وقف نامه ربع رشيدي

به نزديكي شهر تبريز كه مي رسيم، بناهاي مستحكم قديمي را مي بينيم و اولين سؤال درذهن ايجاد مي شود! اين جا كجاست؟ نامش ربع رشيدي است و در عصر ايل خانان به وجود آمده و يكي از عظيم ترين موقوفات دنياي اسلام بوده و شبيه مجتمع دانشگاهي امروزي است و به قولي از اولين دانشگاه هاي جهان به شمار مي رفته است .
اين بنا از زمان خواجه رشيدالدين فضل الله همداني ، وزير ايراني و دانشمند غازان خان ، از خوانين مغول تا به امروز مركز علم و دانش بوده و مردم كه علاقه زيادي به آموختن داشتند. املاك زيادي را وقف آن كردند تا مورد بهره برداري قرار گيرد . اكنون وقف نامه رشيدي يكي از آثار معروف تاريخي است كه نشانه وقف بيش از چهار هزار ملك و روستا و آسياب از نقاط مختلف كشور براي ربع رشيدي است.
در اين دانشگاه ، رشته هاي پزشكي و سياست تدريس مي شده تا هم سلامت جسمي و رواني جامعه را تأمين كنند ، هم براي نظم امور داخلي و آمادگي براي روابط خارجي ، بزرگان كشور را از طريق دانش روز مجهز سازند . در آن زمان به آموزش و ترويج علم توجه مي شد ، به گونه اي كه در ربع رشيدي براي آموزش كودكان بي سرپرست نيز تدابيري انديشيده و مكاني براي سرپرستي اين كودكان و آموزش و پروش آن ها ايجاد شده بود.
سنت فراموش شده اي كه امروز در جوامع اسلامي ، جاي خالي آن حس مي شود.
با تربيت نخبه هاي زاغه نشين و استعدادهاي نهفته در كودكان بي سرپرست ، جلوي رشد بزهكاري گرفته مي شود. آيا نبايد مراكزآموزش و پرورش ، از ابتدايي تا دانشگاه ، براي استعدادهاي سرگردان برنامه اي داشته باشند؟ علم داري اين حركت ، دكتر مصطفي چمران بوده ، ولي علم داري امروز اين نهضت ، لايق چه كسي است ؟
ايشان در لبنان فرزندان شهدا را در مدرسه اي جمع مي كردند و به آن ها فنون نظامي و علوم مختلف را مي آموختند تا فردا سازندگان كشورشان باشند . براي ساخت كشور به نخبه احتياج داريم كه متخصص و متعهد باشد.
يك موقوفه مؤثر و پويا ، باعث رشد و بالندگي كشور ، تربيت نيروي متخصص و متعهد براي پست هاي مختلف كشوري و لشكري ، توجه به قشر ضعيف جامعه و ماندگاري دستاوردهاي علمي براي نسل آينده ، توسط چاپ و نشر مي شود .
گفتني است ربع رشيدي ، در سال 1354 و با شماره 943 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است.
منبع:نشريه انتظار نوجوان،شماره 62.