از نفخ شكم چه مي دانيد؟

نفخ معده حالتي است كه در آن معده يا ناحيه اي از شكم احساس پري و سفتي ناراحت كننده اي دارد. گاهي اوقات با دفع گاز دستگاه گوارش اين حالت بهبود پيدا مي كند. اگر شما هم جزو اين دسته افرادي هستيد كه زياد دچار نفخ معده مي شويد، بهتر است اين مطلب را دنبال كنيد.

دلايل ايجاد نفخ شكم
 

اصولا برخي از مواد غذايي و ميوه ها سبب ايجاد نفخ مي شوند چرا كه اين گروه از مواد غذايي حاوي تركيبات قندي هستند و دستگاه گوارش برخي از افراد، فاقد آنزيم لازم براي هضم اين تركيبات است. تركيبات قندي مثل رافينوز و استاكيوز تركيباتي سه قندي و دو قندي هستند و علاوه بر اينكه در برخي حبوبات يافت مي شوند، در برخي سبزيجات نظير چغندر هم وجود دارند كه عدم هضم اين سبزيجات باعث تخمير آنها در روده، توليد گاز و احساس پري و نفخ مي شود. خوردن نوشابه هاي گازدار، هواي بلعيده شده هنگام غذا خوردن، يبوست و حتي استرس و ناراحتي هاي روزانه هم مي تواند موجب درد شكم و نفخ شود. اما گاهي علت نفخ، بيماري به نام سندرم روده ي تحريك پذير يا کوليت هاي عصبي است. چون سيستم روده اي با اعصاب روده اي کنترل مي شود، کوليت هاي عصبي و سندرم روده ي تحريک پذير نيز با استرس رواني در ارتباط است. بيماري هاي انسداد روده هم ممكن است با ايجاد نفخ همراه باشد. اما برخي از بيماري ها مثل ديابت، بيماري هاي تيروييدي و بيماري هاي التهابي هم مي توانند باعث بروز نفخ شوند. عفونت ها و رشد بيش از حد باكتري ها در روده هم مي توانند سبب نفخ شود. يبوست كه علت آن اختلال در حركت روده و كند بودن حركات روده اي است باعث تجمع گاز و ايجاد درد و ناراحتي مي شود.

خطرات نفخ
 

در صورتي كه نفخ با گروهي از علايم هشدار دهنده مانند كاهش وزن، كم خوني، اسهال و علايم سوء جذب همراه باشد، نياز به بررسي هاي دقيق تري دارد تا با تشخيص علت ايجاد نفخ، درمان شود. در افراد مسن در صورتي كه نفخ به طور ناگهاني بروز كند، بايد بيشتر مورد توجه قرار گيرد، اما اگر علت خاصي براي نفخ مشخص نشد با كنترل رژيم غذايي و اجتناب از استرس، درمان مي شود. سريع غذا خوردن، مصرف نوشابه هاي گازدار، بلعيدن هواي زياد همراه با غذا، يبوست، استرس و ناراحتي هاي روزانه و عادات بد غذايي از عوامل مرتبط با نفخ هستند.

از اين غذاها بپرهيزيد
 

مصرف غذاهاي نفخ آور مثل حبوبات، برخي ميوه ها و سبزي ها بايد كنترل شده باشد. مصرف ميوه ها بايد كمتر شود يا به دفعات و در هر وعده به ميزان كم مصرف شود. مصرف ميوه هايي مثل هندوانه در اين افراد بايد محدود شود. حبوبات را قبل از مصرف در آب به مدت چند ساعت بخيسانيد و بعد از دور ريختن آب آن را بپزيد، چرا كه با اين كار تركيبات قندي وارد آب شده و كمتر موجب نفخ مي شود. مصرف موز، سير، كلم و پياز هم بايد محدود شود.

توصيه هايي براي كاهش نفخ
 

در صورتي كه علايم هشدار دهنده با نفخ همراه نباشد، با رعايت نكات غذايي و كاهش استرس، نفخ بهبود پيدا كرده و كمتر مي شود. اما مي توان از ضد نفخ هايي مانند عرق نعناع، رازيانه و كنسانتره ي زيره براي درمان 90 درصد از موارد نفخ استفاده كرد. در واقع در صورتي كه نفخ شديد و بيمار گونه نباشد، با درمان هاي گياهي برطرف مي شود. استفاده از زيره در لابه لاي برنج و افزايش مصرف نعناع در سبزي خوردن مي تواند سبب كاهش نفخ شود.

چند توصيه براي جلوگيري از بروز نفخ:
 

سريع غذا نخوريد و هنگام غذا خوردن صحبت نكنيد چون با اين كار حجم زيادي از هوا را هم وارد دستگاه گوارش خود مي كنيد. ميوه و سبزي را در حجم كم اما به دفعات مصرف كنيد. 20 تا 30 گرم غلات غني شده، ميوه و سبزي براي هضم غذا ضروري است. خوردن بيش از حد آنها مي تواند سبب اختلال در گوارش غذا و نفخ شود. در انتخاب سبزي ها دقت كنيد. سبزي ها موجب هضم بهتر غذا مي شوند و در ضمن با نرم كردن و خيس نگه داشتن غذاها، دفع آن را راحت تر مي كنند اما همين سبزيجات در صورتي كه زياد مصرف شوند مشكل ساز خواهند شد.
منبع:ماهنامه ي تخصصي دنياي سلامت، شماره ي 51
/ن