... و عبور از 5 مانع ديگر

از ميان مشكلاتي كه ممكن است مادران در دوران شيردهي با آن مواجه شوند، برخي مشكل‌ها رايج‌تر و جدي‌تر به نظر مي‌رسند. اين مقاله، نگاهي مي‌اندازد به علل و راه‌حل پنج مشكل از اين دست.

لمس يك توده حساس در پستان
 

لمس توده حساس در پستان مادر شيرده احتمالا به علت بسته شدن يک يا چند مجراي شيري است که سبب التهاب بافت پستاني مي‌شود و بايد فورا درمان شود تا از عوارضي‌ مثل ماستيت و آبسه جلوگيري شود. مادر بايد هر ماه پستان‌هايش را معاينه کند و در صورت لمس توده با مشاهده کاهش اندازه آن پس از شيردهي بين توده‌هاي طبيعي پستان‌ و توده‌هايي که نياز به درمان پزشکي دارند تفاوت قايل شود. توده‌هاي پستان در زمان شيردهي شامل مجاري بسته شده و عفونت پستان و گاهي تومورهاي خوش‌خيم است. که اگر مادر بلافاصله قبل از معاينه و با انجام اقدام‌هاي طبي به کودک شير دهد، لمس توده يا درآوردن آن با سوزن کوچک آسان‌تر مي‌شود.

مشاهده خون در شير
 

وجود خون در شير در صورتي که نوک پستان زخم نداشته باشد هم از نظر سرطان و هم مضر بودن براي شيرخوار هميشه نگران کننده است. خروج خون در آخر بارداري و دو هفته اول بعد از زايمان خطر چنداني ندارد و ممکن است به دليل پارگي مويرگ‌هاي داخل پستان و احتقان عروقي باشد.

ناكافي بودن شير مادر
 

عده‌اي از مادران تصور مي‌کنند که شيرشان کافي نيست و اين فقط تصور و برداشت مادر و اطرافيان آنهاست. چرا که کودک رشد خوبي دارد و وزن‌گيري او طبيعي است. علل مختلفي موجب مي‌شود مادران اين‌گونه فکر کنند. بعضي مادران انتظار دارند فرزندشان مثل کودکاني که از شير مصنوعي تغذيه مي‌کنند با فواصل زياد يعني هر 4 ساعت يک بار تغذيه شوند و چون شير مادر به سهولت هضم مي‌شود و در نتيجه شيرخوار زود به زود گرسنه مي‌شود مادر فکر مي‌کند شيرش کم است. بعضي مادران هم چون فکر مي‌کنند شيرمادر به خصوص قسمت اول شير آبکي است، پس شيرشان کم است. برخي مادران هم بي‌قراري شيرخوار و گريه‌هاي مکرر او را دليل کم بودن شير خود مي‌دانند. برخي از مادران هم وقتي مي‌بينند شيرشان مثل سابق جاري نمي‌شود يا رگ کردن پستان خود را احساس نمي‌کنند يا قادر نيستند مثل گذشته شير خود را بدوشند يا پستان‌هايشان کوچک شده آن را نشانه عدم کافي بودن شير مي‌دانند. در اين موارد اگر منحني رشد کودک موازي منحني استاندارد باشد يعني اين تصورات خود مادر است و شيرش کافي است. اما گاهي از بدو امر و تولد نوزاد، شير زيادي از پستان تراوش نمي‌شود. مشکل‌هاي مربوط به ساختار پستان و غدد شيرساز، جراحي‌هاي پستان‌ يا راديوتراپي‌ پستان، بيماري‌هاي شديد مادر مثل عفونت و فشارخون بالا هم ممکن است سبب ناکافي بودن واقعي شير مادر شود.

امتناع شيرخوار از گرفتن پستان مادر
 

وقتي کودک در گرفتن پستان سرسختي‌ نشان مي‌دهد يا امتناع مي‌کند ممکن است مادر احساس درماندگي و آشفتگي کند و حتي در احساس مادري و توانايي خود شک کند. حتي ممکن است مادر احساس گناه کند. در اين موارد لازم است به حرف‌هاي مادر خوب گوش کرده و احساساتش درک شود.
بايد به مادر اطمينان داد که احتمالا دليلي براي رفتار کودکش وجود دارد. گاهي عفونت‌ گوش يا برفک دهان کودک موجب امتناع شيرخوار از گرفتن شير مي‌شود اما اين حالت پس از درمان عفونت و برفک رفع مي‌شود. اگر نوزاد از روز اول پستان مادر را نگيرد بايد از نظر تمام مشکل‌هاي پزشکي و بيماري‌ها معاينه شود. روزهاي بعد ممکن است احتقان پستان مادر و رگ کردن شديد پستان مادر دليل امتناع شيرخوار از گرفتن پستان باشد. اگر در هفته‌هاي اول تا 4 عمر نوزاد باشد سردرگمي در گرفتن پستان، زخم نوک پستان ناشي از وضعيت نادرست شيردهي، احتقان پستان، برفک دهان، عفونت گوش نوزاد، حساسيت به موادغذايي يا داروي خورده شده از سوي مادر و تغيير مزه شير مي‌تواند دليل اين امر باشد.
گاهي دردهاي کوليکي کودک مانع از خوردن شير مادر مي‌شود. گاهي مادر بيان مي‌کند که کودکش نمي‌داند با پستان او چه کار کند. ممکن است شيرخوار پستان را با حرص و ولع در دهان بگيرد اما قادر به چسبيدن به آن و تخليه شير نباشد. در اين صورت نوک پستان زخم مي‌شود و شير کمتري مي‌آيد. از 3 ماهگي به بعد با افزايش بازيگوشي کودک و توجه او به صداهاي محيط و حرکت جالب و توجه به اشياي متحرک، وي پستان‌ها را رها مي‌کند. بردن شيرخوار به يک اتاق تاريک و ساکت مي‌تواند اين مشکل را برطرف کند. اما گاهي هم عفونت‌هاي تنفسي ممکن است مکيدن و بلع را به علت گرفتگي بيني براي نوزاد سخت کند. دندان در آوردن، برفک دهان کودک، هواي گرم و تمايل کودک به از شير گرفتن هم مي‌تواند موجب امتناع شيرخوار از خوردن شير شود. اما تغييرهاي هورموني، قرص‌هاي ضدبارداري، استفاده از عطر،‌ صابون، ادکلن يا کرم متفاوت هم در مادر يا شنادر استخر با آب کلردار و تغيير در ظاهر مادر مثل رنگ کردن موها و عينک زدن هم مي‌تواند روي امتناع شيرخوار از شيرخوردن اثر داشته باشد. تغيير مزه شير، سيگار کشيدن مادر و ورزش طولاني قبل از شير دادن و نوشيدن قهوه بيش از 750 سي‌سي هم مي‌تواند موجب شود کودک از گرفتن پستان امتناع کند.

مساله بارداري مجدد
 

معمولا بسياري از کودکان، حين بارداري مجدد مادر شير خوردن خود را خاتمه مي‌دهند. تغيير مزه شير مادر در طول بارداري اغلب در 3 ماهه دوم بارداري رخ مي‌دهد و در اين مدت شير مادر کم شده و مزه آن تغيير مي‌کند. سوزش نوک پستان ناشي از هورمون‌ها ممکن است سبب قطع شيردهي شود. بعضي مادران تصميم به ادامه شيردهي در طول بارداري مي‌گيرند. اگر مادري بخواهد در طول بارداري به شيردهي ادامه دهد، بايد او را تشويق کرد. سطح هيجانات مادر و کودک در بارداري غيرقابل پيش‌بيني است. انعطاف‌پذيري همراه با توجه به تغيير نيازها، کليدي براي مثبت کردن تجربه شيردهي در طول بارداري است. اين مادران به حمايت و پذيرش نياز دارند. به آنها بايد اطمينان داده شود که مي‌توانند نيازهاي کودکشان را از راه‌هاي مختلف برطرف کنند و راجع به راه‌هاي ديگري که مي‌توان نيازهاي عاطفي کودک را برآورده کرد، فکر کنند. بنابراين بهتر است در اين شرايط سن کودک بررسي شود. کودک زير يک سال به ندرت آمادگي از شير گرفتن را دارد. براي کودک بالاي يک سال به مادر پيشنهاد مي‌شود که زمان‌هاي نياز کودک به شير خوردن را پيش‌بيني کرده و آن را با سرگرمي‌هاي دلخواه او جايگزين کند و بعد به عکس‌العمل او توجه کند. اگر باوجود سرگرمي‌هاي جايگزين شده کودک باز بخواهد شير بخورد، پس شير خوردن هنوز يک نياز واقعي اوست. در اين مورد از شير گرفتن احتياج به صرف وقت و انرژي زيادي از طرف مادر دارد. بسته به سن کودک، مادر مي‌تواند براي او فنجان شير فراهم کند يا اين بچه‌ها ممکن است براي دلخوشي انگشت شست خود را بمکند.
منبع: www.salamat.com
ae