آشنايي با مسجد کوفه
نويسنده:فاطمه ناني زاده
نام«مسجد کوفه»را بارها و بارها شنيده اي! وگاه وقتي مناجات زيباي «مولاي يا مولاي»(1) اميرالمؤمنين(ع) درگوش جانت نشسته، دلت تا مسجد کوفه پرکشيده است . همان مسجدي که محرابش سحر گاه نوزدهم رمضان شاهد ضربت خوردن مولاي پرهيز کاران بود و در و ديوارش «فزت و رب الکعبه»(2) را به تماشا نشست. ما طبق قرار قبلي هتل را در «نجف»اشرف به مقصد «کوفه»ترک مي کنيم .درکمتر از نيم ساعت مي تواني به کوفه برسي. در راه به مکان هاي زيارتي کوفه فکر مي کنيم. مسجد مقدس کوفه و مقام هاي انبيا و معصومان درآن،خانه امام علي(ع)، مزار «مسلم بن عقيل»،مزار«هاني بن عروه»،مزار«مختارثقفي»، مزار«ذي الکلفل نبي(ع)»، مزار «يونس نبي(ع)» در شريعه ي کوفه و مزار«ميثم تمار».
همه ي اين ها وقايع تاريخي فراواني را به يادها مي نشاند.
حالا ديگر به نزديکي مسجد کوفه رسيده ايم، وارد محوطه ي «مسجد کوفه»مي شويم. نخل ها ، داغ هاي شيعه را در دل مان تازه مي کنند.
مسجد مقدس و زيباي «کوفه»با شکل هندسي مربع و با طول وعرضي در حدود110و116 متر و صحني وسيع و بدون سقف و ديوارهايي به ارتفاع22متر که دورتا دور محوطه اش هفتاد و شش غرفه وجود دارد. 4 در براي ورود و خروج به مسجد به نام هاي:
1. «باب السده» که معروف به باب اميرالمؤمنين(ع) است؛
2. «باب الکنده»که در ضلع غربي مسجد واقع شده؛
3. «باب الانماط»که محاذي(3) قبله قرار دارد؛
4. «باب الفيل» يا «باب الثعبان»، در ميانه ي ديوار شمالي مسجد قرار دارد که در روايات آمده ، بهتر است از اين در وارد شويم.
از آن جايي که در صحن مسجد کوفه جايگاه هايي به نام پيامبران و معصومان معلوم و مشهور است که به آن ها مقام مي گويند و از آن جايي که مسجد کوفه و مقام هايش اعمال خاصي دارند، کاروان ها وگروه هاي زائر براي راهنمايي انجام اين اعمال از يکي از روحانيان بومي که در مسجد کوفه مستقر هستند و«معلم»ناميده مي شوند،کمک مي گيرند.
در فاصله اي که منتظر جمع شدن همه ي افراد گروه ايستاده ايم،«آقاي عابدي»يکي از مسئولان گروه، پاره اي ازرواياتي که درباره ي مسجد کوفه آمده است براي جمع باز گو مي کند و مي گويد:«يکي از چهار مسجد مهم و مقدس جهان اسلام ،مسجد کوفه است . پس از ظهور حضرت ولي عصر(ع) پايتخت ايشان شهر کوفه و مرکز قضاوت شان مسجد کوفه خواهد بود. خواندن نماز واجب در مسجد کوفه معادل به جا آوردن يک حج و نماز مستحبي در آن برابر با يک عمره است .قبله ي اين مسجد باغي است از باغ هاي بهشت و دست راست و چپ آن نيز از بوستان هاي بهشت است .حتي نشستن در اين مسجد نيز عبادت محسوب مي شود. هيچ بنده ي صالح و پيامبري نبوده مگر آن که در اين مسجد نماز خوانده است. در روز قيامت اين مسجد اهلش را شفاعت خواهد کرد».
عصاي «موسي(ع)»، شجره ي يقطين(4)وانگشتر «سليمان»در اين مسجد است. هيچ گرفتار و محزوني در «مسجد کوفه»دست به دعا بر نمي دارد مگر اين که دعايش مستجاب و غم و گرفتاري اش برطرف گردد. اعتکاف(5)در اين مسجد مانند اعتکاف در«مسجد الحرام»و «مسجد النبي(ص)» است و...
بعضي از قسمت هاي اين مسجد مقدس را همان معلم عراقي براي ما توضيح مي داد:
«مقام حضرت ابراهيم»، «مقام جبرئيل»، مقام«زين العابدين(ع) و... از ساير مقام هاي اين مسجد هستند.
مهلت هم به پايان مي رسد و ما از ميان انبوه زائران حرکت مي کنيم تا به نجف برگرديم.
همه ي اين ها وقايع تاريخي فراواني را به يادها مي نشاند.
حالا ديگر به نزديکي مسجد کوفه رسيده ايم، وارد محوطه ي «مسجد کوفه»مي شويم. نخل ها ، داغ هاي شيعه را در دل مان تازه مي کنند.
مسجد مقدس و زيباي «کوفه»با شکل هندسي مربع و با طول وعرضي در حدود110و116 متر و صحني وسيع و بدون سقف و ديوارهايي به ارتفاع22متر که دورتا دور محوطه اش هفتاد و شش غرفه وجود دارد. 4 در براي ورود و خروج به مسجد به نام هاي:
1. «باب السده» که معروف به باب اميرالمؤمنين(ع) است؛
2. «باب الکنده»که در ضلع غربي مسجد واقع شده؛
3. «باب الانماط»که محاذي(3) قبله قرار دارد؛
4. «باب الفيل» يا «باب الثعبان»، در ميانه ي ديوار شمالي مسجد قرار دارد که در روايات آمده ، بهتر است از اين در وارد شويم.
از آن جايي که در صحن مسجد کوفه جايگاه هايي به نام پيامبران و معصومان معلوم و مشهور است که به آن ها مقام مي گويند و از آن جايي که مسجد کوفه و مقام هايش اعمال خاصي دارند، کاروان ها وگروه هاي زائر براي راهنمايي انجام اين اعمال از يکي از روحانيان بومي که در مسجد کوفه مستقر هستند و«معلم»ناميده مي شوند،کمک مي گيرند.
در فاصله اي که منتظر جمع شدن همه ي افراد گروه ايستاده ايم،«آقاي عابدي»يکي از مسئولان گروه، پاره اي ازرواياتي که درباره ي مسجد کوفه آمده است براي جمع باز گو مي کند و مي گويد:«يکي از چهار مسجد مهم و مقدس جهان اسلام ،مسجد کوفه است . پس از ظهور حضرت ولي عصر(ع) پايتخت ايشان شهر کوفه و مرکز قضاوت شان مسجد کوفه خواهد بود. خواندن نماز واجب در مسجد کوفه معادل به جا آوردن يک حج و نماز مستحبي در آن برابر با يک عمره است .قبله ي اين مسجد باغي است از باغ هاي بهشت و دست راست و چپ آن نيز از بوستان هاي بهشت است .حتي نشستن در اين مسجد نيز عبادت محسوب مي شود. هيچ بنده ي صالح و پيامبري نبوده مگر آن که در اين مسجد نماز خوانده است. در روز قيامت اين مسجد اهلش را شفاعت خواهد کرد».
عصاي «موسي(ع)»، شجره ي يقطين(4)وانگشتر «سليمان»در اين مسجد است. هيچ گرفتار و محزوني در «مسجد کوفه»دست به دعا بر نمي دارد مگر اين که دعايش مستجاب و غم و گرفتاري اش برطرف گردد. اعتکاف(5)در اين مسجد مانند اعتکاف در«مسجد الحرام»و «مسجد النبي(ص)» است و...
بعضي از قسمت هاي اين مسجد مقدس را همان معلم عراقي براي ما توضيح مي داد:
رُحبه ي امير مؤمنان(ع)(6)
دکّه القضاء(7)
بيت الطّشت
مقام حضرت آدم(ع)
«مقام حضرت ابراهيم»، «مقام جبرئيل»، مقام«زين العابدين(ع) و... از ساير مقام هاي اين مسجد هستند.
خانه ي اميرالمؤمنين(ع)
مهلت هم به پايان مي رسد و ما از ميان انبوه زائران حرکت مي کنيم تا به نجف برگرديم.
پی نوشت ها :
1. يکي از دعاهاي حضرت امير(ع) معروف به مناجات مسجد کوفه در کتاب مفاتيح آمده است.
2. به خداي کعبه رستگار شدم.
3. محاذي: مقابل و روبه رو.
4. شجره يقطين: در قرآن مجيد که در داستان يونس آمده کدو مي باشد.
5. اعتکاف: گوشه گيري، گوشه گيري براي عبادت.
6. رحبه ي اميرالمومنين: محلي که حضرت علي(ع) با اصحاب درباره حديث غدير احتجاج کردند.
7. دکه القضاء: سکوي قضاوت که امام علي از آن براي قضاوت استفاده مي کردند.
8. همانا خداوند (خلق را) فرمان به عدل و احسان مي دهد. آيه ي 90، سوره نحل.
9. بيت الطشت: از مقام هاي مسجد کوفه، محل وقوع يکي از کرامت هاي امير المومنين (ع) است.
