مفهوم وقف و امور خیریه در کشور آفریقای جنوبی

مقدمه

مفهوم وقف و امور خیریه در کشور آفریقای جنوبی

تفاوت سازمان های غیرانتفاعی و سازمان های انتفاعی

انواع سازمان های غیرانتفاعی در آفریقای جنوبی

۱- انجمن داوطلبانه

۲- تراست ها

انواع تراست ها

سه نوع تراست تحت قانون آفریقای جنوبی وجود دارد:
 

• تراست مالکیت3:

در این نوع از تراست، مؤسس و بنیانگذار، حقوق دارایی ها یا مالکیت را به یک تراستی، به نفع ذی‌نفعان تراست واگذار می کند.

• تراست مستقیم4:

حقوق دارایی ها و یا اموال به ذی‌نفعان تراست انتقال داده می شود، اما کنترل بر اموال، به تراستی داده می شود.

 
• تراست غیرمستقیم5:

تراستی، دارایی ها را به نفع ذی نفعی مدیریت می کند که قادر به انجام آن نیست؛ مانند سرپرست یک فرد معلول.

تراست ها را می توان به شیوه های مختلف توصیف کرد:

- روشی که در آن شکل می گیرند:
• تراستی که در طول عمر یک فرد ایجاد می شود.
 
• تراستی که به صورت وصیتنامه در شرایط اراده یک فرد تنظیم می شود و پس از مرگ آن، مؤثر واقع می شود.
 
- براساس حقوقی که به ذی‌نفعان می دهند:

• تراست مشخص6:

درآمد و یا دارایی های تراست به افراد ذی نفع واگذار می شود و ذی‌نفعان دارای حقوق مشخص شده ای از این درآمد یا دارایی های تراست هستند.
 

• تراست احتیاطی7:

معمولا تراستی ها انتخاب می کنند، که چه مقدار از درآمد یا سرمایه تراست به ذی‌نفعان داده شود. در این شرایط ذی‌نفعان تنها، حقوق مشروط برای درآمد یا سرمایه تراست را دارند.
 

الزامات قانونی تراست

رئیس دادگاه عالی، تراست را ثبت می کند و بر انتصاب تراستی نظارت و کنترل دارد. رئیس دادگاه عالی حتی می تواند از تراستی ها درباره مدیریت اموال تراست پاسخ بخواهد، که در عمل این نظارت محدود است. در صورت هرگونه تغییر هریک از افراد تراستی، باید به رئیس دادگاه عالی اطلاع رسانی شود.
 
اگر یک تراست به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی ثبت شود، باید با الزامات قانون سازمان های غیرانتفاعی منطبق شود.
 
تراست می تواند برای منافع شخصی و یا برای اهداف خیرخواهانه باشد. به منظور تعیین اینکه آیا یک تراست به عنوان تراست خیرخواهانه تحت قانون آفریقای جنوبی واجد شرایط است یا نه، یک گرنت میکر8 باید سند تراست را بررسی کند و باید[:
 
• تراست توسط هیئت امنا9 اداره شود.
 
• این باید تصریح شود که تمام درآمد و دارایی ها، باید صرفا در جهت ارتقای هدف اصلی تراست به کار برده شوند و هیچ مبلغ یا دارایی به جز پرداخت منطقی برای خدمات تراستی به تراستی منتقل نخواهد شد.
 
• در زمان انحلال تراست، همه دارایی های مازاد باید به یک سازمان دیگر با اهداف مشابه منتقل شوند.
 

3- شرکت ها

شرکت های غیرانتفاعی در ساختار حقوقی خود، شبیه شرکت های کسب‌وکار (برای سود) هستند اما نمی توانند سود سهام را بین اعضای خود تقسیم کنند.
 
یک شرکت دارای دو ساختار اداره، در دو سطح اعضا و مدیران است. اعضا قدرت خود را در جلسات عمومی به کار می گیرند، به عنوان مثال اعضا، قدرت انتخاب و حذف مدیران و اصلاح اسناد تأسیس شرکت را دارند.
 
مدیران دارای مسئولیت اجرایی گسترده ای هستند، با این حال مدیران باید حسابرسان مستقلی تعیین کنند و مجمع عمومی سالانه ای را تشکیل دهند، که در آن مسائل مختلف، ازجمله ارائه صورت های مالی حسابرسی شده بررسی شوند.
 
برای ثبت به عنوان یک شرکت باید:
• سازمان برای یک هدف قانونی تشکیل شود.
 
• هدف اصلی ترویج دین، هنر، علم، آموزش، تفریح و سرگرمی، خیریه و هرگونه فعالیت اجتماعی یا فرهنگی دیگر یا منافع جمعی یا گروهی باشد.
 
• تمامی درآمد و اموال، به منظور حمایت از هدف اصلی استفاده شوند و نباید هیچ مقدار یا دارایی بین اعضا و مدیران / تراستی10 تقسیم شود، مگر پرداختی مناسب برای کارشان در سازمان باشد.
 
• در صورت انحلال شرکت، تمام دارایی های مازاد به یک سازمان دیگر با اهداف مشابه منتقل می شود.
 
• مانند دیگر شرکت های دولتی، شرکت باید حداقل هفت عضوو دو مدیر داشته باشد.
 
به منظور واجد شرایط شدن، سازمان باید تمام معیارهای زیر را داشته باشد:
1. تراست، شرکت و یا دیگر انجمن ها، به منظور هدف عمومی تشکیل شوند.
 
٢. درآمد یا دارایی ها بین اعضا توزیع نشود، مگر برای پرداخت منطقی به منظور ارائه خدمات اعضا.
 
٣. ارگان دولتی نباشد.
 
۴. بخشی از مقررات اداره داخلی در سند تأسیس سازمان باشد.
 
4- فعالیت های عام المنفعه
سازمان های غیرانتفاعی، مجاز به انجام فعالیت های عام المنفعه فراتر از مرزهای آفریقای جنوبی بدون محدودیت هستند.
 
این سازمان ها، حداقل باید یکی از فعالیت های عام المنفعه را در آفریقای جنوبی انجام دهند. وزیر دارایی نیز ممکن است فعالیت های اضافی را از زمانی به زمان دیگر تعیین کند.
 
فعالیت های عام المنفعه سازمان های غیرانتفاعی شامل ۶۷ فعالیت تحت ۱۱ عنوان زیر است:
• رفاه و انسان دوستانه
• بهداشت و درمان
• زمین و مسکن
• آموزش و توسعه
• مذهب، عقاید یا فلسفه
• فرهنگی و حفاظت، محیط زیست و رفاه حیوانات
• حقوق تحقیق و مصرف کننده11
• ورزشی
• ارائه منابع مالی، دارایی و یا سایر منابع
• عمومی
 
برای واجد شرایط شدن به عنوان سازمان عام المنفعه، یک سازمان باید تمام شرایط زیر را از بخش ۳۰ قانون مالیات بر درآمد برآورده سازد:
۱. باید به عنوان یک شرکت غیرانتفاعی تشکیل شود و تحت قانون شرکت ها به ثبت برسد.
 
۲. هدف سازمان های غیرانتفاعی، باید انجام یک یا بیشتر فعالیت های عام المنفعه باشد و این سازمان ها نمی توانند اهداف دیگری را دنبال کنند. فعالیت ها باید به شیوه ای غیرانتفاعی و بانیت بشردوستانه انجام شود. هیچ فعالیتی نمی تواند از منافع شخصی اقتصادی هر کارمندی، به غیراز پاداش منطقی به کارکنان یا مدیران / تراستی حمایت کند.
 
3. تمامی فعالیت این سازمان ها، باید برای منافع یا به طور گسترده ای در دسترس عموم مردم باشد.
 
5- سازمان های واجد شرایط برای درخواست ثبت به عنوان سازمان های غیرانتفاعی
هر سازمانی که فعالیت هایش برای سود نباشد و همچنین بخشی از دولت نباشد، می تواند درخواست ثبت به عنوان سازمان غیرانتفاعی بدهد که شامل:
• سازمان های غیردولتی
• سازمان های اجتماعی
• سازمان های مذهبی12
• سازمان هایی که به عنوان شرکت، تحت قانون شرکت ۱۹۷۳ به ثبت رسیده اند.
• تراست هایی که توسط رئیس دیوان عالی کشور تحت قانون کنترل اموال تراست ثبت شده اند.
• هر انجمن داوطلبانه دیگری که برای سود نیستند.
 

6- مزایای ثبت سازمان های غیرانتفاعی

در سال ۱۹۹۷، قانون سازمان های غیرانتفاعی در آفریقای جنوبی تصویب شد. ثبت تحت قانون سازمان های غیرانتفاعی به صورت داوطلبانه است. با این حال ثبت، برای دسترسی به کمک های مالی بخش های دولتی و برخی اهداکنندگان شرکت های بزرگ مورد نیاز است.
 
مزایایی که برای تمام سازمان های غیرانتفاعی ثبت شده وجود دارد عبارت است از:
• بهبود اعتبار بخش غیرانتفاعی
• ایجاد یک سیستم رسمی برای سازمان های غیرانتفاعی
• دریافت مزایایی مانند مشوق های مالیاتی و فرصت های مالی و...
 
سازمان های غیرانتفاعی می توانند به جذب سرمایه از طریق قرعه کشی ملی تراست13، اداره توسعه ملی و دیگر ادارات دسترسی داشته باشند. همچنین سازمان های غیرانتفاعی می توانند برای وضعیت معافیت از مالیات به اداره خدمات مالیاتی آفریقای جنوبی درخواست دهند.
 
قانون به وزیر توسعه اجتماعی اجازه می دهد مزایا یا کمک هایی را برای سازمان های غیرانتفاعی ثبت شده، تعیین کند. این مزایا برای سازمان های غیرانتفاعی که در وزارت توسعه اجتماعی به ثبت نرسیدند، به کار برده نمی شود.
 

7- فعالیت های مجاز سازمان های غیرانتفاعی

• انجمن های داوطلبانه
یک انجمن داوطلبانه می تواند تا زمانی که این فعالیت ها در راستای سند تأسیس باشد در هر فعالیت قانونی به منظور دنبال کردن یک هدف مشروع، فعالیت کند.
 
• تراست
تراستی ها می توانند در هر فعالیت قانونی تا زمانی که آنها در چارچوب وظیفه خود برای ذی‌نفعان تراست و باقی ماندن در محدوده سند تراست، فعالیت کنند.
 
• شرکت های غیرانتفاعی
شرکت های غیرانتفاعی می توانند بر روی فعالیت هایی با هدف ترویج و ارتقای اهداف عام المنفعه یا مربوط به یک یا چند فعالیت فرهنگی، اجتماعی، یا منافع اجتماعی یا گروهی فعالیت داشته باشند.
 
قانون مالیات بر درآمد فعالیت های مجاز را نشان نمی دهد؛ زیرا یک سازمان غیرانتفاعی ثبت شده معمولا به صورت تراست یا یک شرکت غیرانتفاعی خواهد بود، قوانین حاکم بر این ها و قوانین مالیاتی، راهنمایی هایی را برای فعالیت های مجاز فراهم می کند.
 

8- نهادهای اوقاف و زکات در آفریقای جنوبی

آفریقای جنوبی کشوری غیر اسلامی است که هیچ قانونی به طور خاص برای نیازهای نهادهای زکات و اوقاف ندارد.
 
نهادهای زکات و اوقاف به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی، تحت قانون سازمان های غیرانتفاعی ۱۹۹۷ ایجاد شده اند.
 
این قانون یک چارچوب نظارتی و اجرایی را برای سازمان های غیرانتفاعی فراهم کرده است. بر اساس این قانون، سازمان های غیرانتفاعی باید اساسنامه داشته باشند که نشان دهنده اهداف و مسائل مختلف مرتبط با عضویت و عملیات سازمان است. سازمان های غیرانتفاعی، باید ساختار سازمانی و مکانیزم هایی برای مدیریت، حفظ اسناد حسابرسی درآمد، هزینه، دارایی ها و بدهی های خود، مطابق با شیوه های پذیرفته شده حسابداری، بیانیه مالی سالانه خود را مشخص کنند.
 
این قانون سازمان های غیرانتفاعی را به حفظ استانداردهای نظارتی، شفافیت و حسابداری کافی، تشویق می کند.
 
وقف، اهدای داوطلبانه، دائمی و غیرقابل فسخ از بخشی از ثروت افراد است. وقف همیشه دست نخورده باقی می ماند و عواید حاصل از آن برای اهداف خیرخواهانه استفاده می شود. به استثنای تعداد کمی از سازمان های اوقاف در آفریقای جنوبی، اکثر سازمان های اوقاف، مرتبط با مساجد و سازمان های آموزشی - مذهبی است.
 
اکثر سازمان های جمع‌آوری کننده زکات در آفریقای جنوبی فعالیت های مختلفی انجام می دهند. این سازمان های درگیر فعالیت های خیرخواهانه مختلفی از جمله مدارس مذهبی، مراکز مراقبت از کودکان، مراکز آموزشی، مراکز توان بخشی اعتیاد و مشاوره، یتیم خانه ها فعالیت می کنند.
 
آنها همچنین طرح های خاصی مانند پروژه های آب، طرح های تغذیه، خدمات کفن ودفن، توزیع گوشت قربانی دارند. برخی از این سازمان ها در فعالیت های اجتماعی با همکاری در برنامه های رفاه دولت درگیر شده اند.
 
همچنین سازمان های زکات و اوقاف در آفریقای جنوبی یک هیئت از تراستی ها14، به منظور نظارت بر عملیات و چارچوب خطوط سیاست دارند.
 

انواع وقف

• دارایی اقتصادی:

دارایی های ثابتی که تولیدکننده درآمد هستند مانند مغازه قابل اجاره دادن، خانه، مزرعه، سهام شرکت یا کسب وکار
 

• دارایی اجتماعی:

دارایی های ثابت یا سرمایه ای هستند شامل مسجد، مدرسه، بیمارستان، کتابخانه.

پی‌نوشت‌ها:

1. Non Government Organization
2. Civil Society Organisations
3. ownership trust
4. bewind
5. curatorship
6. Vesting trust
7. Discretionary trust
8. grantmaker
9. Board of Trustees
10. office-bearers
11. Research and Consumer rights
12. Faith Based Organisations
13. National Lotteries Trust
14. board of trustees
 

منبع:

آشنایی با نظام مدیریت وقف و امور خیریه در کشور آفریقای جنوبی، گردآورنده: دفتر نوسازی و تحول معاونت توسعه و پشتیبانی سازمان اوقاف و امور خیریه، تهران: شرکت چاپ و انتشارات سازمان اوقاف و امور خیریه، چاپ اول، 1396ش.