اعمال اولین روز از ماه رمضان
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) در رابطه با ماه رمضان فرمودند رمضان ماهی است که ابتدایش رحمت، میانه‌اش مغفرت و پایانش اجابت و آزادی از آتش جهنم است.اعمال مستحبی فراوانی در مفاتیح الجنان و کتب روایی برای روز و شب اول رمضان توصیه شده که به برخی از آنها می پردازیم.استهلال ماه رمضان
استهلال یعنی جست‌وجوی هلال ماه و در روایات توصیه شده در شب اول ماه رمضان به جست وجوی هلال ماه بپردازید.شایان ذکر است که هر وقت رسول خدا صلّی اللّه و علیه و آله هلال ماه رمضان را رؤیت می‌کرد، روی شریفش را به جانب قبله می‌گرداند و می‌گفت: «اللَّهُمَّ أَهِلَّهُ عَلَیْنَا بِالْأَمْنِ وَ الْإِیمَانِ وَ السَّلامَةِ وَ الْإِسْلامِ وَ الْعَافِیَةِ الْمُجَلَّلَةِ وَ دِفَاعِ الْأَسْقَامِ [وَ الرِّزْقِ الْوَاسِعِ]وَ الْعَوْنِ عَلَی الصَّلاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الْقِیَامِ وَ تِلاوَةِ الْقُرْآنِ اللَّهُمَّ سَلِّمْنَا لِشَهْرِ رَمَضَانَ وَ تَسَلَّمْهُ مِنَّا وَ سَلِّمْنَا فِیهِ حَتَّی یَنْقَضِیَ عَنَّا شَهْرُ رَمَضَانَ وَ قَدْ عَفَوْتَ عَنَّا وَ غَفَرْتَ لَنَا وَ رَحِمْتَنَاخدایا این ماه را بر ما نو کن به ایمنی و ایمان و سلامت و اسلام و عافیت بزرگ، و دفاع در برابر بیماریها و یاری بر نماز و روزه و شب زنده داری و تلاوت قرآن. خدایا ما را برای ماه رمضان سالم گردان و ماه رمضان را از ما سالم دریافت کن و ما را در آن تا از ما بگذرد به سلامت دار درحالیکه از گناهان ما درگذشته و ما را مورد آمرزش و رحمت خویش قرار داده باشی».
غسل و زیارت امام حسین (علیه السلام)
روایت شده هر کس به نیت اول ماه رمضان در آب جارى غسل نموده و سى کف دست آب بر سر بریزد در تمام طول سال از همه دردها و بیماریها در امان است.نماز شب اول ماه رمضان
روایت شده هرکس در شب اول ماه مبارک رمضان دو رکعت نماز به جا آورد به این صورت که در هر رکعت بعد از سوره حمد سوره انعام را بخواند خداوند در همه امور او را کفایت کند و از آنچه از دردها می ترسد حفظ کند.همچنین نماز دیگری که برای تمامی شب های ماه مبارک توصیه شده که باید از شب اول شروع شود به این صورت است که در هر رکعت، حمد را یک بار و توحید را سه بار بخوانید و پس از سلام نماز بگویید: سُبْحانَ مَنْ هُوَ حَفیظٌ لایَغْفُلُ سُبحانَ مَنْ هُوَ رَحیمٌ لایَعْجَلُ سُبْحانَ مَنْ هُوَ قائِمٌ لایَسْهُو سُبْحانَ مَنْ هُوَ دائِمٌ لایَلْهُو. سپس ذکر تسبیحات اربعه (سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله اکبر) را هفت مرتبه بر زبان آورده و بخوانیم سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ یا عَظیمُ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الْعَظیمَ و در آخر ده بار صلوات بفرستید.
روایت شده خداوند تبارک و تعالی هفتاد هزار گناه از گناهان کسی که این نماز را به جا می آورد می‌آمرزد.
همچنین روایت شده رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در شب اول ماه رمضان این دعا را می‌خواندند:
الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِی أَکْرَمَنا بِکَ أَیُّهَا الشَّهْرُ الْمُبارَکُ. اللّهُمَّ فَقَوِّنا عَلَی صِیامِنا وَقِیامِنا، وَثَبِّتْ أَقْدامَنا، وَانْصُرْنا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِینَ. اللّهُمَّ أَنْتَ الْواحِدُ فَلا وَلَدَ لَکَ، وَأَنْتَ الصَّمَدُ فَلا شِبْهَ لَکَ، وَأَنْتَ الْعَزِیزُ فَلایُعِزُّکَ شَیْءٌ، وَأَنْتَ الْغَنِیُّ وَأَنَا الْفَقِیرُ، وَأَنْتَ الْمَوْلی وَأَنَا الْعَبْدُ، وَأَنْتَ الْغَفُورُ وَأَنَا الْمُذْنِبُ، وَأَنْتَ الرَّحِیمُ وَأَنَا الْمُخْطِئُ، وَأَنْتَ الْخالِقُ وَأَنَا الْمَخْلُوقُ، وَأَنْتَ الْحَیُّ وَأَنَا الْمَیِّتُ، أَسْأَلُکَ بِرَحْمَتِکَ أَنْ تَغْفِرَ لِی وَتَرْحَمَنِی وَتَجاوَزَ عَنِّی إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ.
نماز روز اول ماه رمضان
شیخ طوسی در روایتی نقل می کند امام جواد (علیه السلام) در اولین روز ماه مبارک رمضان دو رکعت نماز به جا می آوردند که در رکعت اول بعد از سوره حمد به تعداد روز‌های ماه سوره توحید را می خواندند و در رکعت دوم بعد از قرائت سوره حمد به تعداد روز‌های ماه سوره قدر را می خواندند و از آنچه در دسترسشان بود صدقه می دادند و به این وسیله تندرستى در همه آن ماه را می‌خریدند.نماز دیگری که برای روز اول ماه رمضان در روایات توصیه شده نمازی دو رکعتی است که در رکعت اول بعد از قرائت سوره حمد سوره فتح (اِنّا فَتَحنا) و در رکعت دوم بعد از سوره حمد هر سوره دیگری را که خواستید، بخوانید.
قابل ذکر است از امام صادق (علیه السلام) روایت شده بعد از طلوع فجر ماه رمضان این دعا را بخوانید:
اَللّهُمَّ قَدْ حَضَرَ شَهْرُ رَمَضانَ وَ قَدِ افْتَرَضْتَ عَلَینا صِیامَهُ وَاَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرآنَ هُدی لِلنّاسِ وَبَیناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانِ اَللّهُمَّ اَعِنّا عَلی صِیامِهِ وَتَقَبَّلْهُ مِنّا وَتَسَلَّمْهُ مِنّا وَسَلِّمْهُ لَنا فی یسْرٍ مِنَک وَعافِیةٍ اِنَّک عَلی کلِّ شَیءٍ قَدیرٌ
خدایا ماه رمضان آمد و تو واجب کرده‌ای بر ما روزه این ماه را و فرو فرستادی در آن قرآن را که راهنمای مردم است و حجت هایی از هدایت و تمیز حق و باطل است خدایا کمک بده ما را بر روزه آن و آن را از ما بپذیر و سالم بدار ما را در این ماه و از این ماه و آن را نیز برای ما سالم گردان در آسانی و تندرستی که به راستی تو بر هر چیز قادری ای بخشاینده مهربان.
دعای روز اول ماه رمضان
در کتاب مفاتیح الجنان دعای روز اول ماه رمضان بدین شرح استبسمالله الرحمن الرحیم
اللهمَ اجْعلْ صِیامی فیه صِیام الصّائِمینَ وقیامی فیهِ قیامَ القائِمینَ ونَبّهْنی فیهِ عن نَومَةِ الغافِلینَ وهَبْ لی جُرمی فیهِ یا الهَ العالَمینَ واعْفُ عنّی یا عافیاً عنِ المجْرمینَ.
خدایا! روزه مرا در این روز مانند روزه داران حقیقی که مقبول توست قرار ده، و اقامه نمازم را مانند نمازگزاران واقعی و مرا از خواب غافلان بیدار ساز و گناهم را ببخش ای معبود جهانیان و در گذر از من ای بخشنده ی گنهکاران.
اعمال مشترک ماه رمضان
به نقل از سید بن طاوس که از حضرت امام جعفر صادق و امام موسی کاظم (علیهم السلام )روایت کرده اند اعمالی هستند که در تمامی روز ها و شب های ماه مبارک رمضان سفاش به انجام آنها شده است از جمله آن ها می توان به موارد ذیل اشاره کرد.دعاهایی که بعد از هر نماز می توان خواند عبارتند از:
1.اَللّهُمَّ ارْزُقْنی حَجَّ بَیْتِکَ الْحَرامِ فِی عامی هذا وَفی کُلِّ عامٍ ما اَبْقَیْتَنی فی یُسْرٍ مِنْکَ وَعافِیَةٍ، وَسَعَةِ رِزْقٍ، وَلا تُخْلِنی مِنْ تِلْکَ الْمواقِفِ الْکَریمَةِ، وَالْمَشاهِدِ الشَّریفَةِ، وَزِیارَةِ قَبْرِ نَبِیِّکَ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَآلِهِ، وَفی جَمیعِ حَوائِجِ الدُّنْیا وَالاَْخِرَةِ فَکُنْ لی، اَللّهُمَّ اِنّی اَساَلُکَ فیما تَقْضی وَتُقَدِّرُ مِنَ الاََمْرِ الَْمحْتُومِ فی لَیْلَةِ الْقَدْرِ، مِنَ الْقَضاءِ الَّذی لا یُرَدُّ وَلا یُبَدَّلُ، اَنْ تَکْتُبَنی مِنْ حُجّاجِ بَیْتِکَ الْحَرامِ، الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ، الْمَشْکُورِ سَعْیُهُمْ، الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ، الْمُکَفَّرِ عَنْهُمْ سَیِّئاتُهُمْ، واجْعَلْ فیما تَقْضی وَتُقَدِّرُ، اَنْ تُطیلَ عُمْری، وَتُوَسِّعَ عَلَیَّ رِزْقی، وَتُؤدِّی عَنّی اَمانَتی وَدَیْنی آمینَ رَبَّ الْعالَمین.
خدایا! در این سال و هر سال، تا زمانی که عمرم باقی است و در آسایش و گشایش روزی به سر می برم، زیارت خانه ات بیت الحرام را نصیبم گردان. و مرا از درک موقف های گرامی و دیدن مکان‌های شریف و زیارت قبر پیغمبرت که درودت بر او و آلش باد محروم مکن.
و در برآوردن جمیع احتیاجات دنیا و آخرتم یاریام کن. ای خدا! از تو درخواست می‌کنم هر آنچه از قضا و قَدَرت را که در شب قدر حتمی قرار دادی و دیگر برگشت و تغییری نمی‌پذیرد، مرا از حجاج بیت الحرامت قرار دهی. حاجیانی که حجشان پسندیده، سعیشان پذیرفته، گناهانشان آمرزیده و اعمال بدشان بخشیده شده است. و عمر طولانی در راه بندگی ات و روزیام را فراوان قرار ده و امانت‌ها و قرضم را ادا فرما.
2.یا عَلِیُّ یا عَظیمُ، یا غَفُورُ یا رَحیمُ، اَنْتَ الرَّبُّ الْعَظیمُ الَّذی لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیءٌ وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ، وَهذا شَهْرٌ عَظَّمْتَهُ وَکَرَّمْتَهْ، وَشَرَّفْتَهُ وَفَضَّلْتَهُ عَلَی الشُّهُورِ، وَهُوَ الشَّهْرُ الَّذی فَرَضْتَ صِیامَهُ عَلَیَّ، وَهُوَ شَهْرُ رَمَضانَ، الَّذی اَنْزَلْتَ فیهِ الْقُرْآنَ، هُدیً لِلنّاسِ وَبَیِّناتٍ مِنَ الْهُدی وَالْفُرْقانَ، وَجَعَلْتَ فیهِ لَیْلَةَ الْقَدْرِ، وَجَعَلْتَها خَیْراً مِنْ اَلْفِ شَهْرٍ، فَیا ذَا الْمَنِّ وَلا یُمَنُّ عَلَیْکَ، مُنَّ عَلَیَّ بِفَکاکِ رَقَبَتی مِنَ النّارِ فیمَنْ تَمُنَّ عَلَیْهِ، وَاَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.
ای خدای بلند مقام, ای بزرگوار, ای آمرزنده, ای مهربان! تویی خدای بزرگ که هیچ مانندی ندارد و به گفتار و کردار خلق شنوا و بینا است. و این ماهی که مقامش را بلند گردانیدی و بر دیگر ماه‌ها کرامت و شرافت بخشیدی, و روزه اش را بر من واجب گردانیدی, ماه رمضان است.
ماهی که در آن قرآن را برای راهنمایی مردم و نشان دادن راه هدایت و جدا نمودن حق از باطل فرو فرستادی و شب قدر را در این ماه مقرر داشتی و نیز آن شب را بر هزار ماه برتری دادی; پس ای خدای صاحب منت که هیچکس بر تو منت ندارد, در میان آن همه بندگانت که منت گزارده ای بر من منت گزار و از آتش دوزخ نجات بخش و به بهشت همیشگی داخل گردان! به حق رحمت بی پایانت ای مهربان‌ترین مهربانان.
3.اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ اَللّهُمَّ اَغْنِ کُلَّ فَقیرٍ، اَللّهُمَّ اَشْبِعْ کُلَّ جائِعٍ، اَللّهُمَّ اکْسُ کُلَّ عُرْیانٍ، اَللّهُمَّ اقْضِ دَیْنَ کُلِّ مَدینٍ، اَللّهُمَّ فَرِّجْ عَنْ کُلِّ مَکْرُوبٍ، اَللّهُمَّ رُدَّ کُلَّ غَریبٍ، اَللّهُمَّ فُکَّ کُلَّ اَسیرٍ، اَللّهُمَّ اَصْلِحْ کُلَّ فاسِدٍ مِنْ اُمُورِ الْمُسْلِمینَ، اَللّهُمَّ اشْفِ کُلَّ مَریضٍ، اللّهُمَّ سُدَّ فَقْرَنا بِغِناکَ، اَللّهُمَّ غَیِّر سُوءَ حالِنا بِحُسْنِ حالِکَ، اَللّهُمَّ اقْضِ عَنَّا الدَّیْنَ وَاَغْنِنا مِنَ الْفَقْرِ، اِنَّکَ عَلی کُلِّ شَیءٍ قَدیرٌ.
ای خدا تو بر اهل قبرها نشاط و شادمانی عطا کن؛ فقیران را بی نیاز گردان؛ خدایا گرسنگان را سیر گردان؛ برهنگان را لباس بپوشان؛ خدا بدهی برهکاران را ادا فرما؛ سوگواران را دل شاد ساز؛ خدایا هر غریبی را به وطن باز رسان؛ هر اسیری را آزادی بخش؛ خدایا فسادگران در کار مسلمانان را اصلاح فرما؛ بیماران را شفا عنایت کن؛ ای خدا به غنای خود جلو فقر ما را ببند؛ بدی های ما را به خوبی صفایت تغییر ده؛ خدایا دیَن ما را ادا فرما و ناداری ما را به دارایی و بی نیازی بدل گردان که تو بر هر چیز توانایی.
منبع: سایت راسخون
