25 اصل اساسی در تربیت فرزند که والدین باید آگاه باشند
یکی از وظایف مهم والدین، تربیت فرزند است. درواقع والدین نباید تنها به رشد جسمی فرزندان خود توجه کنند؛ کمک به رشد شخصیتی، ذهنی و به خصوص اخلاقی کودک از جمله وظایف خطیر والدین در فرآیند تربیت فرزند است.در این مقاله سعی کرده‌ایم، ۲۵ نکات تربیتی فرزند را بررسی کنیم که آگاهی والدین از این اصول اساسی، می‌توانند نقش بالایی در تربیت صحیح فرزندانشان داشته باشد.
نکات تربیتی فرزند
اصول مهم در تربیت فرزند
از جمله اصول مهم و به نوعی نکات تربیتی فرزند به قرار زیر است:
1.احترام به دیگری و خود واجب است
یکی از مهم‌ترین ارزش‌های اخلاقی که باید در همان سنین کودکی، فرزندانمان را با آن آشنا کنیم، مفهوم احترام است. باید در فرایند تربیت کودک به آنها آموزش دهید که همه انسان‌ها اعم از کوچک و بزرگ و بدون در نظر گرفتن موقعیت اجتماعیشان، شایسته احترام هستند.همچنین کودک باید با این مفهوم نیز آشنا بشود که خود او نیز باید مورد احترام قرار گیرد. با آشنا شدن کودک با ارزش احترام از همان سنین کم با هر فردی با احترام برخورد کرده و در عین حال انتظار رفتار احترام‌آمیزی با خودش را در اجتماع خواهد داشت.
2.روابط خانوادگی محکم
یکی از نکات تربیتی فرزند، توجه به روابط اعضای خانواده است. به‌طور‌کلی در فرایند پرورش و تربیت فرزند، روابط خانواده به خصوص والدین نقش اساسی دارد. در فضای پویا خانواده است که کودک با چالش‌ها و زندگی اجتماعی آشنا شده و به نوعی برای آینده آماده خواهد شد. داشتن روابط صمیمی و یکپارچه در بین والدین و کل اعضای خانواده، نقش مثبتی در تربیت فرزند دارد چراکه او را با مفهوم صمیمیت، محبت و یکی بودن در خانواده آشنا می‌کند.
3.یاری رسانی به دیگران
کودکان در همان سنین ابتدایی باید کمک رسانی به هم نوع خود را یاد بگیرند. بی تفاوت نبودن به اتفاقات زندگی، داشتن شخصیت تاثیر گذار در زندگی دیگران، درک کامل از رنج و درد، همگی تاثیر مثبتی است که کودکان آشنا شده با مفهوم یاری رسانی به دیگران، در آینده خواهند داشت.
4.همه چیز مطابق میل ما نیست
از دیگر نکات تربیتی فرزند، آشنا کردن کودک با سازگاری در زندگی اجتماعی و فردی است. والدین باید به فرزندان خود آموزش دهند که در دنیا قرار نیست همه چیز مطابق با خواسته‌های ما جلو رود. در نظر داشته باشید در فرایند آشنا کردن کودک با این مفهوم، نباید از حد و مرز‌ها گذر کرد و باید شرایط جسمی و روحی آنها را نیز در نظر گرفت.
5.احترام به عقاید مذهبی دیگران
از دیگر نکات تربیتی فرزند، این است که آنها باید یاد بگیرند تا بر عقاید دینی و مذهبی هر کسی احترام بگذارند. درواقع کودک و یا نوجوان باید آشنا شود که هر کسی حق دارد دین و مذهب متفاوت از ما داشته و آیین و رسوم متفاوتی را برگزار کند. با درک این مفهوم کودک در زندگی آینده در هر جای دنیا وفق پذیری و روابط اجتماعی عمیق‌تری با دیگران خواهد داشت.
6.آموزش و تقویت مسئولیت پذیری
مسئولیت‌پذیری از ویژه‌ترین نکات تربیتی فرزند است. در واقع والدین با تقویت حس مسئولیت‌پذیری و انجام به موقع تعهدات، در فرزندانشان به آنها کمک خواهند که به یک فرد پاسخگو و قابل اعتماد تبدیل شوند. درصورتی که این حس از همان سال‌های ابتدایی در زندگی کودکتان ایجاد نشود، در آینده شغلی و اجتماعی مسیر سختی را خواهند داشت.
7.قدردانی به صورت عملی و کلامی
قدردانی ارزش والای اخلاقی دارد. با آشنایی کودک با مفهوم قدردانی او دیگر نسبت به محبت‌ها و کار‌هایی که برایش انجام می‌دهند ارزش قائل خواهد شد و دیگران ترغیب می‌شوند در زندگی فردی و اجتماعی آینده و حال او بیشتر به او کمک کنند. قدردانی باید هم در کلام و هم در عمل نمود پیدا کند.
8. تقویت راستگویی و صداقت
باید آشنا کردن کودک با صداقت را یک اصل اساسی و به نوعی از نکات تربیتی فرزند بدانید. با عجین شدن کودک با صداقت و راستگویی، طبیعتا زندگی بهتری در اجتماع خواهد داشت. به طور‌کلی یک اصل اساسی این است که در زندگی اجتماعی، افراد به کسانی که صداقت بیشتری دارند، بیشتر اعتماد خواهند کرد.
9.انجام کاری با اجازه گرفتن
مهم است که به فرزندتان آموزش بدهید که نباید بدون اجازه به لوازم دیگران دست بزند و وسایلی را بردارد. به او توضیح بدهید که بدون اجازه برداشتن لوازم و وسایل دیگران هیچ توجیهی ندارد و به عنوان دزدی در نظر گرفته میشود. دزدی عملی ناپسند بوده که از نظر قانونی و اخلاقی منفی و زشت تلقی خواهد شد.
10.همدلی و توجه به دیگران
تقویت درک مسائل و نگرانی‌های دیگران در فرزند، یکی از مهم‌ترین ارزش‌های اخلاقی و از نکات تربیتی فرزند است. همدلی خصوصیت مطلوبی است که با هم‌ذات‌پنداری با دیگران ایجاد میشود. فردی که خود را جای دیگران بگذارد، بدون شک حس بی تفاوتی نداشته و برای بهتر کردن اوضاع تلاش خواهد کرد.
11.عدالت را رعایت کنیم
یکی از ارزش‌های اخلاقی بسیار مهم که هر والدینی باید آن را به فرزندان خود یاد بدهد، رعایت عدالت است. با آشنا شدن کودک با مفاهیم حق و عدالت همواره آن را در زندگی فردی و اجتماعی رعایت کرده و حتی برای کوشیدن برای داشتن حق مساوی برای خود گام خواهد برداشت.
12.تقویت پشتکار با پاداش
والدین باید در تربیت فرزند به نحوی عمل کنند که حس تلاش و پشتکار فرزندشان تقویت شود. تشویق با دادن پاداش در صورتی که فرزندتان یک عمل مفید انجام داده، می‌تواند در تقویت پشتکار آنها موثر باشد. در نظر بگیرد پاداش دادن نباید به صورت همیشگی باشد چراکه کودک نباید در انجام هر عمل مثبتی انتظار پاداش داشته باشد.
13.آموزش شجاعت
درصورتی که همه امور چالش‌برانگیز را خودتان برای فرزندتان انجام دهید، در عدم تقویت شجاعت و همچنین در عدم تکمیل شخصیت او نقش خواهید داشت. علاوه بر توجه به مسائل محافظتی، توجه داشته باشید که شما همیشه و در هر موقعیتی همراه فرزند خود نخواهید بود. احتمالا فرزندتان در طول زندگی‌اش، صد‌ها بار، بدون حضور شما در موقعیت‌هایی قرار خواهد گرفت که به ابراز شجاعت نیاز خواهد داشت.
14.عذر خواهی و ابراز تاسف از خطا
به یاد داشته باشید که فرزندتان باید نحوه عذرخواهی از دیگران را به صورت مطلوب یاد بگیرد و به نوعی تشویق شود که در صورت آسیب رساندن به دیگری، هم کلامی و هم در عمل تأسفشان را ابراز کرده و عذرخواهی نماید. از طرفی لازم است برای جبران این کار اشتباه خود، هر کاری از دستشان برمی‌آید برای فرد آزار دیده انجام دهد.15.تقویت حس مثبت‌اندیشی
تقویت و القای مثبت‌اندیشی در همان سال‌های نخستین زندگی کودک از جمله اصول اساسی در تربیت فرزند است که والدین باید به آن توجه کنند. با در نظرگیری مشکلات بسیاری که در زندگی همه افراد وجود دارد، تداوم احساس خوشبختی مشکل خواهد بود. در این بین، تنها مثبت‌اندیشی قادر است، به افراد کمک کند تا برای روز‌های بهتر امید داشته باشند. پس تقویت حس مثبت‌اندیشی از دوران کودک در فرزند، باعث میشود در طول زندگی نسبت به چالش‌ها، مثبت‌اندیش و امیدوار باشد.
16.افزایش حس کنجکاوی
تقویت و به نوعی افزایش حس کنجکاوی در کودک نیز، یکی دیگر از نکات تربیتی کودک است که علاقه به دانستن و یادگیری در او را افزایش می‌دهد. سعی کنید کودکان خود را در همان سال‌های ابتدایی زندگی به پرسشگری ترغیب کنید که طبیعتا در دوچندان شدن حس کنجکاوی و در نتیجه یادگیری آنها نقش موثری خواهد داشت.
17.توجه به بخشش و از خودگذشتگی
بخشش، به اشتراک گذاشتن قسمتی از داشته‌ها، توجه به احتیاجات دیگران از خصوصیات اخلاقی باارزش هستند که در فرآیند تربیت کودک باید این ویژگی‌ها را به کودک آموزش داد.
18.تقویت حس همکاری
آشنا کردن کودک با مفهوم همکاری و تعامل با دیگران، مهم‌ترین نکات تربیتی فرزند است که او را برای زندگی اجتماعی و گروهی آماده می‌کند. والدین می‌توانند با تعاملات و همکاری مطلوب در بین خانواده، این مفهوم را به خوبی به فرزندان خود آموزش بدهند. فراموش نکنید، خانه، اولین محیط برای یادگیری فرزند با تعاملات و همکاری گروهی برای پیشبرد اهداف گروهی است.
19.هم‌صحبتی با فرزند
از اصول اساسی و به نوع نکاتی تربیتی فرزند هم‌صحبتی با فرزند است. والدین باید با کودک خود صحبت کرده و همچنین به صحب‌ت‌های او با دقت گوش کنند. با نگه داشتن یک پل ارتباطی دو طرفه بین خود و فرزندتان، ارتباط رفتاری مناسب با فرزندتان خواهید داشت که در صورت بروز مشکل حتما برای حل آن، شما را اولین گزینه برای هم‌صحبتی و رفع آن مشکل خواهند دانست.از طرفی هم‌صحبتی با فرزند باعث تقویت مهارت گفتاری و همچنین یادگیری نحوه صحیح ابراز عقاید و نگرانی‌ها در کودک میشود که در زندگی اجتماعی و تعاملات آینده او نقش مثبت خواهد داشت.
20.تقویت مهارت تفکر و توجه
از دیگر نکات تربیتی فرزند، تقویت مهارت تفکر و تمرکز در کودک است. کودک باید یاد بگیرد در مواجه با مسائل و چالش‌ها تفکر کرده و راهکار مناسب را اتخاذ کند. توصیه می‌کنیم برای تقویت این مهارت، چالش کوچک را با فرزندتان به اشتراک گذاشته و اجازه دهید راهکار‌های مناسب برای غلبه بر آن ارائه کند.
21.پذیرش عقاید و افکار متفاوت
پذیرش افکار و نظرات متفاوت و توانایی به رسمیت شناختن آنها احتیاج به بینش عمیقی دارد که کودک را قادر کرده با زوایای متفاوت و به نوعی از دید دیگران به مسائل توجه کند. با آموزش این مهارت به فرزندانتان، آنها را به گونه‌ای تربیت می‌کنید که باآرامش، قادر باشند با دیگران گفت‌وگو کرده و با بی‌طرفی مطلق حرف‌های طرف مقابل را بشنوند. این خصوصیت از ارزش‌های اخلاقی نیکویی بوده که به پیداکردن بهترین راهکارها برای هر مشکل و چالشی کمک خواهد کرد.
22.تقویت حس مهربانی و عشق‌ورزی
کودکان ذاتا مهربان هستند و این ویژگی مثبت اخلاقی زمانی ادامه می‌یابد که آنها عشق و محب و بی چون و چرا دریافت نمایند. با توجه به این نکته، باید بگوییم عشق ورزیدن به فرزندان یکی از اصول مهم و به نوعی وظایف والدین در فرآیند تربیت فرزندان است که موجب تقویت حس مهربانی و عشق‌ورزی در آنها میشود.
23.توجه به مفهوم استقلال
برای اینکه فرزندتان را مستقل‌تر پرورش دهید، ضروری است انجام تعدادی از کارها را به او محول کنید. در حین انجام این کار می‌توانید به او کمی کمک کنید چون ممکن است از عهده برخی امور برنیاید. در نظر داشته باشید نوع وظایفی که به فرزندتان می‌سپارید بر حسب سن و میزان توانایی او متغیر خواهد بود. مستقل بار آوردن فرزند به عنوان یکی از نکات تربیتی فرزند است که زندگی اجتماعی مطلوب او را در آینده تضمین کرده و همچنین قدرت یادگیری او را نیز تقویت می‌کند.
24.تقویت اعتماد به نفس
اعتماد به نفس، یکی از اصلی‌ترین پایه‌های زندگی بوده که مهم است در دوران کودکی شکل بگیرد. اعتماد به نفس نقش بالایی در سلامت اجتماعی، روانی، ذهنی، هیجانی و رفتاری کودک دارد و تاثیر مضاعفی بر واکنش او نسبت به فشار همسالان و دیگر مشکلات فردی می‌گذارد که در طول زندگی با آنها مواجه خواهد شد. والدین می‌توانند در فرایند تربیت فرزند، با تحسین، الگو برتر بودن، نظر خواهی، تشویق برای کمک به دیگران، توجیه کامل نبودن انسان‌ها، سپردن مسئولیت و... اعتماد به نفس فرزندشان را تقویت کنند.25.والدین باید الگو مناسب باشند
فراموش نکنید، یکی از نکات تربیتی فرزند، این است که والدین باید از نظر اخلاقی و حتی مهارت‌های اجتماعی و فردی الگوی مناسب برای فرزنداتشان باشند. پس اگر می‌خواهید کودکی، مهربان، اجتماعی، شجاع، مسئولیت‌پذیر، صادق، مستقل و... داشته باشید حتما این خصوصیات باید در خودتان نمود پیدا کند.جمع‌بندی
از جمله اصول اساسی تربیت فرزند، آشنایی آنها با ارزش‌های اخلاقی است که موجب رشد خصوصیات شخصیتی مثبت از جمله احترام، مهربانی، عادل بودن، درک متقابل، همدلی و...در آنها خواهد شد.از طرفی کودکان علاوه بر آشنایی با مفاهیم اخلاقی در فرایند تربیت توسط والدین، باید آموزش‌های لازم برای داشتن مهارت کافی در زندگی اجتماعی و فردی چون داشتن استقلال، شجاعت، اعتماد به نفس، قدرت یادگیری، همکاری و ... را دریافت کنند.
