وقتي پاي ديابتي ها به ميان مي‌آيد
نويسنده: دکتر عليرضا غزنوي*
بيماران مبتلا به ديابت اغلب از مشکلات به وجود آمده در پاهايشان رنج مي‌برند. بخشي از اين مشکلات مربوط به از دست دادن حس پاهاست که باعث دير متوجه شدن زخم پا مي‌شود. همچنين آسيب عروق خوني و اشکال در سيستم ايمني ناشي از ديابت، باعث تشديد زخم پاي ديابتي مي‌شود. اگر اين زخم‌هاي کوچک ايجادشده مورد توجه قرار نگيرند به عفونت و نهايتا به قطع پا منجر مي‌شود و اگر عفونت در بدن پخش شود به مرگ منجر مي‌شود. دراين يادداشت به مهم‌ترين عوامل خطرسازي که مشکلات پاي ديابتي را افزايش مي‌دهند، مي‌پردازم:
• کفش‌هاي نامتناسب علت شايع مشکلات پاي ديابتي هستند. در صورتي که بيمار دچار قرمزي، زخم، پينه پا يا درد مداوم مرتبط با کفش شود بايد کفش‌هاي خود را تعويض کند. اگر بيمار دچار بيماري‌هايي مانند کف پاي صاف، برجستگي استخوان‌هاي پا يا وجود توده‌اي در پا باشد بايد با تهيه کفش مناسب و مشکلش را درمان کند.
• ديابت طولاني‌مدت کنترل‌نشده به تسريع تصلب شرايين(سفت شدن ديواره سرخرگ‌ها) منجر مي‌شود و اختلال جريان خون پا به اختلال ترميم زخم پا مي‌انجامد.
• ضربه يا هرگونه آسيب به پاها ممکن است به افزايش خطر مشکلات پاي ديابتي منجر شود.
• عفونت‌ها، به ويژه عفونت قارچي پوست و ناخن، ممکن است به عفونت‌هاي ميکروبي خطرناک منجر شود.
• سيگار کشيدن به آسيب عروق کوچک پا و اختلال مراحل ترميم بافت منجر مي‌شود.
مواردي که بيمار مبتلا به ديابت جهت پيشگيري از مشکلات پاي‌ديابتي بايد رعايت کند، عبارتند از: معاينه روزانه پاها ،استفاده از کِرِم و لوسيون جهت جلوگيري از خشکي پوست و ترک، استفاده از جوراب‌هاي پشمي يا کتان و استفاده نکردن از جوراب‌هاي الاستيک و کشباف که باعث اختلال جريان خون مي‌شوند. همچنين توصيه مي‌شود هميشه مواردي را که باعث زمين خوردن يا برخورد پا به آنها در سر راه مي‌شود، برداريد. چراغ راهروهاي مورداستفاده در داخل ساختمان و بيرون را روشن نگه داريد. ناخن گرفتن، بايد با ناخن‌گير مطمئن و نه با قيچي باشد. مقداري از ناخن را بايد از بستر ناخن باقي گذاشت. ورزش مداوم بكنيد چون باعث سلامت مفاصل و استخوان‌هاي پا و بهبود جريان خون و همچنين کمک به ثبات قندخون مي‌شود.ترك سيگار مهم است چون سيگار باعث آسيب عروق خوني و نقص جريان خون مي‌شود که به عفونت و نهايتا قطع اندام منجر مي‌شود. براي خشک کردن پا به خصوص بين انگشتان، از حوله نرم استفاده کنيد و از ماليدن آن به پا خودداري کنيد..بدون جوراب کفش نپوشيد. از پوشيدن صندل و کفش‌هاي جلو باز پرهيز کنيد. از پوشيدن کفش‌هاي پاشنه بلند و نوک تيز خودداري کنيد. براي خريدن کفش در انتهاي روز هنگامي که پا مختصري متورم‌تر است اقدام کنيد. براي چند روز کفش نو را فقط روزي يک ساعت بپوشيد.
/ع
• کفش‌هاي نامتناسب علت شايع مشکلات پاي ديابتي هستند. در صورتي که بيمار دچار قرمزي، زخم، پينه پا يا درد مداوم مرتبط با کفش شود بايد کفش‌هاي خود را تعويض کند. اگر بيمار دچار بيماري‌هايي مانند کف پاي صاف، برجستگي استخوان‌هاي پا يا وجود توده‌اي در پا باشد بايد با تهيه کفش مناسب و مشکلش را درمان کند.
• ديابت طولاني‌مدت کنترل‌نشده به تسريع تصلب شرايين(سفت شدن ديواره سرخرگ‌ها) منجر مي‌شود و اختلال جريان خون پا به اختلال ترميم زخم پا مي‌انجامد.
• ضربه يا هرگونه آسيب به پاها ممکن است به افزايش خطر مشکلات پاي ديابتي منجر شود.
• عفونت‌ها، به ويژه عفونت قارچي پوست و ناخن، ممکن است به عفونت‌هاي ميکروبي خطرناک منجر شود.
• سيگار کشيدن به آسيب عروق کوچک پا و اختلال مراحل ترميم بافت منجر مي‌شود.
مواردي که بيمار مبتلا به ديابت جهت پيشگيري از مشکلات پاي‌ديابتي بايد رعايت کند، عبارتند از: معاينه روزانه پاها ،استفاده از کِرِم و لوسيون جهت جلوگيري از خشکي پوست و ترک، استفاده از جوراب‌هاي پشمي يا کتان و استفاده نکردن از جوراب‌هاي الاستيک و کشباف که باعث اختلال جريان خون مي‌شوند. همچنين توصيه مي‌شود هميشه مواردي را که باعث زمين خوردن يا برخورد پا به آنها در سر راه مي‌شود، برداريد. چراغ راهروهاي مورداستفاده در داخل ساختمان و بيرون را روشن نگه داريد. ناخن گرفتن، بايد با ناخن‌گير مطمئن و نه با قيچي باشد. مقداري از ناخن را بايد از بستر ناخن باقي گذاشت. ورزش مداوم بكنيد چون باعث سلامت مفاصل و استخوان‌هاي پا و بهبود جريان خون و همچنين کمک به ثبات قندخون مي‌شود.ترك سيگار مهم است چون سيگار باعث آسيب عروق خوني و نقص جريان خون مي‌شود که به عفونت و نهايتا قطع اندام منجر مي‌شود. براي خشک کردن پا به خصوص بين انگشتان، از حوله نرم استفاده کنيد و از ماليدن آن به پا خودداري کنيد..بدون جوراب کفش نپوشيد. از پوشيدن صندل و کفش‌هاي جلو باز پرهيز کنيد. از پوشيدن کفش‌هاي پاشنه بلند و نوک تيز خودداري کنيد. براي خريدن کفش در انتهاي روز هنگامي که پا مختصري متورم‌تر است اقدام کنيد. براي چند روز کفش نو را فقط روزي يک ساعت بپوشيد.
پي نوشت :
*متخصص ارتوپدي
منبع:www.salamat.com/ع
