*گفتگو با دكتر سيد مهدي جعفري
اين روزها بهترين روش براي جايگزين كردن دندان‌هاي از دست‌رفته، استفاده از ايمپلنت‌هاي دنداني است.ولي پرسشي كه در ذهن خيلي‌ها درباره اين ايمپلنت‌ها خطور مي‌كند، اين است كه آيا ايمپلنت در همه افراد، خوب جواب مي‌دهد يا نه؟ چرا بعضي‌ها مجبور مي‌شوند گاهي اين پروتز را از دهان خارج كنند؟ دكتر سيد مهدي جعفري، متخصص جراحي فك و دهان و صورت، به اين پرسش پاسخ مي‌دهد.
آقاي دکتر! چرا بافت‌‌هاي دهاني بعضي از افراد، ايمپلنت‌هاي دنداني را پس مي‌زنند؟
مساله پس زدن يا نگرفتن پيوندها به بدن انسان از مدت‌ها قبل، مورد توجه و بررسي بوده است. ايمپلنت‌هاي دنداني نيز نوعي پيوند محسوب مي‌شوند ولي در علم طب به آن دسته از پيوندهايي که در آن يک بافت يا عضو غيرزنده از منشا غيربيولوژيک به بدن يک موجود زنده منتقل مي‌شود، ايمپلنت گفته مي‌شود. ايمپلنت‌هاي دنداني عموما از جنس فلز تيتانيوم هستند و درصد ناخالصي آنها بسيار اندک است. البته اخيرا از فلز زيرکونيوم، يا خيلي به ندرت از آلياژهاي تيتانيوم براي ساخت ايمپلنت استفاده شده است.
يعني علت پس زدن ايمپلنت، نوعي حساسيت است يا مسموميت فلزي؟
هرچه عدد اتمي فلزات بالاتر باشد، شانس ايجاد مسموميت در بدن بيشتر است. فلزاتي مانند سرب و جيوه در بدن مسموميت ايجاد مي‌كنند ولي براي ايجاد حساسيت لازم است که دستگاه دفاعي بدن فعال شود و عليه آن ماده مورد نظر آنتي‌بادي بسازد. فلزات چون پروتئيني نيستند براي ايجاد بازتاب دفاعي و تحريک لکوسيت‌ها به ترشح آنتي‌بادي يا حمله به آن بايد به پروتئين‌هاي ديگر در محيط متصل يا باند شوند. معمولا همه فلزها اين خاصيت را ندارند و در بين فلزات فعلا حساسيت نسبت به فلز نيکل و در حد کمتري آلومينيوم شناخته شده و در مورد تيتانيوم هنوز از لحاظ باليني ثابت شده نيست.
پس بالاخره علت دفع ايمپلنت‌هاي دنداني چه مي‌تواند باشد؟
ايمپلنت‌ها معمولا به 2علت دفع مي‌شوند؛ يا از ابتدا اصلا پذيرفته و به اصطلاح اينتگره نمي‌شوند و يا پس از اينتگره شدن دچار عارضه‌اي مي‌شوند که به آن، التهاب اطراف ايمپلنت گفته مي‌شود؛ يعني استخوان اطراف ايمپلنت به تدريج تحليل مي‌رود و ايمپلنت فقط با بافت نرم التهابي پوشيده مي‌شود که ديگر قابليت نگهداري و تحمل پروتز دنداني را نخواهد داشت.
چه مي‌شود که گاهي، ايمپلنت از همان اول اينتگره نمي‌شود؟
سفت نشدن ايمپلنت دنداني در داخل استخوان بيشتر در ايمپلنت‌هاي قديمي و اوليه که فقط مفتول تيتانيومي در روي ماشين تراش به صورت يک پيچ درمي‌آمد، خيلي جدي بود اما امروزه با پيشرفت تکنولوژي و اقداماتي که شرکت سازنده معتبر روي سطح ايمپلنتي انجام مي‌دهد خيلي به ندرت ديده مي‌شود. با زبر کردن سطح ايمپلنت و افزودن مواد شيميايي يا بيولوژيک روي آنها، معمولا ايمپلنت‌ها در اسرع‌وقت و با درصد بالايي با استخوان اطراف خود يکپارچه (اينتگره) مي‌شوند. البته متاسفانه در کشور ما بعضي از انواع ايمپلنت‌هاي درجه 3 و 4 هم امکان بازاريابي يافته‌اند که تکنولوژي‌هاي بسيار قديمي و کنار گذاشته شده دارند ولي به دليل عدم توجه مسوولان ذي‌ربط در امر واردات مواد دندان‌پزشکي، کماکان مورد استفاده همکاران دندان‌پزشک قرار مي‌گيرند.
پس فقط انواع خاصي از ايمپلنت‌ها دفع مي‌شوند؟
متاسفانه نه! انواع شناخته‌شده و معتبر هم مي‌توانند اين عدم يکپارچگي را داشته باشند و اين در مواردي است که در محيط عمل، شرايط کاملا استريل رعايت نشده باشد، دندان‌پزشک از تجربه و مهارت کافي برخوردار نباشد، قواعد و اصول تکنيکي و دستورالعمل‌ها خوب رعايت نشوند، فيکسچر يا ايمپلنت در محل خود استحکام اوليه و ثبات اصلي را نداشته باشد يا اينکه کيفيت و کميت استخوان در محل گيرنده مناسب نباشد. وجود التهاب يا عفونت قبلي در محل قرار دادن ايمپلنت و همچنين تعجيل در قرار دادن پروتز روي فيکسچري که هنوز التيام و اينتگريشن آن کامل نشده نيز باعث از دست رفتن ايمپلنت خواهد شد.
دليل ديگري هم براي نگرفتن ايمپلنت وجود دارد؟
بله، گاهي استخوان اطراف بعد از ثبات اوليه و حتي قرارگرفتن پروتز روي ايمپلنت دچار و در نتيجه دفع مي‌شود. بيشترين علت اين نوع تحليل و دفع، ايجاد التهاب در اطراف ايمپلنت ناشي از عوامل مکانيکي و بيولوژيکي است. عوامل مکانيکي مانند فشار‌هاي ناشي از پروتز ناصحيح يا خارج از محور بودن فيکسچر و عوامل بيولوژيک مانند باکتري‌هايي که در دهان روي نواحي گير غذايي اضافه شده و با سموم و آنزيم‌هاي خود باعث جدا شدن بافت نرم اطراف از ايمپلنت و در نتيجه ايجاد پاکت و تحليل استخوان نگهدارنده آن مي‌شوند. به همين دليل است که همکاران ما به بيماراني که اقدام به درمان ايمپلنت مي‌كنند به‌طور اکيد و جدي نسبت به تميز نگه‌داشتن و حفاظت از پايه‌ها هشدار مي‌دهند.
پي نوشت ها :
*متخصص جراحي فك و دهان و صورت
منبع: www.salamat.com
ae
