي چاپچهارم 1338.
23-ديوان فرخي سيستاني ،به کوشش دبير سياقي ،کتابفروشي زوار چاپ چهارم 1371و نيز انتشارات شرکت نسبي حاج محمد حسين اقبال و شرکاء تهران 1335
24-ديوان فرخي بسطامي :انتشارات.جاويدان ،چاپ سوم 1368.
25-ديوان قاآني :با مقدمه ي ناصر هيري،چاپ اول 1363،چاپ فراين.
26-ديوان قطران تبريزي :از روي نسخه ي محمد نخجواني به اهتمام حسين آهي .
27-ديوان کليم کاشاني :به تصحيح پرتو بيضائي ،از انتشارات کتابفروشي خيام .
28-ديوان مجيرالدين بيلقاني :به اهتمام دکتر محمد آبادي ،انتشارات موسسه تاريخ و فرهنگ ايران تبريز1358.
29-ديوان مسعود سعد :با مقدمه ي رشيد باسمي ،به اهتمام پرويز بابائي ،چاپ اول 1374.
30-ديوان وحشي بافقي :به کوشش حسين نخعي ،انتشارات امير کبير ،چاپسوم 1374.
31-فرهنگ لغات و تعبيرات ديوان خاقاني ،تأليف دکتر ضيا الدين سجادي -انتشارات زوار چاپ اول 1374.
32-کليات حکيم نظامي گنجوي ،به تصحيح دستگردي ،ناشر :علي اکبر علمي ،چاپ دوم 1363.
33-لغت نامه دهخدا :ناشر موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهارن ،چاپ اول دوره ي جديد پائيز 1372.
34-ويس و رامين به تصحيح ماگالي تو ودورا -الک ندرگوا خاريا ،از انتشارات بنياد فرهنگ ايران چاپ 1349.
