مقدمه
در چند دهه اخیر، ملت ایران مکرراً در برابر تهدیدات نظامی، اقتصادی و فرهنگی دشمنان ایستادگی کرده است. تجربه تلخ تلاشهای خصمانه آمریکا و رژیم جعلی صهیونیستی برای تحمیل جنگ و فشار بر مردم شریف ایران، ضرورت توجه ویژه به مفاهیم مهمی مانند صبر، استقامت، توکل به خدا و شناخت قدرت معنوی و واقعی مؤمنان را بیش از پیش آشکار ساخته است.حضرت آیت الله العظمی امام خامنهای (مدظله العالی) به عنوان رهبر حکیم انقلاب اسلامی ایران در دومین پیام تلویزیونی خود در واکنش به تهاجم رژیم غاصب صهیونیستی، بار دیگر به آیات تأکیدی قرآن کریم استناد و ملت ایران را به حفظ ایمان، قدرت درونی و صبر در شرایط کنونی جنگ تحمیلی فراخواندند.
با توجه به اهمیت موضوع، تبیین این آیات شریفه و تحلیل پیام مقام معظم رهبری در شرایط حساس کنونی، یک ضرورت حیاتی است که در این مقاله به آن میپردازیم.
ضرورت بحث و اهمیت موضوع
در شرایطی که جنگ رسانهای، اقتصادی و نظامی علیه ملت شریف ایران به اوج خود رسیده، ناتوانی تنها به معنی شکست نیست بلکه میتواند نقطه آغاز تأثیرپذیری روحی و روانی باشد.به همین دلیل، فهم درست آموزههای قرآنی مربوط به صبر و استقامت، و کاربرد آن در بیانات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، میتواند عامل تعیینکننده افزایش تابآوری اجتماعی، وحدت ملی و پیروزی حق بر باطل باشد.
از سوی دیگر، درآمدن آمریکا و رژیم غاصب صهیونیستی به عنوان نشانههای بارز ظلم و فساد در فضای پرتنش کنونی جهانی، شناخت اینکه «قدرت واقعی در کجاست؟» و «چگونه مؤمنان میتوانند پیروز واقعی باشند؟» از ابعاد کلیدی این بحث است.
۱. شرح و تبیین آیات ۱۳۹ و ۱۲۶ سوره آل عمران
الف) «وَ لا تَهِنوا وَ لا تَحزَنوا وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ اِن کُنتُم مُؤمِنین» (آیه ۱۳۹ سوره آل عمران)
ترجمه آیه: «و اگر مومنید، سستی مکنید و غمگین مشوید، که شما برترید.»
شرح و تبیین آیه:
- این آیه شریفه از آیات بسیار تأکیدی قرآن کریم است که مکرراً به مؤمنان دستور میدهد نه از فشارها و مشکلات خدشهدار شوند و نه غمگین گردند؛ زیرا «شما برتر و عزیزید در صورتی که ایمان داشته باشید».- وَ لا تَهِنوا: به معنای «ضعیف نشوید»، «عاجز نشوید»، توصیه به حفظ قدرت و صلابت در برابر دشمن است. این ضعف فیزیکی و روانی را در مقابله با فشارهای دشوار منع میکند.
- وَ لا تَحزَنوا: غم و اندوه ناشی از مشکلات و سختیها نباید تسلط بیابد و موجب یأس و ناامیدی شود.
- وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ: مومنان دارای جایگاه والایی هستند که این تعالی موجب میشود تا بر سختیها چیره شوند.
- اِن کُنتُم مُؤمِنین: ایمان شرط اصلی است؛ ایمان حقیقی انسان را به برتری، توانایی و پایداری میرساند.
- این آیه تأکید بر تابآوری روحی و روانی دارد و نشان میدهد که قدرت واقعی مومن به ایمان او متصل است.
- این آیه با اشاره به جایگاه برتر مومنان نسبت به کافران، آنها را به استقامت و پرهیز از یأس و ناامیدی توصیه مینماید.
ب) «...وَ مَا النَّصرُ اِلّا مِن عِندِ اللَهِ العَزیزِ الحَکیم» (بخشی از آیه ۱۲۶ سوره آل عمران)
ترجمه آیه: «...و یاری جز از جانب خداوند توانای حکیم نیست.»
شرح و تبیین آیه:
- این آیه شریفه، پیروزی و موفقیت را کاملاً وابسته به اراده و یاری خداوند قوی و حکیم میداند.- النصر: به معنای «پیروزی»، «غلبه»، و «کمک الهی» است.
- این آیه، تداوم امید و اطمینان به قدرت برتر پروردگار را میرساند.
- همچنین حکمت او که در مدیریت دنیا و هدایت بندگان تجلی دارد، موجب میشود که پیروزیها در مسیر حق محقق شود.
- نیز تاکید بر این دارد که بدون یاری خداوند عزیز و حکیم، هیچ پیروزی واقعی حاصل نمیشود؛ یعنی تمام توان و استعداد ما باید همراه با توکل به خدا باشد.
۲. تحلیل بیانات مقام معظم رهبری در بستر این آیات
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام خود، با استناد به این دو آیه نورانی قرآن کریم، ضمن اعلام غرور ملی، ملّت ایران را به حفظ روحیه قوی و توکل مستمر به خدا دعوت کردند. ایشان بیان کردند که:* ملت ایران هرگز در برابر تهدید و فشار دشمنان، دچار ترس و ضعف نمیشود (وَ لا تَهِنوا).
* برغم مشکلات و ناگواریها، غمگین و اندوهگین نخواهد بود (وَ لا تَحزَنوا).
* ملت ایران «اعلی» و «برتر» است، اما شرط آن ایمان راستین است (وَ اَنتُمُ الاَعلَونَ اِن کُنتُم مُؤمِنین).
* یقین دارد که پیروزی نهایی بدون کمک و اراده خداوند ممکن نیست و این وعده الهی قطعی خواهد بود (وَ مَا النَّصرُ اِلّا مِن عِندِ اللَهِ العَزیزِ الحَکیم).
بر این اساس، مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، ملت شریف ایران را به «ادامه دادن قوی و مستحکم حرکت خود» و «اتکال به خداوند متعال» سفارش کردند؛ که بازتاب ایمان عملی و صبر در برابر فشارهاست.

۳. مصداق عینی در شرایط کنونی: ایران در مواجهه با آمریکا و رژیم صهیونیستی
در عصر حاضر، آمریکا به عنوان نماد زیادهخواهی و سلطهگری، و رژیم غاصب صهیونیستی که با ظلم آشکار بر فلسطینیان و دشمنی با ایران شناخته میشود، به طرق مختلف علیه ملت ایران از طریق تحریمها و تهدیدات نظامی اقدام میکنند.این دشمن قسمخورده در تلاش است تا روحیه مقاومت را شکسته و مردم را از مسیر خود منصرف نماید.
رهبر معظم انقلاب اسلامی با ارجاع به آیات فوق، باور عمیق به «قدرت حقیقی مؤمنان» را یادآور میشوند که نه مشت آهنین دشمن، نه دیوارهای تحریم، و نه فشارهای روانی قادر به فرو ریختن آن نیست.
التزام به صبر، استقامت و ایمان حقیقی، علاوه بر حفظ وحدت و انسجام ملی، زمینهساز شکست نقشههای شوم دشمن خواهد بود.
۴. راهکارهای کاربردی برای تحقق آموزههای قرآنی و بیانات رهبری
برای نهادینه شدن «صلابت و توکل» و دستیابی به «پیروزی نهایی»، راهکارهای زیر توصیه میشود:- تربیت معنوی و قرآنی مستمر: برگزاری جلسات قرآن و تفاسیر آیات مقاومتی، ترویج تدبر در کلمات الهی و آموزش عمقی مفاهیم ایمان و صبر در خانواده و مراکز آموزشی.
- تقویت وحدت ملی و همبستگی اجتماعی: ایجاد فعالیتهای جمعی، پروژههای مشترک و افزایش آگاهی درباره نقش وحدت در مقاومت در برابر تهدید.
- آموزش مهارتهای تابآوری روانی: برنامههایی برای مدیریت استرس، کنترل احساسات منفی و افزایش امید مبتنی بر آموزههای اسلامی.
- تقویت ظرفیتهای دفاعی و اقتصادی: پشتیبانی از توانمندیهای داخلی در صنایع دفاعی، فناوری و اقتصاد مقاومتی.
- پرهیز از یأس و ناامیدی: بازخوانی مداوم پیامهای قرآنی و رهبری درباره پیروزی حق بر باطل.
- الزام به توکل حقیقی به خدا: تمرین مداوم توکل و افزودن به ظرفیت روحی و روانی با اهتمام به نماز، دعا و ذکر.
جمعبندی:
مجموع آموزههای قرآنی و بیانات مقام معظم رهبری به روشنی نشان میدهد که:- تابآوری ملی و فردی بیشتر از هر عامل مادی، در ایمان راسخ، صبر حسابشده و توکل حقیقی ریشه دارد.
- قدرت واقعی مؤمنان، نه در اسلحه و زر، بلکه در اتصال قلب به ولایت الهی و پایبندی به اصالتهای معنوی و اخلاقی است.
- دشمنان هرچند با همه توان فشار میآورند، اما سرانجام پیروزی با ملتهای مؤمن و صبور است.
نویسنده: سیدامیرحسین موسوی تبار
منبع: تحریریه راسخون
© استفاده از این مطلب، فقط با ذکر منبع بلامانع است.